De Neeltje Jans vormt een uniek gelegen natuurgebied in de monding van Nationaal Park de Oosterschelde. Het voormalige werkeiland om de stormvloedkering te bouwen in veranderd in een gevarieerd duingebied. Je vindt er jonge en oude duinen, een slufter aan de zijde van de Noordzee en slikken aan de kant van de Oosterschelde. En langs dit alles stroomt per etmaal het water twee keer in en uit. En waar water stroomt, zwemt vis. En waar vis zwemt, daar jagen vogels. Kortom, vogelaars kunnen hun hart ophalen op de Neeltje Jans.
De vraag is natuurlijk wel of de Neeltje Jans een duurzame oplossing is. De dam laat weliswaar de getijden intact, maar de balans in de Oosterschelde is verstoord. De slikken en zandbanken verdwijnen in de golven als gevolg van de zandhonger. Bij storm kalven grote stukken af en verdwijnen in de geulen. Maar de stroming is te zwak om het slik weer af te zetten op de banken. Caspar Janssen schrijft erover in zijn geweldige boek Caspar loopt:
‘Over de echte oplossing wordt door kenners vooralsnog slechts gefluisterd: het afbreken van een icoon van de Deltawerken, de Oosterscheldedam. In combinatie met het verhogen van de dijken. Voor die oplossing moeten nog wat psychologische barrières worden overwonnen.’
Het hele jaar door vogels op de Neeltje Jans
In het voorjaar bevinden zich in het duingebied grote broedkolonies zilvermeeuwen en grote en kleine mantelmeeuwen. Ook de dwergstern en bontbekplevier broeden regelmatig op de Neeltje Jans. Aan de kant van de Oosterschelde, voor de vogelkijkhut, ligt een vogeleiland. Dit eiland fungeert voor een groot aantal steltlopers als hoogwatervluchtplaats. Je kunt er grote groepen scholeksters, rosse grutto’s, wulpen, regenwulpen, zilverplevieren en bonte strandlopers zien. In de zomer foerageren er lepelaars en rusten ook grote stern, dwergstern en visdiefje op het eiland. Aalscholvers (en soms een kuifaalscholver) drogen er hun vleugels. In de duindoornstruiken die rond de vogelkijkhut woekeren, wemelt het soms van de zangvogels. Kneu, putter en spreeuw zijn vaste gasten. In het najaar zie je op de kale vlakten ook de tapuit. In het najaar ligt de Neeltje Jans precies op de route die veel trekvogels volgen. Je kunt dan onverwachte waarnemingen doen van zangvogels als roodborst, goudhaan, verschillende soorten vinken als keep, vink en sijs. Let in de winter op het talud op sneeuwgors en strandleeuwerik.
Vluchthaven van de Neeltje Jans
Een andere plek die je zeker moet bezoeken op de Neeltje Jans is de vluchthaven. Hier maak je kans op middelste zaagbek, zwarte zeekoet en parelduiker. De laatste heb ik er in november 2017 gefilmd. Een paar vogelaars gaven aan dat hij er de laatste jaren elke winter is gezien. Soms komt hij vlak onder de kade en dat zijn buitenkansjes die je niet mag missen. Vergeet in najaar en winter ook de binnenhavens niet. De Mattenhaven bijvoorbeeld, waar zich een mosselkwekerij bevindt. Hier overwinteren zeevogels als parelduiker, ijsduiker en kleine alk. In de monding kun je bruinvissen zien zwemmen. Leuk om hier rond te wandelen (voor zover dat nog is toegestaan).
Zeevogels
Ja, en dan de zeevogels. Zeker bij een lang aanhoudende westenwind maak je aan de kant van de Noordzee kans op allerlei zeevogels. Jagers, duikers en jan-van-genten worden dan naar de kust gedreven. Mijn ervaring is wel dat deze zich op de nabijgelegen Brouwersdam dichter onder de kust vertonen. De mensen van Deltasafari bieden je trouwens ook een mooi concept: je kunt met een boot de Noordzee op om zeevogels te bekijken. Zelf heb ik dat nog nooit gedaan, maar ik weet zeker dat dit een bijzondere ervaring zal zijn waarbij je ook kans maakt om zeezoogdieren als zeehond, dolfijn en bruinvis te zien.
In de monding van de Oosterschelde en aan de Noordzeekant maak je altijd kans op een ontmoeting met een zeehond. Ik heb er ook meer dan eens bruinvissen zien zwemmen. Tot slot nog een bijzondere locatie: de oksel van de Neeltje Jans op Schouwen-Duiveland. Voor mij een van de mooiste plekjes in Zeeland.
Praktische informatie over vogels kijken op de Neeltje Jans
Je bereikt de Neeltje Jans met de auto door te navigeren naar Faelweg, Vrouwenpolder (coördinaten 51°38’02.6″N 3°42’24.6″E). Beter is het om de Neeltje Jans per fiets te verkennen. Dan bereik je meer plaatsen.
