In de tweede helft van juni 2024 maakte ik een vogelreis naar Schotland. Niet naar het hoge noorden, maar naar de omgeving van Edinburgh. Zoonlief ging ook mee, en die is meer een stadsmens. We zochten dus de ideale combinatie en wat mij betreft vonden we die net buiten Edinburgh. We verbleven in Port Seton, een plaatje op een half uur van het centrum van de historische stad. In dit artikel lees je alles over mijn ervaringen met vogels kijken in Schotland (en net er buiten). Je kunt mijn filmpjes bekijken van de vogels die ik er zag, en ik verklap je alvast: jazeker, ik heb de papegaaiduiker gezien! En wat je ook vooraf moet weten: Schotland is werkelijk een vogelparadijs!
 |
De vogelgebieden die ik bezocht
Port Seton bleek een ideale uitvalsbasis te zijn voor ons. De bus stopte vlak voor ons vakantiepark en bracht ons in het centrum van Edinburgh. Met de auto sloeg ik precies de andere kant uit, in de richting van kustplaatsjes als Aberlady, Noord Berwick, Dunbar, St Abbs en, net buiten Schotland: Seahouses. Ik was vooral en met name uit op de zeevogels die in grote getale voor de kust broeden. Eén uitstapje maakte ik naar het binnenland, naar Lammermuis, na een tip van een Nederlandse vogelaar. Die had daar het Schots sneeuwhoen gezien en die wilde ik natuurlijk ook wel zien. Of dat is gelukt, lees je hieronder.
Aberlady
Na een lange reis wilde ik even de rust van de natuur proeven. Terwijl mijn zoon (met mijn broer) een pub opzochten om een EK-voetbalwedstrijd te zien, besloot ik een wandeling te maken door Aberlady Bay Local Nature Reserve. Dit uitgestrekte natuurgebied strekt zich uit bij het dorpje Aberlady en bestaat uit een afwisseling van kwelders, slikken, strand, duinen, struweel en graslanden. Je kunt hier urenlang wandelen als op de mooiste van onze waddeneilanden. Wind, vogels en je eigen stappen op de schelpenpaadjes hoor je, meer niet. Tenzij er een groepje andere wandelaars zou passeren. Dan hoor je plots ook stemmen. En af en toe hoor je hoe iemand een golfballetje wegslaat, want het gebied grenst direct aan een golfterrein. Heel veel spannends zag ik er niet. Het was vooral het landschap dat bekoorde. Maar het was dan ook juni. Niet de optimale tijd om in een waddengebied naar vogels te zoeken. Hier kun je denk ik beter tijdens de trekperioden vogels kijken. Niettemin zag ik er de goudvink, velduil, veel veldleeuweriken en opvallend gedweeë reeën. Hou je van wandelen, een dag lang, dan kun je hier je hart ophalen. Lees mijn praktische informatie over vogels kijken in Aberlady Bay Local Nature Reserve.
Noord Berwick
Ten noorden van Aberlady ligt het kustplaatsje Noord Berwick. Hier bevindt zich een waar vogelcentrum van waaruit je mythische eilanden als Isle of May, Craighleigh en Bass Rock kunt bezoeken. In en rond het haventje zelf maak je ook al kans op vogels als papegaaiduiker, kuifaalscholver, jan-van-gent, eider, rouwkwikstaart en waterpieper. Helaas voor mij waren de bootjes naar Isle of May of volgeboekt, maar gelukkig had ik een uitstekend alternatief. Daarover lees je hieronder meer onder het kopje Seahouses. Ik maakte wel een boottrip rond Craighleigh en Bass Rock. Bass Rock is van deze twee wel de meest mythische plek, want deze reusachtige rots is in het voorjaar bezet met 150.000 paar jan-van-genten, de grootste kolonie ter wereld! Mijn boottrip duurde wat mij betreft veel te kort en zou ik nog een keer gaan, dan kies ik er denk ik voor om ook op Bass Rock aan land te gaan. Het is werkelijk indrukwekkend om de jan-van-genten zo massaal en van zo dichtbij te kunnen bekijken. Lees mijn praktische informatie over vogels kijken op Bass Rock.
Dunbar
Ben je in de periode mei tot en met juli op vakantie bij Edinburgh, en wil je zeevogels zien, dan kun je niet om Dunbar heen. Dit is wel de makkelijkste plek in de regio om zeevogels op hun nest te bekijken. Je hoeft alleen maar in en rond de haven te gaan wandelen, en je staat oog in oog met soorten als drieteenmeeuwen (vooral die), zilvermeeuwen, kuifaalscholvers, Noordse stormvogels, waterpieper en rouwkwikstaart. Soms zwemt een groepje eiders voorbij. En in het broedseizoen, maar waarschijnlijk ook erbuiten, vliegen groepen jan-van-genten voorbij de haven. Zeehonden zwemmen tot in de haven. Bass Rock is immers zo ver niet! Het gekrijs en gejammer is niet van de lucht. De zeevogels broeden op de rotsen, maar zeker ook op en in de eeuwenoude muren van een gesloopte burcht. Je staat letterlijk onder de honderden nesten van de drieteenmeeuwen! Lees mijn praktische informatie over vogels kijken in Dunbar.
