Heggengebied en de Zwaakse Weel

De Zak van Zuid-Beveland ligt grofweg onder Goes en de snelweg A58. In ‘De Zak’ liggen dorpjes als ‘s-Gravenpolder, Nisse, Baarland, Hoedekenskerke en Baarland. Je treft er een afwisselend landschap van akkers, weilanden, boomgaarden, welen en kreken. Rond Nisse ligt een prachtig heggengebied. Hier heeft de ruilverkaveling nog niet op grote schaal toegeslagen, de dijken en weggetjes worden omzoomd door meidoornhagen. Alleen die hagen zijn voor fietsers en wandelaars al een goede reden om in mei een bezoek te brengen aan dit gebied. De bloemdijken in dit gebied hebben een geheel eigen vegetatie die zorgvuldig wordt onderhouden door de Zeeuwse schaapskudde die de dijken begraasd. Door het gebied slingert van de zeedijk onder ‘s-Gravenpolder tot boven het dorp Kwadendamme de Zwaakse Weel, een van de grootste natuurgebieden in de Zak van Zuid-Beveland. Het is het restant van een oude kreek. Hier broeden vogels als patrijs, veldleeuwerik, rietzanger, slobeend en bruine kiekendief. Natuurgebied de Zwaakse Weel staat onder beheer van Natuurmonumenten die op haar website een fiets- en een wandelroute aanbiedt. Als je vogels wilt kijken rond de Zwaakse Weel en in het heggengebied kun je het beste fietsen of wandelen. Je komt op plekjes waar je met de auto niet kunt komen. Naast de al genoemde vogelsoorten zul je er in het voorjaar vrijwel zeker vogels tegenkomen als grasmus, zwartkop, spotvogel, kleine karekiet, tjiftjaf, fitis, torenvalk, buizerd, slechtvalk (broedt in de kerncentrale van Doel), gele kwikstaart, koekoek, braamsluiper en winterkoning. En met een beetje geluk zie je een koppeltje patrijzen, want die komen nog voor in dit gebied. Let trouwens op zomerse dagen ook eens op de vlinders die de bloemdijken bevolken. Je zult verstelt staan van het aantal soorten dat je ziet!

Schorren van de Westerschelde

Ten zuiden van ‘s-Gravenpolder staat het gemaal Maelstede. Dit gemaal pompt water uit de polders over in de Westerschelde. Buitendijks ligt er een buitengewoon interessant schorrengebied waar duizenden wadvogels foerageren. Wie met eigen ogen de natuurwaarden van de Westerschelde wil zien, moet hier maar eens gaan kijken. Bij laag water foerageren hier steltlopers als zilverplevier, kluut, tureluur, wulp en bonte strandloper. Visdiefjes duiken boven het water naar kleine visjes. Neem een verrekijker of telescoop mee en geniet van de enorme concentratie vogels die je vanuit het westelijke, noordelijke en oostelijke richting kunt bekijken. Bij het gemaal Maelstede heb je vanaf de dijk een uitstekend overzicht, je kunt er zelfs met de auto staan. Het gemaal bevindt zich aan de Heer Jansdijk bij ‘s-Gravenpolder. Let en passant ook op de enorme zeeschepen die aan- en afvaren naar de havens van Antwerpen. Realiseer je ondertussen dat dit soort schorren een bedreigd bestaan leiden. De geulen van de Westerschelde worden steeds verder uitgediept en daardoor ontstaat ‘zandhonger’: grote delen van de schorren verdwijnen in de geulen waardoor de schorren in rap tempo kleiner worden, met alle gevolgen van dien voor de wadvogels.

Nieuwe natuurgebieden rond Hoedekenskerke

In het kader van natuurherstel Westerschelde zijn tussen ‘s-Gravenpolder en Ellewoutsdijk binnendijks nieuwe natuurgebieden ingericht. Deze gebieden lijken op de nieuwe natuur van de Prunjepolder op Schouwen-Duiveland. Polders zijn afgegraven waardoor kunstmatige kreken en welen ontstaan. Er ontstaat een biotoop dat vogels als tureluur, kluut, kokmeeuw, bontbekplevier, wintertaling en vele andere watervogels aantrekt. Je kunt deze gebieden eenvoudig bereiken per fiets of met de auto. Mensen die slecht ter been zijn kunnen vanuit de auto hier prima vogels kijken. Hier en daar bevinden zich ook nog oude restanten van karrevelden. Volg je (met gemaal Maelstede als vertrekpunt) consequent de zeedijk, dan passeer je deze natuurgebieden aan je rechterkant. Je kunt er het beste in de ochtend vogels kijken, je hebt de zon dan vrijwel overal in je rug. Ter hoogte van de Vrouwenweg tussen ‘s-Gravenpolder en Hoedekenskerke bevindt zich buitendijks bovendien een strekdam die de Westerschelde in loopt. Je hebt vanaf deze strekdam een fraai uitzicht over het slikgebied voor gemaal Maelstede en over het stroomgebied van de Westerschelde.

Je maakt in deze nieuwe natuur het hele jaar door kans op allerlei steltlopers. Van kluut, tureluur, grutto, rosse grutto, goudplevier, zilverplevier, bontbekplevier en bonte strandloper. Ook het witgatje en de oeverloper laten zich er zien. In zachte winters overwinteren er in deze regio ook roodborsttapuiten.

Blijf de weg onder de zeedijk volgen tot je bij recreatieoord Scheldeoord bent. Dit oord ligt nog voor Ellewoutsdijk. Direct na Scheldeoord liggen binnendijks weer een paar fraaie karrevelden. Vroeg in het voorjaar hoor je hier de kolonie kokmeeuwen al krijsen. Kluten verdedigen hun territorium, terwijl doortrekkers als grutto en wintertaling hier neerstrijken om bij te tanken. Aan de andere kant van de dijk, buitendijks dus, heb je weer uitzicht over een uitgestrekt schorrengebied dat bij eb droog valt. Er bevinden zich hier ook kwelders, kwetsbare natuurgebieden met een zoutminnende vegetatie als zeekraal en lamsoor. Een kilometer verderop, voor het dorp Ellewoutsdijk, bevindt zich een nog uitgestrekter kweldergebied. Zeker even een blik op slaan, er foerageren tal van zoutminnende vogels in de kwelders.

Inlaag 1887

Het eindstation voor de vogeltocht langs de zeedijk van ‘De Zak’ is het natuurgebied Inlaag 1887. Dit is weer zo’n typisch karreveld waarvan de grond in de negentiende eeuw is afgegraven en is gebruik voor de reservedijk. Ook deze karrevelden vormen een feesttuin voor vogelaars. Je kunt er deze hele dag terecht voor (broed)vogels als kluut, tureluur, bontbekplevier, kokmeeuw, zwarte ruiter, bonte strandloper en wulp. Nog beter is om er vogels te kijken met hoog water. Dan moeten wadvogels wijken voor het wassende water en vormt dit natuurgebied een hoogwatervluchtplaats. Je kunt er uitstekend wandelen, zowel op als onder de dijk. Zou je op de dijk wandelen (en dat kan), dan heb je ook een prachtig uitzicht over de Westerschelde. Lees meer over Inlaag 1887.

Inlaag 2005

Bij het dorp Ellewoutsdijk ligt een uitgestrekt natuurgebied. Het grenst aan Inlaag 1887 en is een soortgelijk gebied, alleen dan nóg groter. Je vindt er weilanden, karrenvelden, ondiepe waterplassen en hier en daar wat struiken. Is het hoog water in de Westerschelde, dan zoeken de wadvogels de inlaag op. Kluut, visdief en andere wadvogels broeden in de inlaag. Ben je in de buurt, dan is een bezoek aan Inlaag 2005 een aanrader, zeker tijdens hoog water en al helemaal tijdens de trekperioden. Lees meer over Inlaag 2002.

De Kaloot

Ben je in de Zak van Zuid-Beveland, dan ben je ook vlakbij de kerncentrale van Borssele. Daar heb je met kinderen op zichzelf niet veel te zoeken, tenzij ze interesse hebben voor techniek. Maar naast de kerncentrale ligt de Kaloot. Dit is een drie kilometer lang strand waar je naar fossielen kunt zoeken. Er spoelen fossiele schelpen, walvisbotjes, haaientanden en roggenstekels aan. Over fossielen zoeken in Zeeland lees je hier meer.