De beste plekken om vogels te kijken op de Neeltje Jans
Gaan wij vogels kijken op de Neeltje Jans, dan bezoeken wij het eiland waarop het Deltapark Neeltje Jans ligt. Dit zijn de locaties waar we dan zeker naar vogels kijken:
- De vluchthaven. Eerlijk gezegd zien we hier niet vaak iets. Op de steigers rusten regelmatig gewone zeehonden uit. Op het water drijven in de winter kleine aantallen zeevogels als middelste zaagbek en rotgans. Wandel ook naar het uitkijkpunt over de Oosterscheldekering. Bij een westen of noordwestenwind kun je hier heel goed meeuwen kijken. In de zomer zie je hier grote stern en visdief jagen in het snelstromende water.
- De Delta Expohaven. Op de palen of de steigers in de Delta Expohaven staat in het winter vaak een enkele kuifaalscholver uit te rusten. In de haven zelf maak je kans op middelste zaagbek, dodaars, aalscholver, grote stern, visdief en andere zeevogels.
- De Mattenhaven is naar mijn weten niet meer toegankelijk. In deze haven zagen wij ijsduiker, parelduiker, grote stern en bruinvis.
- De Binnenhaven. Dit is denk ik wel de beste plek om zeevogels te kijken in de winter. Terwijl ik dit schrijf, zwemt er een Pacifische parelduiker rond in de Binnenhaven. Met middelste zaagbekken, kuifaalscholver, aalscholver, dodaars en rotgans.
- De pieren van de Buitenhaven. De zuidelijke pier is met de auto toegankelijk. Hier maak je kans op zwarte zee-eend, dwergmeeuw, drieteenmeeuw, alk, zeekoet, scholekster. Rij de pier niet op als er een sterke wind staat, want het water spoelt letterlijk over je auto. De noordelijke pier is alleen op de fiets op te voet bereikbaar. Dat maakt deze pier nog interessanter, want het is hier over het algemeen ontzettend rustig.
- Of de Roggenplaat toegankelijk is, weet ik eerlijk gezegd niet. In elk geval zijn wij op dit eiland nooit geweest. Wij weten niet beter dan dat dit eiland met de auto niet bereikbaar is. Wellicht kun je er met de fiets wel op.
Kledingadviezen
De Neeltje Jans ligt in zee en dat betekent dat het er vrijwel altijd waait. Op zomerse dagen is een verkoelend briesje heerlijk, maar realiseer je dat het er in de winter dus extra koud is. Dat stelt eisen aan je kleding.
De beste tijd in jaar
De beste tijd in het jaar om vogels te kijken op de Neeltje Jans is wat ons betreft het najaar en de winter. Tijdens de najaarstrek kun je in de struiken en op de vlakten van de Neeltje Jans allerlei soorten zangvogels tegenkomen. In de winter kun je de hierboven genoemde vogelsoorten zien. Onze ervaring is dat zich het ene jaar meer soorten laten zien, dan het andere. We hebben er afgelopen jaren soms grote groepen alken en zeekoeten gezien, maar dit jaar nog niet één. Het is dus ook een kwestie van geluk hebben…
Wandelen en fietsen
Van voorjaar tot herfst is de Neeltje Jans een schitterend gebied om te fietsen en te wandelen. Op de Neeltje Jans zijn door het Zeeuws Landschap twee wandelroutes aangelegd: één van 8 kilometer (in te korten tot 4) en een rolstoelpad (1 kilometer). Lees er hier meer over.
Weekendje weg op Schouwen-Duiveland
Maak een fietstocht langs de Oosterschelde en geniet van de wadvogels die samen drommen in de hoogwatervluchtplaatsen tussen Zierikzee en Burgh-Haamstede. En verken de natuur rond het indrukwekkende Watersnoodmuseum. Ontdek de mogelijkheden van een weekendje weg op Schouwen-Duiveland, compleet met praktische tips.
Natuurhuisjes in Zeeland
De provincie Zeeland leent zich natuurlijk uitstekend voor een vakantie in de natuur. Zon, zee en strand vind je hierin elk jaargetij. En in de buurt vind je tal van interessante vogelgebieden. Overweeg je een vakantie in Zeeland, bekijk dan eens het aanbod van vakantiehuisjes op natuurhuisje.nl. Deze huisjes staan meestal op een rustige locatie en vaak in of vlakbij de natuur.
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 | ||
Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. | ||
1. Vortex Diamondback HD 10x42 | Ligt heerlijk in de hand. Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen | |
2. Bynolyt Stork WPR 10x42 DCF | Een slank en elegant instapmodel. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 8x42. | |
3. Kowa SVII 10x42 | Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 | ||
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. | ||
1. GPO Passion ED 10x42 | Hoogwaardig ED glas. Ligt zeer prettig in de hand. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. | |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42 | Zeer scherp en lichtsterk beeld. Zeer prettig gebruikscomfort. Relatief lichte verrekijker. | |
3. Hawke Frontier EDX 10x42 | Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Hoogwaardige coatings en prisma's. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Ook verkrijgbaar als 8x42. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 | ||
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. | ||
1. GPO Passion HD 10x42 | Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. | |
2. Leica Trinovid HD 10x42 | Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. | |
3. Swarovski CL Companion 8x30 | Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 | ||
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! | ||
1. Swarovski NL Pure 10x42 | De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! | |
2. Leica Noctivid 10x42 | Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. | |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42 | Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! |