Vogels kijken is genieten. Dat vind ik al bijna mijn hele leven al. Op mijn elfde begon ik met vogels kijken. En ik doe het nog steeds. Of ik een goede vogelaar ben, durf ik niet te zeggen. Onlangs had ik niet in de gaten dat de parelduiker die ik voor me zag, in werkelijkheid de veelbesproken Pacifische parelduiker was. De beste vogelaar ben ik dus zeker niet.
Maar hoe word je een goede vogelaar? Iemand die de meest voorkomende vogels meestal snel herkent? In dit artikel geef ik negen tips die je daarbij kunnen helpen. Heel ingewikkeld is het allemaal niet.
Negen tips om een goede vogelaar te worden
#1. Koop een verrekijker
Ogen en vogels, dat is voldoende om vogelaar te worden. Maar een verrekijker is toch wel verrekte handig hoor om vogels echt te kunnen herkennen. Het komt meestal aan op het zien van de details en al heb je een haviksoog, dat gaat je met het blote oog echt niet lukken. Verrekijkers heb je in alle prijscategorieën en goed nieuws: heel duur hoeft een goede verrekijker niet te zijn. Pas wel op voor al te goedkoop, want mijn eigen ervaring is: dat is al snel duurkoop.
#2. Koop een goede vogelgids
Zelfs de beste vogelaar heeft een serie vogelgidsen in zijn boekenkast staan. En er zit er ook altijd een in zijn rugzak. Onder een struik een vogel proberen te herkennen kan toch echt alleen met een vogelgids. Al voor een paar tientjes heb je echt een goede zakgids.
#3. Probeer de meest voorkomende soorten te herkennen
Een goede vogelaar word je het snelst wanneer je de meest voorkomende soorten in jouw omgeving leert herkennen. Wanneer je die eenmaal herkent, dan herken je ook meteen wanneer je een keer een soort in beeld hebt die niet tot de meest algemene in jouw omgeving behoort. Dan begin je te puzzelen. Je vogelgids is een handig hulpmiddel. Misschien kun je een foto maken (tip 7) en kun je de soort thuis determineren met behulp van de foto? Of je uploadt de foto in de app Obsidentify.
Het digitale tijdperk heeft meer hulpmiddelen in de aanbieding. Bezoek je een bepaald gebied, zoek dan op waarneming.nl de meest actuele waarnemingen op. Dan kun je je een beetje voorbereiden. Je luistert alvast de geluiden af van de kuifmees, kleine bonte specht of de blauwborst. Of je kijkt waar de roodkeelduiker het meest rond hangt en gaat daar dan kijken.
Eerlijk gezegd heb ik een haat-liefde verhouding met digitale hulpmiddelen. Ga je nu de natuur in om ook daar de digitale wizzkid uit te hangen of ontvlucht je juist voor een ogenblik alle digitale verplichtingen? Voor mij het laatste, maar ik geef toe: Obsidentify en andere determinatieapps zijn soms toch ontzettend handig.
Ik dwaal af. Wil je een goede vogelaar worden, bezoek dan de gebieden in jouw omgeving en leer de meest voorkomende soorten herkennen. Dat is de essentie van deze tip.
#4. Wordt lid van een vogelwerkgroep
Op mijn twaalfde meldde mijn vader me aan voor mijn allereerste vogelexcursie. Met vriend Peter naar de Molenplaat bij Bergen op Zoom. Met de vogelwerkgroep Tholen. Daar zag ik mijn allereerste brilduikers en pijlstaarten. Dat zal ik nooit meer vergeten. Daarna ging het snel. Met de telescoop van wijlen mevrouw Helleman door de Rammegors. Elke maand een vogeltelling. Nou ja, wil je echt snel leren, ga dan vogels tellen. Dat dwingt je om naar alle vogels te kijken en te luisteren. En om de namen erbij de zoeken. En vaak ga je samen met anderen tellen. Hoe meer mensen, hoe meer je leert. Ik denk dat dit wel eens de gouden tip kan zijn. Dat was het in elk geval in mijn leven.
#5. Schaam jezelf niet voor een miskleun
Soms zie ik op Facebook behoorlijk negatieve reacties op berichten van mensen die niet eens een Turkse tortel herkennen. Trek je nooit iets aan van zulke negatieve commentaren. Blijf vragen. En maak je foto’s, blijf ze plaatsen op Facebook of ergens anders. Betweters zullen er altijd blijven. Zuurpruimen ook. Gelukkig zijn er ook nog altijd genoeg sympathieke lui die je op weg helpen. Richt je daar maar op. Durf dus te vragen. Niet alleen op Facebook, maar ook gewoon in het veld. Een paar simpele openingsvragen:
- Wat valt er te zien?
- Heb je nog iets bijzonders gezien?
- Welke vogel hoor ik nu?
- Welke vogels heb je hier zoal gezien?
