Voor de meeste vogelsoorten (90%) geldt dat ze sociaal monogaam zijn. Ze vormen dus een paar, hoewel de ‘sociale contracten’ van zeer korte duur kunnen zijn. Met name grote zeevogels en roofvogels vormen paren voor het leven. Scheidingen zijn bij deze soorten zeldzaam. Maar de meeste vogelsoorten vormen monogame paarbanden voor één seizoen. Vreemdgaan is wijdverbreid, soms zelfs bij beide geslachten. In het boek Vogelliefde ontdek je alles over de liefde tussen vogels. En dus wordt ook de vraag Zijn vogels monogaam? beantwoord. Ik ga in dit artikel in op deze vraag.
Zijn vogels monogaam?
Hoewel vogels dus monogaam lijken, is vreemdgaan bij veel soorten de norm. Ondertussen zijn mannetje en vrouwtje wel sociaal monogaam, dat wil zeggen: ze blijven bij elkaar, dragen zorg voor elkaar en voor de kuikens. Het kan zijn dat na het broedseizoen de wegen uit elkaar gaan en dat ze het volgende broedseizoen een andere partner zoeken. Het kan ook zijn dat het paar ook na het broedseizoen bij elkaar blijft. Raven bijvoorbeeld, vormen paren voor het leven. Hoe ouder het paar, hoe groter het succes bij de voortplanting. De meeste kleine zangvogels echter vormen paarbanden voor één seizoen. Je kunt grofweg stellen dat grotere langlevende soorten die maar weinig nakomelingen voortbrengen die er bovendien ook nog eens langer over doen om volwassen te worden, minder vaak vreemdgaan. Soorten die korter leven en die per keer veel meer jongen groot brengen, gaan echter zo ongeveer stelselmatig vreemd.
Vier soorten paarsystemen
Lange tijd werd aangenomen dat de heggenmus een heel trouw vogeltje was. Mannetje en vrouwtje zorgden liefdevol voor elkaar. Tot wetenschappers het gedrag van de heggenmus goed gingen onderzoeken. Toen bleek dat zowel mannetje als vrouwtje meerdere paarpartners hebben. Dat noem je met een moeilijk woord polygynandrie: mannetje en vrouwtje paren elk met meerdere mannetjes en vrouwtjes. Wetenschappers onderscheiden de volgende ‘paarsystemen’:
- Monogamie: één vrouwtje met één mannetje
- Polygynie: één mannetje met meerdere vrouwtjes
- Polyandrie: één vrouwtje met meerdere mannetjes
- Polygynandrie: meerdere mannetjes en meerdere vrouwtjes
Wil je voorbeelden? Hoe meer zorg de kuikens nodig hebben, hoe meer de oudervogels in de kuikens moeten investeren. Arenden en albatrossen zijn hier voorbeelden van. Deze vogels zijn monogaam. Hoe ouder het paar hoe meer ervaring en dus hoe groter het broedsucces.
Bij soorten die die vrijwel direct na het uitkomen van de eieren redelijk zelfstandig zijn, komt het vaakst polygynie voor. Eenden zijn daarvan het bekende voorbeeld. Eendenkuikens zijn snel zelfstandig, de zorg van de mannetjes is niet meer nodig en de mannetjes trekken weg om vaak nog met andere vrouwtjes te paren.
Heggenmussen zijn het bekendste voorbeeld van vogels waar polygynandrie voorkomt. Dat komt doordat vrouwtjes en mannetjes elk hun territorium hebben waarbij die territoria elkaar overlappen. Het territorium van het vrouwtje kan bijvoorbeeld twee territoria van mannetjes beslaan. Dan is er natuurlijk wel een alfamannetje dat het vrouwtje als de zijne beschouwt. Maar vrouwlief piept er wel eens tussenuit en het andere mannetje wil ook wel eens zijn slag slaan…
Strandplevieren tenslotte zijn een voorbeeld van een soort waar polyandrie veel voorkomt. Na het uitkomen van de kuikens piept juist het vrouwtje er tussenuit. Zij verlaat de kuikens en laat de zorg over aan het mannetje. Het vrouwtje kan vervolgens met een andere mannetje paren en nog een extra broedsel voortbrengen.
Zijn vogels monogaam? Voor de meeste soorten geldt dat ze niet seksueel monogaam zijn, maar wel sociaal monogaam.
Meer lezen
Wil je meer lezen over het liefdesleven van vogels, dan beveel ik je de volgende twee boeken aan: Vogelliefde van Wenfei Tong en Mike Webster. Dit is een prachtig vormgegeven boek waarin de auteurs ingaan op werkelijk alle aspecten van de vogelliefde. Eliva Werkman schreef met Vogels en de liefde een heel toegankelijk boek over het bijzondere liefdesleven van een aantal vogelsoorten. Ik vond dit ook een heel leuk boek om te lezen.
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 | ||
Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. | ||
1. Vortex Diamondback HD 10x42 | Ligt heerlijk in de hand. Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen | |
2. Bynolyt Stork WPR 8x42 | Door Roots verkozen tot beste verrekijker in deze prijsklasse. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 10x42. | |
3. Kowa SVII 10x42 | Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 | ||
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. | ||
1. GPO Passion ED 10x42 | Hoogwaardig ED glas. Ligt zeer prettig in de hand. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. | |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42 | Zeer scherp en lichtsterk beeld. Zeer prettig gebruikscomfort. Relatief lichte verrekijker. | |
3. Hawke Frontier EDX 10x42 | Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Hoogwaardige coatings en prisma's. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Ook verkrijgbaar als 8x42. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 | ||
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. | ||
1. GPO Passion HD 10x42 | Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. | |
2. Leica Trinovid HD 10x42 | Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. | |
3. Swarovski CL Companion 8x30 | Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 | ||
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! | ||
1. Swarovski NL Pure 10x42 | De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! | |
2. Leica Noctivid 10x42 | Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. | |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42 | Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! |
Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |