Vogels kijken in het Rammegors bij Sint-Philipsland

Op oude kaarten van het eiland Tholen komt de naam Rammegors al voor. We hebben een atlaskaart uit de 18e eeuw aan de muur hangen, die vormt het bewijs. Toen strekten de schorren en kwelders zich uit tot in de wijde omgeving, nu is er van al dat oorspronkelijke moois weinig meer over. Inpoldering, aanleg van wegen, bedrijventerreinen en woonwijken hapten de grootste delen van de fraaie kwelders op.

Het Rammegors is nu een prachtig natuurgebied, een pareltje tussen Sint-Philipsland en het eiland Tholen. Tot een aantal jaar geleden was het compleet afgesloten van de Oosterschelde. Je kon er uitstekend vogels kijken. Lepelaar, roerdomp, baardmannetje, sprinkhaanrietzanger, bruine kiekendief, krooneend, waterral, tal van steltlopers met af en toe een zeldzaamheid als de grauwe franjepoot, het was er goed toeven voor vogelaars. De Krabbenkreekdam scheidde de Rammegors van de zoute Krabbenkreek, en daardoor was het Rammegors helemaal verzoet. Riet, wilgen, harig wilgenroosje en vlierstruiken domineerden de droge delen. Wat vegetatie betreft was er maar weinig Zeeuws aan het Rammegors. Zeekraal en zeeaster groeiden er niet meer of nauwelijks. En winterde het streng, dan waaierden de schaatsers uit op de grote plas. Zo zoet was het water dus.

Jaren geleden begonnen echter de voorbereidingen om het Rammegors weer in verbinding te brengen met de Krabbenkreek compleet met eb en vloed. Dit om het verlies van kwelders in de Oosterschelde (door de zogenaamde ‘zandhonger’) te compenseren. Het project vergde een investering van enige miljoenen, groot was de aversie onder de zuinige lokale bevolking, maar inmiddels is het Rammegors weer helemaal zout! Vlieren en wilgen zijn verwijderd, waar je ook staat in de omdijkte Rammegors, je kijkt overal naar de overkant. Het is dus echt op een Hollandse manier ‘plat’.

De ‘zoete’ Rammegors was een van mijn favoriete natuurgebieden. Ik had bij de plannen om het Rammegors te verzilten ook wel wat bedenkingen, omdat ik de overweldigende rijkdom van de ‘zoete’ Rammegors nog goed kan herinneren. Moest je die nu op deze manier opgeven? Ik ging er dus heen met de vraag: kun je nog altijd zo goed vogels kijken in het Rammegors?

Volgens mij wel. De ‘zoute’ Rammegors is nog volop in ontwikkeling, constateerde ik tijdens mijn bezoek. Grote delen, met name het noordelijke deel tegen het Schelde-Rijnkanaal, zijn nog onbegroeid. Er ligt vooral zand. Ideaal terrein voor kleine steltlopers als bontbekplevier, kleine plevier of misschien zelfs een strandplevier, maar die heb ik er nog niet gezien. In de diepe geulen staat altijd water, daar zie je futen, pijlstaarten, slobeenden, krakeenden, wintertalingen en casarca’s. In de winter zul je er ongetwijfeld ook rotganzen gaan zien. Is het eb en stroomt het water door de ondiepe geulen, dan kun je in de zomer grote groepen lepelaars zien foerageren. Kleine zilverreigers weten het Rammegors ook te vinden. Je ziet het in mijn filmpje hieronder.

