Hoewel de geelgors niet zeldzaam is in ons land, zullen maar weinig mensen hem kennen. In het westen van Nederland is hij als broedvogel uitgestorven. In de andere delen van ons land ging het lange tijd niet goed met deze knalgele zangvogel, maar de laatste jaren lijkt het tij te keren en groeit de populatie licht, vooral in Drenthe. Jammer dat zo weinig mensen hem kennen, want wanneer je eenmaal een geelgors hebt gezien, dan ben je meteen verliefd op deze vogel. En daarom in dit artikel zeven dingen die je moet weten over geelgors.
Zeven dingen die je moet weten over de geelgors
Een land waar de geelgors héél algemeen is, is Denemarken. Bezoek je een Deens eiland, dan is de kans groot dat je geelgorzen gaat zien, vooral in het voorjaar. De mannetjes zingen dan volop om hun territorium af te bakenen en om in de gunst van een vrouwtje te komen. Overal waar struiken groeien, en dat is in Denemarken gelukkig nog op heel veel plaatsen het geval, kun je geelgorzen tegenkomen. Maar hoe is dat in Nederland?
1. De geelgors heeft een bijzonder uiterlijk
Het mannetje geelgors lijkt haast op een kanarie. Hij is op de borst en kop knalgeel. De flank is evenals de bovenzijde bruin gestreept. De stuit, zeg maar het stuk tussen onderrug en staart, is kastanjebruin volgens mijn zakgids, maar ik vind het eerder oranje. Het vrouwtje is bruingrijs op de borst en op de kop zie je veel minder geel.
2. De geelgors zing slechts één deuntje
Er zijn mensen die menen dat Beethoven zich voor zijn vijfde symfonie heeft laten inspireren door de geelgors. En dat is niet gek, want beluister hieronder het liedje van de geelgors maar eens. De serie hoge tonen, telkens op dezelfde manier gezongen, eindeloos veel op een dag, doen inderdaad denken aan de openingstonen van de symfonie van Beethoven. Het verhaal is echter een mythe. Er is geen enkel bewijs dat Beethoven zich inderdaad door deze zangvogel heeft laten inspireren.
3. Ook geelgorzen kennen dialecten
Hoewel de mannetjes geelgorzen op het eerste gehoor allemaal hetzelfde deuntje zingen, zul je toch verschillen horen wanneer je een Deense, Duitse, Franse, Spaanse, Vlaamse en Nederlandse geelgors direct na elkaar hoort zingen. Elke streek in Europa heeft zijn eigen dialect. Het is dus maar de vraag of een geelgors in Denemarken zijn soortgenoot in Spanje zou ‘verstaan’. Ik denk het overigens wel.
4. De geelgors houdt van een kleinschalig landschap
Ik vermeldde hierboven al dat je in Denemarken op heel veel plaatsen geelgorzen kunt zien. Geen wonder, want in het Deense landschap vind je nog veel heggen en hakselbosjes. Dat verklaart ook waarom je in Nederland vooral in het oosten en midden van het land geelgorzen kunt zien. In Limburg, Gelderland, Drenthe en Overijssel vind je nog kleinschalige landschapselementen als heggen, houtwallen, ruige hoekjes en struweel.
5. De geelgors is een standvogel
De geelgors is, anders dan veel andere zangvogels, een standvogel. Hij trekt in het najaar niet naar het zuiden. Wel komen er uit andere delen van Europa duizenden geelgorzen naar ons land. in najaar en winter vormen geelgorzen zwermen, soms ter grootte van enige honderden geelgorzen. Ze zoeken gezamenlijk naar voedsel. In het voorjaar wil elk mannetje een eigen territorium bezetten en dan zie je geen zwermen meer.
6. De geelgors is een zaadeter, tenzij …
De geelgors is evenals de andere leden van de gorzenfamilie een zaadeter. Meestal zoeken ze op de grond naar voedsel. De enige periode in hun leven dat geelgorzen alleen insecten eten, is de periode dat ze in het nest zitten. Jonge geelgorzen kunnen de harde zaden nog niet verteren. Insecten en andere kleine ongewervelde dieren daarentegen wel en dus voeren hun ouders de jongen met insecten en andere kleine dieren.
7. Mannetje zingen het liefst in een top
Het heldere lied van de mannetjes klinkt tot ver in de omtrek. Dat wordt nog eens versterkt doordat de mannetjes het liefst vanaf een hoge plaats zingen. In de top van een struik of boom bijvoorbeeld. Ook zitten ze op stenen muurtjes of op paaltjes te zingen. Hij gooit zijn kop achterover en laat de klanken uit zijn geopende snavel stromen.
Hoe lok je een geelgors naar je tuin?
Aangezien ik in het westen van Nederland woon, is de kans minimaal dat ik ooit een geelgors in mijn tuin zal zien. Woon je echter in het oosten van het land, dan maak je in de winter best kans om een geelgors rond je voedertafel te zien. Ze vliegen in zwermpjes rond. Soms zijn dat alleen geelgorzen, maar soms vliegen ze met andere soorten vinken mee. Ontdek hier hoe je een geelgors naar je tuin zou kunnen lokken.