Waarom spechten in dode bomen hakken

Spechten zijn fascinerende vogels. Er zijn geen andere vogels die in staat zijn om in hout te hakken. Waarom doen zij dat? Er zijn grofweg drie redenen waarom spechten in dode bomen hakken. Soms hakken ze trouwens ook in levende bomen, dat kunnen ze ook. De drie redenen zijn:

1. Ze zoeken naar voedsel

Een specht die naar voedsel zoekt, slaat gaten in het hout. Hij slaat de bast van de boom, want onder die bast kunnen insecten, spinnen en andere geleedpotigen zich verstoppen. In dood hout kunnen larven van boktorren verstopt zitten. Deze larven vormen een lekkernij voor spechten. Kijk je goed om je heen in het bos, dan zie je al heel snel dode bomen liggen waarin soms flinke stukken zijn weggehakt. Dat is vast het werk van spechten. Als hij naar voedsel zoekt, hoor je de specht langzaam in een boom hakken.

Meestal kiezen spechten dus dood hout uit om voedsel te zoeken. Dood hout is namelijk een belangrijke voedselbron voor insecten die leven van de afgestorven bomen. Dat zijn de onzichtbare opruimers van het bos. Zonder die insecten zou het natuurlijke afval zich ophopen in het bos en de natuur. Binnen de kortste keren zou het bos onleefbaar worden. En dat geldt niet alleen voor het bos, maar ook voor de mensenwereld. Wat zou er gebeuren wanneer de strontvliegen de koeienvlaaien en hondenpoep niet meer zouden opruimen? Probeer je dat maar eens voor te stellen. Een wereld zonder insecten, is een wereld vol met poep, etensresten en andere rotzooi.

2. De zijn druk aan het baltsen

Vanaf eind januari kun je het overal in het bos horen: het roffelen van de specht. Dit is geen langzaam hakken meer, maar een waar salvo! Soms lijkt het alsof er een mitrailleur wordt afgeschoten, zo hard kan het roffelen van de specht door het bos klinken. Dat is geen wonder, want de spechten zoeken speciaal voor dit roffelen een boomstam op die het geluid versterkt. Een klankkast dus. Zo proberen de spechtenmannen, want het zijn de mannetjes die roffelen, indruk te maken op de vrouwtjes in het bos. Hoe overtuigender de roffel, hoe meer kans hij maakt. De roffel is dus onderdeel van de balts. Baltsen is het gedrag dat spechten vertonen wanneer ze elkaar aan het versieren zijn.

Dat roffelen doen spechten trouwens ook nog om een andere reden: om concurrerende mannetjes te overtroeven en om die te laten weten dat dit stukje bos toch echt het territorium is van de roffelende specht. Andere mannetjes hebben er niets te zoeken. Zeker niet wanneer hun roffel veel minder sterk is. Als er plots een concurrerend mannetje op het toneel verschijnt dat een nóg sterkere roffel heeft, dan kan dat in een extreem geval tot een gevecht leiden.

3. Ze hakken een nest uit

In het filmpje hieronder kun je het zien: een spechtennest in een berkenstam. Als mannetje en vrouwtje elkaar hebben gevonden, dan wordt het zaak dat er een nest wordt uitgehakt. De spechten hakken een rond of ovaal gat in een stam en hollen dat hout steeds verder uit door er bedachtzaam in te hakken. Zo ontstaat een perfect nest voor de specht én voor allerlei andere vogels die in de jaren erna zo’n spechtennest betrekken. Mezen bijvoorbeeld, of de boomklever.

Wil je ook wel eens een hakkende specht in het echt bezig zien, bezoek dan een bos in jouw buurt. Je kunt natuurlijk ook proberen een specht naar jouw tuin te lokken. In dit filmpje zie je grote bonte spechten die druk bezig zijn om naar voedsel te zoeken op Landgoed Heidestein: