November heeft de naam een saaie vogelmaand te zijn. De vogeltrek is achter de rug, alle zomervogels zijn vertrokken. De dagen worden ook nog eens korter en donkerder, het weer is fris en soms regent het dagenlang. Maar toch is november beslist géén saaie vogelmaand. Als ik in mijn archief terugkijk, dan zie ik dat ik alle jaren ook in november heel veel opnames heb kunnen maken. In dit artikel lees je meer over vogels kijken in november.

Vogels kijken in november

Is de vogeltrek echt voorbij in november? Mijn ervaring is dat dit niet het geval is. Grote groepen vinken, goudhanen en lijsterachtigen trekken door. Overal in ons land kun je ze tegenkomen en natuurlijk altijd het allermeest langs de kust. Ga op een droge en niet al te winderige dag maar eens vroeg naar buiten. Zeker weten dat je de nodige zangvogels zult zien. Het aardige is ook dat meidoorn, rozebottel en andere besdragende struiken nog tjokvol bessen hangen. Die trekken fotogenieke vogels als kramsvogel en koperwiek aan. Jammer genoeg zijn dit meestal behoorlijk schuwe vogels en houden ze zich vooral in het binnenste van de struiken op. Benader de struiken dus omzichtig en blijf zelf zo veel mogelijk uit beeld.

Aan de kust gaat de trek ook nog even onverminderd door. Kijk maar eens op waarneming.nl welke vogels er op de Zuidpier van IJmuiden worden gezien. Je zult zien dat het aantal soorten dat de pier passeert op weg naar het zuiden ontzettend gevarieerd is. Van bergeend, rosse grutto, kuifeend, topper, zwarte zee-eend, keep, vink, oeverpieper, kramsvogel, ijsgors, rotgans, roodkeelduiker, drieteenmeeuw, dwergmeeuw, kleinste jager en veel meer. Langs de hele kust duiken groepen sneeuwgorzen op, maar met name op de stranden van de Waddeneilanden, bij de eerder genoemde Zuidpier, in de Kwade Hoek en de stranden bij Ouddorp op Goeree-Overflakkee en Burgh-Haamstede op Schouwen-Duiveland. Strandleeuwerik arriveren ook op grotere schaal, evenals hier en daar de ijsgors. Met sneeuwgors, ijsgors en strandleeuwerik heb ik ook de doelsoorten benoemd voor een bezoek aan het magnifieke natuurgebied de Kwade Hoek op Goeree-Overflakkee. Het is wel flink zoeken in dit uitgestrekte natuurgebied, en je moet dus altijd een beetje geluk hebben, maar je zoektocht wordt meestal beloond. Kijk vooral waar andere vogelaars een tijdje halt houden, is mijn advies.

November is al haast een wintermaand. Zeevogels die voor onze kust arriveren kun je van dichterbij bekijken vanaf de Brouwersdam en de Zuidpier bij IJmuiden. Langs de Grevelingendam en de Philipsdam verzamelen zich grote groepen wad- en watervogels. De zeearend moet zich wel in luilekkerland wanen met al die extra watervogels uit noordelijker streken. Oostvaardersplassen, de Krammer-Volkerak, de Slikken van Flakkee en het Lauwersmeer zijn hotspots om in november de grootste onder de roofvogels te zien.

Trouwens, ik moet natuurlijk Texel nog noemen. Ook in november hét vogeleiland van ons land waar je vrijwel elk jaar ook in november bijzondere dwaalgasten kunt zien. Ben je in de gelegenheid een paar dagen op dit Waddeneiland te verblijven, dan raad ik je dat ten zeerste aan. Evenals trouwens het Lauwersmeergebied waar de eerste groepen kleine zwanen arriveren.

Ben je gespitst op het zien van zeldzame vogels, dan raad ik je een bezoek aan de kust in het bijzonder aan. Kijk maar eens op waarneming.nl en vergelijk het aantal waarnemingen van zeldzame soorten per per provincie. Je zult zien dat de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland en Zeeland zich enorm onderscheiden ten opzichte van alle andere provincies. Terwijl het aantal waarnemingen van zeldzame vogels in provincies als Overijssel, Noord-Brabant en Limburg vaak op de vingers van één hand te tellen is, worden er in de kustprovincies vaak tientallen zeldzame soorten gezien.

Maar woon je juist in het binnenland, ook dan niet treuren. Ik volg op sociale media ook een aantal fanatieke vogelaars. Ook in het binnenland, ver van de kust, kun je ook in november goed vogels kijken. Weet je een vogelkijkhut in je buurt, bezoek die dan eens, of stippel een vogeltocht langs een aantal hutten uit. Plan een trip naar de Oostvaardersplassen, of naar één van de natte natuurgebieden langs de rivieren. En dan hebben we ook nog een tak van sport die ik zelf nog nooit heb beproefd, namelijk: het afhuren van een commerciële vogelkijkhut. Vanuit zo’n private hut kun je heel leuke waarnemingen doen, zeker wanneer je fotografeert of filmt.

November saai? Vergeet het maar. November is juist een heel prettige maand om vogels te kijken (afgezien van de soms barre weersomstandigheden). De zon komt steeds later op, waardoor je gelukkig niet meer zo ontstellend vroeg je bed uit hoeft. Want dat is wel een factor: ook in november zijn de vogels vroeg in de morgen het meest actief. Koude nachten dwingen de vogels om zo snel mogelijk zo veel mogelijk voedsel te vergaren.

Kledingtips voor vogels kijken in november

Het weer in november is zoals valt te begrijpen meestal behoorlijk herfstachtig. Koud en natuur en winderig dus. Ik heb speciaal voor de natte omstandigheden een waterdichte broek aangeschaft, eentje met een waterdichtheid van 5000 mm. Om ook in het natte gras en zelfs in de modder te kunnen liggen, heb ik er ook een regenjas met een waterdichtheid van maar liefst 20.000 mm bij aangeschaft. En mocht dit alles niet voldoende zijn, dan trek ik mijn waadpak aan. Vergeet ook je laarzen niet en dikke truien niet. Zeker de locaties aan de kust kunnen bijzonder guur zijn.

Goed alternatief: paddenstoelen kijken

Mocht je een keer niet zo veel zin hebben om vogels te gaan kijken, dan heb je in november natuurlijk een geweldig alternatief: paddenstoelen zoeken. Hoewel ik bepaald geen deskundige ben, vind ik paddenstoelen filmen dan ook ontzettend leuk.