St Abbs
Ten zuiden van Dunbar ligt het dorpje St Abbs. Elk kustplaatje suggereert dat je aan het eind van de wereld ben beland, en dat geldt zeker ook voor St Abbs. En al helemaal wanneer je naar St Abb’s Head zou wandelen. Dit zijn wel de meest ruige kliffen die ik op het vasteland in de regio Edinburgh heb gezien! En uitgerekend deze kliffen zijn door zeevogels als drieteenmeeuw, Noordse stormvogel, zilvermeeuw, kuifaalscholver, zeekoet en alk uitgekozen tot nestelplek. Je maakt hier magistrale wandelingen over de kliffen, terwijl beneden je de zeevogels bezig zijn. Honderden zeekoeten drijven voor de kliffen op het water. En heb je geluk, en er bevindt zich een school vissen voor de kust, dan zie je op het water ook grote groepen jan-van-genten jagen. Wil je de zeevogels hier van iets dichterbij bekijken, dan wandel je naar de haven van St Abbs. Hier steken een paar rotsen hoog boven het water uit en die zijn bezet door zilvermeeuwen en een enkele Noordse stormvogel. Lees mijn praktische informatie over vogels kijken bij St Abb’s Head.
Seahouses
Zoals ik hierboven al schreef: de bootjes naar Isle of May waren al volgeboekt. Wat had ik dit vogeleiland graag willen bezoeken! Maar helaas, dat lukte dus niet. Gelukkig heeft de regio Edinburgh een alternatief voor handen: de Farne Eilanden, evenals Bass Rock toch ook wel te rekenen tot de mythische plekken voor de kust van Schotland en Engeland. Want inderdaad, de Farne Eilanden bevinden zich niet op Schots grondgebied, maar in Engeland.
Je kunt wel zeggen dat de lokale economie in Seahouses in het voorjaar het moet hebben van ecotoerisme. Op de haven smeekt een groot aantal touroperators om aandacht. Allemaal brengen ze op of rond de Farne Eilanden, maar het komt wel aan op de nuances. Bij de één mag je een uur lang op Inner Farne (het te bezoeken eiland) wandelen, bij een ander slechts een half uur. Ik kan je verzekeren: zelfs een uur is nog te kort! Het is raadzaam om je plaats op de boot vooraf via de website of telefonisch te reserveren.
Zou ook tijdens jouw vakantie een landing op Isle of May onmogelijk zijn, rij dan zeker naar Seahouses! Een bezoek aan Inner Farne is werkelijk indrukwekkend en onvergetelijk. Eerst maak je kennis met alle eilanden van deze eilandengroep en sta je oog in oog met zeevogels als papegaaiduiker, zeekoek (al dan niet bebrild), alk, drieteenmeeuw, Noordse stormvogel. De aantal zeevogels zijn duizelingwekkend en de stank van de mest eveneens. En tijdens je wandeling over Inner Falke weet je ook al niet waar je kijken moet. Natuurlijk naar de papegaaiduikers, maar ook Noordse stern, grote stern, alk, zeekoet, drieteenmeeuw, zilvermeeuw en kokmeeuw smeken om je aandacht. Zelf al heb je niets met vogels, dan nog raak je hier onder de indruk! Lees mijn praktische informatie over vogels kijken op de Farne Eilanden.
Lammermuir
Terwijl we op de kade van Seahouses stonden te wachten, raakten we in gesprek met Nederlandse vogelaars. Eén van hen gaf aan in Lammermuir met succes te hebben gezocht naar het Schots sneeuwhoen. En omdat we allemaal graag ook in de binnenlanden van Schotland wilden wandelen, besloten om dit gebied te bezoeken. Dat is ons helaas niet helemaal gelukt. We kwamen namelijk net buiten Lammermuir terecht, of misschien in een uitloper van het gebied. De heuvels zijn er kaal, bedekt met heide en begraasd door schapen, héél véél schapen! De fazant zagen we er, en de rode patrijs. Paapje, roodborsttapuit en de gewone tapuit eveneens. Evenals raaf, buizerd, kneu en graspieper. Leuk vond ik het om de oeverloper langs de snelstromende beekjes te zien. Dit is zijn broedgebied! Helaas zag ik dus geen Schots sneeuwhoen. Een volgende keer zet ik echt koers naar Lammermuir, want daar zou het niet moeilijk moeten zijn om een Schots sneeuwhoen te zien te krijgen.
Andere vogelgebieden in Schotland
Schotland, het uiterste noorden van Groot-Brittanië (nog wel), doet arctisch aan. Het landschap is er ruig, kaal, glooiend en bovenal: weerbarstig. In de natuurgebieden op het vasteland zie je vogels als roodkeelduiker, parelduiker, goudplevier, morinelplevier, Alpensneeuwhoen, beflijster en sneeuwgors.