Je merkt snel genoeg of iemand het leuk vind om je een paar tips te geven. Vind je het prettig dat iemand je een paar tips geeft? Deel op jouw beurt jouw tips en waarnemingen dan ook met vogelaars.
#6. Begin jong, maar oud beginnen is niet erg
Een dooddoener, want een algemene regel: jong geleerd is oud gedaan. Heb je een kind dat zich interesseert voor vogels? Doe als mijn vader en laat hem of haar op vogelexcursie gaan. Door een verrekijker kijken, of zelfs door een telescoop, de eerste keer is echt een onvergetelijke ervaring. De eerste bijzondere vogel die je ziet of hoort en in het begin is haast elke vogel nog bijzonder. Mijn eerste brilduiker en pijlstaart zal ik nooit vergeten. En ook niet dat iemand mij vertelde dat tu-wiet een zwarte ruiter is.
Maar heb je het jong niet geleerd en ben je nu al wat ouder? Dat is ook geen probleem. Lekker er op uit en kost het wat meer moeite om al die namen en geluiden te onthouden? Geen probleem, de vogel is er niet minder fraai om. En beschouw het vogelen dan meteen maar als een aangename vorm van geheugengymnastiek.
Jammer genoeg gaat bij ieder mens vanaf zekere leeftijd het gehoor wat achteruit. De hoge tonen verlies je als eerste. Probeer dat moment voor te zijn en geniet nog van de goudhaantjes en de vuurgoudhaantjes. Want horen = zien, zo is mijn ervaring. Hoor je de vogels niet meer, dan zie je ook een stuk minder. Voor mij betekent dat overigens ook dat ik mijn gehoor zoveel mogelijk probeer te beschermen. Ik mijd het vuurwerk aan het einde van het jaar. Ook andere locaties met enorme herrie mijd ik zoveel mogelijk.
#7. Ga fotograferen
Misschien ben je al een goede fotograaf en wil je vogelaar worden? Dan ben jij in staat om snel te leren. Gewoon de vogels die je ziet op de foto zetten. En thuis verder puzzelen. Lekker comfortabel op de bank met een vogelgids op schoot. Let op: fotograferen kan verslavend zijn en dan is het financiële hek van de dam. Goed, beter, best wakkert al snel de hebzucht aan. En ik verzeker je: betere apparatuur bestaat altijd en is ook altijd duurder. Nu ik zelf film heb ik wel ontdekt dat fotograferen of filmen een extra dimensie geeft aan vogels kijken. Tijdens het kijken hoop je altijd op iets bijzonders. Dat is bij fotograferen natuurlijk ook, maar bij fotograferen is ook iets anders aan de hand: je wilt een mooie foto maken. En dat kan ook met ‘gewone’ vogels. Zelfs een kokmeeuw kan een kekke foto opleveren.
8. Denk als een vogel
Als je vogels wil zien, dan is het handig om ook als een vogel na te denken. Ga er vroeg op uit, want net na zonsopkomst zijn de meeste vogels het actiefst. Het is dan bovendien ook nog rustig in de natuur. Weet wat een vogel doet als het gaat regenen. Of juist als het stormt. En wil je een kleine bonte specht zien, dan heeft het geen zin om in een weiland te gaan staan. Leer dus ook de leefgebieden van vogels. En ga in het juiste jaargetij op zoek. Het heeft geen zin om in de zomer naar kleine zwanen te zoeken in Nederland. Of in de winter naar de koekoek.
#9 Nog een paar extra tips
Er zijn natuurlijk nog tal van andere tips te bedenken. Zoals: test je kennis en speel het vogelspel, of: wordt lid van Vogelbescherming Nederland (het maandblad Vogels is ook heel leerzaam), dan wel: veel vogelboeken lezen. Bijvoorbeeld het geweldige boek Fluitend in het donker. Ga lekker naar buiten en zoek ze op, die gevederde vrienden. Want echt waar: iedereen kan een goede vogelaar worden.
Boeken die je verder helpen om een goede vogelaar te worden:
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 | ||
Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. | ||
1. Vortex Diamondback HD 10x42 | Ligt heerlijk in de hand. Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen | |
2. Bynolyt Stork WPR 10x42 DCF | Een slank en elegant instapmodel. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 8x42. | |
3. Kowa SVII 10x42 | Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 | ||
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. | ||
1. GPO Passion ED 10x42 | Hoogwaardig ED glas. Ligt zeer prettig in de hand. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. | |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42 | Zeer scherp en lichtsterk beeld. Zeer prettig gebruikscomfort. Relatief lichte verrekijker. | |
3. Hawke Frontier EDX 10x42 | Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Hoogwaardige coatings en prisma's. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Ook verkrijgbaar als 8x42. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 | ||
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. | ||
1. GPO Passion HD 10x42 | Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. | |
2. Leica Trinovid HD 10x42 | Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. | |
3. Swarovski CL Companion 8x30 | Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 | ||
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! | ||
1. Swarovski NL Pure 10x42 | De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! | |
2. Leica Noctivid 10x42 | Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. | |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42 | Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! |