Vogelaars hebben in Papendrecht weinig meer te zoeken dan een huis en wat winkels. Er valt niet heel veel te ontdekken. Er zijn binnen de bebouwde kom niet veel plekken waar je er eventjes op uit trekt. Eigenlijk is de enige plek het Noordhoeksewiel, een klein parkje aan de westkant van het dorp. In de omgeving rond de vestiging van de Lage Waard vind je behoorlijk wat groen en in het parkje vind je zelfs een heus natuurpaadje! Bij de plas vliegt de ijsvogel rond. En soms wordt er in het struikgewas op de oever van de plas een kwak gezien. Dat zijn toch niet de minste soorten! En tijdens de trekperioden kan hier ook zomaar iets bijzonders neer ploffen, zoals in het voorjaar van 2023. Toen lieten zich er op één dag een beflijster en een draaihals zien.

Vogels kijken in en om Papendrecht buiten de bebouwde kom

Direct buiten de bebouwde kom van Papendrecht liggen twee natuurgebieden waar je als vogelaar nog enigszins aan je trekken kunt komen:

• Polder Nieuwland bij Papendrecht. Dit is werkelijk een schaamlap, een postzegeltje natuur dat moet camoufleren welke kaalslag hier heeft plaats gevonden. Tot overmaat van ramp vooral in gebruik door honden en hun bezitters. Maar niettemin interessant voor vogels vanwege de blauwborst, grasmus, kleine karekiet, rietzanger, bosrietzanger, oeverzwaluw en dodaars die hier broeden. De ijsvogel jaagt in het gebied, evenals de visdief. In najaar en winter kun je in de graslandjes grenzend aan het natuurgebiedje watersnip en bokje zien. Vanaf de dijk kijk je uit op de Sophiapolder midden in de rivier de Noord. Op dit vogelgebied kom ik hieronder terug.
• Het Alblasserbos langs de N214. Zowaar, wanneer ik niet ver wil rijden, dan doe ik een poging om hier wat zangvogels te zien. Staartmees, goudhaan, boomkruiper, matkop, winterkoning, groenling, zwartkop, merel, groene specht en grote bonte specht broeden in dit bos. In de winter maak je kans op groepen putters en sijsjes. Zelfs de wielewaal wordt hier in het late voorjaar waargenomen! Evenals de bosuil. Roofvogels vliegen er ook rond: de buizerd, sperwer en torenvalk. Zowaar toch nog wat vogelleven in Papendrecht, hoewel ingeklemd tussen provinciale weg en snelweg.
• Polder Sliedrecht. Net buiten Wijngaarden, in de weilanden, overwintert elk jaar een groep toendrarietganzen. De enige groep hier in de wijde omtrek. Langs de N214 overwintert ten noorden van ditzelfde dorp vrijwel elk jaar een groep kleine zwanen, hoewel de groep wel elk jaar kleiner wordt. De toendrarietganzen kunnen trouwens ook in de belendende polder zitten, in Polder Papendrecht.

Dan maar wat verder weg om vogels te kijken bij Papendrecht

Een vogelaar is meestal wel gewend aan een autorit. En daarom zoeken we het iets verderop, want in de Alblasserwaard bevindt zich wel een aantal interessante vogelgebieden:

• Molengebied Kinderdijk. Dit Natura 2000 gebied is in het voorjaar een paradijs voor moerasvogels. Hier bevindt zich een grote kolonie purperreigers. Vanuit het riet hoor je snor, kleine karekiet, rietzanger en blauwborst zingen. Soms cirkelt een ooievaar boven de molens. De torenvalk rust uit op de wieken. En een kolonie zwarte sterns zorgt voor levendigheid. Op het water kijk je uit naar fuut, meerkoet, krakeend, grauwe gans en knobbelzwaan. Er moeten in nabijgelegen weilanden wel grutto’s broeden, want elk jaar hoor ik in het voorjaar hier grutto’s roepen in de lucht. Dit gebied is een prima uitvalsbasis om op de fiets andere vogelgebieden te bezoeken rond Alblasserdam.
• Nog verder weg, maar echt één van mijn favoriete gebieden, zeker in het voorjaar, is de Zouweboezem bij Meerkerk. Tussen maart en juni geniet je hier werkelijk van een schitterend vogelkoor van snor, sprinkhaanrietzanger, tjiftjaf, fitis, cetti’s zanger, rietzanger, kleine karekiet, blauwborst, kneu, heggenmus, winterkoning, koekoek, nachtegaal en vele andere vogels. En heb je het geluk, dan hoor je ook de roerdomp. De kolonie zwarte sterns is hier goed te bekijken en bij de molen kijk je uit naar de kolonie purperreigers. In Polder Achthoven broeden grutto’s en andere weidevogels. En langs de Zouwedijk bevindt zich een eendenkooi met een goede vogelkijkhut van waaruit je soms de ijsvogel kunt zien.
• De Crezéepolder. Deze voormalige landbouwpolder is teruggegeven aan de rivier. Het is een van de weinige zoetwatergebieden waar nog getijdewerking is. Je kunt hier een mooie wandeling maken en ziet dan, afhankelijk van het seizoen, soorten als tureluur, kluut, grutto, kleine plevier, lepelaar, ijsvogel, rietgors, blauwborst, wintertaling, slobeend, gele kwikstaart, blauwe reiger en soms zelfs de zeearend.
• Het Ridderkerkse Gors. Dit gebied ligt pal naast de Crezéepolder. Een van de weinige rivierbossen in de omgeving en helaas te klein. Sperwer, buizerd, torenvalk, groene specht, bosrietzanger, zwartkop, gekraagde roodstaart, staartmees en matkop behoren tot de leukste soorten die ik er zag.
• De Sophiapolder bij Hendrik-Ido-Ambacht. Dit vogeleiland is alleen tussen maart en oktober bereikbaar via een gratis pontje. Ook hier vallen de uitgestrekte slikgebieden twee maal per dag droog. Je maakt hier kans op talloze steltlopers, eenden en meeuwen. Soms een bijzondere soort, zoals bijvoorbeeld de Pontische meeuw of kleine burgemeester.

Ik hoop dat ik je met dit overzicht enige vrolijkheid heb kunnen verschaffen in het op natuurvlak ietwat armetierige Papendrecht. Je zult het dorp moeten verlaten, dat is wel duidelijk, om in alle rust vogels te kunnen kijken. Ik benadruk dat mijn oordeel over Papendrecht slechts de natuurwaarden betreft. Over de kwaliteit van alle andere aspecten kan ik niet oordelen, behalve dan over de viswinkel waarvan ik slechts kan aangeven dat hij tot de beste in Nederland behoort. Het is één van mijn favoriete vishandels voor een Hollandse Nieuwe.