Het Grevelingenmeer is het grootste zoutwatermeer in Europa. Het wordt door de Grevelingendam in het oosten en de Brouwersdam in het westen afgelopen van getijdenwater. In sommige delen staat het water zo stil dat het water niet wordt ververst. Grote delen van het Grevelingenmeer zijn zuurstofloos met funeste gevolgen voor het onderwaterleven. Hoe verder naar het oosten, hoe minder leven in het water veronderstelde ik. Tot ik het Grevelingenmeer bij Battenoord bezocht. Daar zag ik opeens een grote groep flamingo’s staan. Sommige exemplaren waren dieproze wat betekent dat ze veel garnalen eten. Het Grevelingenmeer blijkt gelukkig niet overal zuurstofloos. Bij Battenoord overwinteren de laatste jaren (ook in 2022) drie soorten flamingo’s: de Europese flamingo, Chileense flamingo en de Caribische flamingo.
Welke vogels zie je bij Battenoord in het Grevelingenmeer?
Battenoord is een buurtschap op Goeree-Overflakkee bij het dorpje Herkingen. In de zomer is de camping bevolkt door toeristen, meestal heb je er dan als vogelaar weinig te zoeken. In najaar en winter is het er rustig en dan zijn de oevers van het Grevelingenmeer interessanter. De groep flamingo’s overwintert vrijwel elk jaar op deze plek. Daarnaast kun je allerlei eenden zien. Denk aan krakeend, slobeend, smient, kuifeend en pijlstaart. Tot mijn verrassing zag ik er ook een aantal rotganzen. Die zijn op het zoute water van het Grevelingenmeer helemaal in hun element. Op de gorzen maak je bovendien kans op groepen brandganzen. Steltlopers zie je er natuurlijk ook. Zeker als het hoog water is in de Oosterschelde die hemelsbreed niet ver verwijderd is van deze locatie. Zilverplezier, wulp, kluut, tureluur, watersnip en groenpootruiter kun je er zien. Soms komt een waterral tevoorschijn uit de begroeiing. En ook heel soms zie je er een voor deze locatie bijzondere steltloper. Zo werd in november 2016 een paarse strandloper gezien. Voor deze locatie echt bijzonder.
De oevers van het Grevelingenmeer bij Battenoord zijn vrij breed. Ze zijn begroeid met gras en zoutminnende planten. Het water is er ondiep waardoor brede slikranden kunnen ontstaan. Ideaal voor steltlopers als tureluur, zwarte ruiter, groenpootruiter, scholekster, wulp, bontbekplevier en in het voorjaar de kluut. Zijn er geen vogels te bekennen, dan kun je altijd nog kiezen voor een lange wandeling langs de zeedijk. Je hebt er prachtige vergezichten en maakt overal kans op een aardige waarneming. In het jachthaventje maak je grote kans op de ijsvogel. In najaar en winter worden er soms waterpiepers gezien. Heb je geluk dan zie je in de wintermaanden een slechtvalk of blauwe kiekendief jagen boven de oevers. Ook de zeearend komt regelmatig overvliegen (waar de flamingo’s meestal nerveus op reageren). De pier was ooit toegankelijk via een smal onverhard paadje, maar is nu verboden voor wandelaars. Enerzijds jammer, want in het struikgewas kun je zangvogels zien als putter, groenling, ringmus, zwartkop en verschillende soorten lijsters. En soms doe je er gewoon een heel leuke waarneming. Bijvoorbeeld van een dwerggors of fraters die er overwinteren. Maar ik begrijp het wel. Het is een rustgebied en dan zijn wandelaars, vaak met honden, niet gewenst. In het voorjaar broedt er bovendien een klein aantal oeverzwaluwen in de steile wanden. Je kunt echter wel vanaf het verharde wandel- en fietspad het gebied fantastisch overzien. In het haventje jaagt soms de ijsvogel. Het water is hier zout dus bevriest in de winter niet snel. Een prima gebied dus voor de ijsvogel.
Vogels kijken bij Battenoord is voor de meeste mensen denk ik het meest interessant en leuk wanneer de flaming’s er zijn. Je merkt het direct: vaak is het dan een komen en gaan van mensen die al dan niet een verrekijker of telescoop meezeulen.