Bezoek je de kusten met hun hoge kliffen, dan kom je in het domein van de jan-van-gent, papegaaiduiker, Noordse stormvogel, zwarte zeekoet, zeekoet, alk, drieteenmeeuw, kuifaalscholver en grote jager. De duizenden en duizenden vogels op de steile kliffen bieden spectaculaire ervaringen die je nooit zult vergeten.
Verenigd Koninkrijk, Shetland, Sumburgh Head, 23 juni 2018 Een Papegaaiduiker in natuurgebied Sumburgh Head, Mainland, Shetland. Sumburgh Head is een natuurgebied in beheer bij de RSPB. Papegaaiduikers leven het grootste deel van het jaar op de open zee en broeden in holen op steile rotskusten en eilanden in grote kolonies. Fratercula arctica. United Kingdom, Shetland, Sumburgh Head, june 23, 2018 Puffin in nature reserve Sumburgh Head, Mainland, Shetland. Foto: Sijmen Hendriks, auteur van het boek Turn the tide.Vogelgebieden in Schotland
Tot de bekendste vogelgebieden in Schotland behoren natuurlijk de Shetland Eilanden. Deze eilandengroep ligt geïsoleerd midden in zee. De verschillende eilanden zijn een bezoek al meer dan waard, maar een eiland als Noss is wel de toplocatie van deze eilandengroep. Het hele eiland Noss is een natuurreservaat. Het stinkt er naar guano, de poep van tienduizenden zeevogels. Dit eiland is open van half mei tot september. Je komt er trouwens ook zeezoogdieren als gewone zeehond, zeeotter en zelfs orca’s tegen. Praktische informatie over de Shetland Eilanden.
Een ander befaamd vogeleiland is Handa, ten westen van Schotland. Er broeden naar schatting honderdduizend zeevogels op dit kleine eiland pal voor de kust. Grote jager, kleine jager, papegaaiduiker, alk, zeekoet en alk kunt je hier zien. Praktische informatie over Handa.
Een paar jaar geleden las ik Sijmen Hendriks’ verslag van zijn bezoek aan vogeleiland Noss, één van de mooiste eilanden die behoren bij de Shetland Islands. Dit ruige eiland ligt midden in zee. Geen wonder dat je er in het voorjaar en in de zomer kunt genieten van indrukwekkende broedkolonies van jan-van-genten, papegaaiduikers, drieteenmeeuwen en kuifaalscholvers.
Vogelvakanties naar Schotland
Zelf een vakantie regelen in Schotland is zo lastig niet. Hoewel je natuurlijk wel moet nadenken over hoe je Schotland wil bereiken. Ga met het vliegtuig, dan vlieg je op Aberdeen of Edinburgh. Met de auto kan ook: je boekt een ferry naar Harwich en rijdt door Engeland (dit hebben wij gedaan). Of je boekt een ferry naar Newcastle, de meest noordelijke stad van Engeland. Van daaruit rij je naar het noorden. Wil je een overnachting boeken, bekijk dan de accommodaties in of rond Edinburgh. Het aanbod is heel divers, voor ieder wat wils.
Wij verbleven op een vakantiepark in Port Seton, een plaatje ten oosten van Edinburgh. De bus, een dubbeldekker, brengt je om de twintig minuten naar het centrum van Edinburgh. Je bent wel tussen een uur en anderhalf uur onderweg, want de route telt maar liefst 66 haltes! De kosten zijn beperkt: 2 Engelse ponden voor een enkeltje. Daar kunnen de parkeertarieven niet tegenop en bovendien is het centrum van Edinburgh ontzettend druk. Ik vond het heerlijk om met de bus te kunnen. En bovendien boden die busreizen mij ook nog de kans om vogels te kijken! Port Seton ligt langs het water en zodra het hoog water wordt, dan komen grote groepen eiders naar de kant gezwommen om er op de rotsen uit te rusten. Ze worden vergezeld met middelste zaagbekken.
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. |
1. Vortex Diamondback HD 10x42  Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen Ligt heerlijk in de hand. |
2. Bynolyt Stork WPR 10x42 DCF  Een slank en elegant instapmodel. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 8x42. |
3. Kowa SVII 10x42  Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 |
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. |
1. GPO Passion ED 10x42  Hoogwaardig ED glas. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. Ligt zeer prettig in de hand. |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  Zeer prettig gebruikscomfort. Zeer scherp en lichtsterk beeld. Relatief lichte verrekijker. |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Hoogwaardige coatings en prisma's. Ook verkrijgbaar als 8x42. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 |
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. |
1. GPO Passion HD 10x42  Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. |
2. Leica Trinovid HD 10x42  Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. |
3. Swarovski CL Companion 8x30  Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 |
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! |
1. Swarovski NL Pure 10x42  De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! |
2. Leica Noctivid 10x42  Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! |