Landgoed Battenoord
Vlak voor het haventje van Battenoord is een klein natuurgebiedje aangelegd: Landgoed Battenoord. Een architect volgde zijn droom en bouwde op deze locatie zijn droomhuis. Niet het meest alledaagse onderkomen, je zult dat vast beamen als je het hebt gezien. Naast zijn huis heeft hij een landgoed aangelegd. Dit stukje grond is begroeid met struiken waar je soms verrassende waarnemingen kunt doen. Zoals een viertal Europese kanaries in een recente winter. Een deel van dit landgoed is toegankelijk voor wandelaars. Het voelt misschien wat vreemd om door ‘de tuin’ van de bewoners rond te scharrelen, maar dat hoort bij de regeling die men heeft getroffen om hier een huis te kunnen bouwen.
Bereikbaarheid
Navigeer naar de Battenoordsedijk, Nieuwe-Tonge (51°42’21.8″N 4°07’45.4″E). Parkeer je auto bij het jachthaventje. De flamingo’s staan links of rechts van het havenkanaal.
Vogelreisje naar Goeree
Even een mooie vogelreis maken naar Goeree-Overflakkee? Reserveer dan een natuurhuisje op het eiland en geniet van al die andere mooie natuurgebieden!
Wandelen en fietsen
Om de vogels rust te gunnen zijn grote delen van het Grevelingenmeer niet toegankelijk. Laat ook je hond niet naar het water rennen waar vogels staan uit te rusten. Met name voor wadvogels is het heel belangrijk niet onnodig energie te verliezen.
Bij het jachthaventje staat een uitkijktoren die een mooi uitzicht biedt over de buitendijkse omgeving.
De gorzen aan de oevers van het Grevelingenmeer nodigen uit voor een stevige wandeling. Goede wandelschoenen volstaan.
En wil je fietsen? Dan kun je je hart ophalen. Je fietstocht begint bij het haventje en voert je langs de oever van het Grevelingenmeer. Wil je eens een andere horizon aanschouwen, dan fiets je naar de andere kant van de dijk en beleef je plotseling de weidsheid van de uitgestrekte polders.
Waar kan ik de flamingo’s vinden?
Soms staan de flamingo’s op grote afstand. Neem in elk geval een verrekijker mee. Heb je een telescoop, dan die nog liever. En ja, de flamingo’s zijn bijzonder fotogeniek, dus een fotocamera is ook geen gek idee. Als de flamingo’s dicht bij de gorzen staan, dus vlak onder de kant, wees dan voorzichtig en schrik ze niet af. Neem liever geen hond mee naar de waterkant en loop ook niet naar de flamingo’s toe. Hou dus afstand. De flamingo’s lijken zo tam, maar dat is maar schijn. Toen ik de flamingo’s filmde, ging opeens een enorme groep meerkoeten op de vleugels. Reden onbekend. Ik zag geen roofvogel of wandelaar in de buurt. Maar de flamingo’s schrokken zo van het rumoer dat ze er meteen vandoor gingen. En kijk ondertussen ook naar alle andere vogels die er rondscharrelen. Soms landt op maar een paar meter van je vandaan een groepje bonte strandlopers. Ik verzeker je: ook prachtig om te bekijken. Wil je weten waar de flamingo’s zoal kunnen staan, lees dan dit artikel.
Op zoek naar een vakantiehuisje in Zuid-Holland? |
Gelegen op een unieke locatie, midden in de natuur? Of iets heel anders? Bekijk dan mijn tips. Waar ben je naar op zoek? |
Mijn tips voor natuurbeleving en vogels kijken
Met deze tips beleef je de natuur nog intenser en komen de vogels letterlijk dichterbij:
 | (voor elk budget de drie beste opties) |
 | (héél véél keuze, en zelfs met geheel contactloos verblijf en dus veilig!) |
 | (voor elk budget een paar opties) |
 | (per provincie gesorteerd) |
 | (aantrekkelijke planten voor vogels, vlinders en andere insecten) |
 | (lees hier mijn tips om spechten, mezen en roofvogels naar je tuin te lokken) |
 | (mijn persoonlijke top tien) |