De hoger geleden delen zijn ofwel begroeid met riet, ofwel met zoutminnende planten. Ideaal voor steltlopers dus. En dat blijkt. Het nieuwe Rammegors is nu al een trekpleister voor talloze steltlopers. Grote groepen kieviten en  goudplevieren verzamelen zich in het Rammegors. Soms zwermen ze in enorme groepen boven het natuurgebied. Schitterend om te zien. Evenals lepelaars waarvan je er soms tientallen aan de waterkant ziet staan, of voedsel ziet zoeken. Kleine en grote zilverreiger foerageren ook in het gebied. Andere steltlopers die je er vrijwel zeker ziet zijn groenpootruiter, zwarte ruiter, bontbekplevier, kleine plevier, watersnip, kemphaan, tureluur en kluut. De bosruiter is er waargenomen en tot mijn verrassing is ook de steltkluut weer gezien. Deze exotische steltloper heb ik een aantal keer in de ‘zoete’ Rammegors gezien, en je maakt dus ook in de ‘zoute’ Rammegors kans op het zien van deze voorname steltloper. In de winter verwacht ik dat ook de rotgans het Rammegors zal weten te vinden.

Deze overvloed aan steltlopers trekt natuurlijk roofvogels aan. De bruine kiekendief jaagt van voorjaar tot herfst in het gebied; de slechtvalk het hele jaar. Ik verwacht eerlijk gezegd dat je er in de winter ook blauwe kiekendieven zult zien. De ‘zoete’ Rammegors was een belangrijke slaapplek voor de blauwe kiek, hopelijk zijn de droge delen in het Rammegors nog altijd goed genoeg voor deze schitterende wintergast. Overigens wordt er ook op vis gejaagd in het gebied: de visarend is reeds gesignaleerd.

Zon in de rug

Het mooie aan het Rammegors is dat je er heerlijk omheen kunt wandelen. Over de dijk, of onderlangs. Dat betekent dat je op elk moment van de dag altijd wel ergens de zon in je rug hebt. Kijk je vanaf de Krabbenkreekdam over het Rammegors (ideaal vanuit de auto), hou er dan rekening mee dat je  van ‘s ochtends tot begin van de middag zon tegen hebt.

In de ‘zoete’ Rammegors was het gebied toegankelijk via een wandelpad dat tussen de vlieren door slingerde. Het voerde je bovendien langs een vogelkijkscherm. Het scherm is niet meer, het wandelpad ook niet. Een vogelkijkhut in het oosten of zuidoosten van het gebied zou het plezier van menig vogelaar behoorlijk vergroten.

Omliggende gebieden

Wie het Rammegors bezoekt om vogels te kijken, bevindt zich in een van de belangrijkste vogelregio’s van Zeeland. Met een zekere overdrijving kun je zeggen dat het Rammegors een centrale plaats inneemt tussen al die natuurgebieden. Ten oosten ligt het Schelde-Rijnkanaal. De oevers zijn een vogelwalhalla. Riet en struiken trekken grote aantallen zangvogels aan. De voormalige kwelders zijn daar helemaal verzoet. In de steile wanden broeden hier en daar oeverzwaluwen. Kijk langs de brede kreek ook in de struiken. Je ziet er soms een aantal grote zilverreigers uitrusten. De ijsvogel is hier een vaste gast.

Ten westen strekt de Krabbenkreek zich uit, een uitloper van de Oosterschelde. Tegen de Krabbenkreekdam ligt een restant van het kwelder waar het Rammegors eeuwen geleden ook deel van moet hebben uitgemaakt. Grote groepen zoutminnende watervogels foerageren bij eb op de slikken. Pijlstaart, scholekster, wulp, tureluur, zilverplevier, bontbekplevier, rosse grutto en bontbekplevier zie je er vrijwel zeker. Bruine kiekendief jaagt boven de kwelder. Zou je langs de dijk lopen, dan maak je in het najaar kans op de velduil. In de watergeulen foerageren grote en kleine zilverreiger.

In het zuidwesten ligt de Van Haaftenpolder met het Stinkgat. ‘s Winters is dit een belangrijk opvanggebied voor ganzen. Grote groepen brandganzen en rotganzen grazen er. In het Stinkgat staat een vogelkijkscherm dat absoluut een bezoek waard is. Steltlopers, eenden en reigers kun je van heel dichtbij zien. In de struiken bij het vogelkijkscherm en het parkeerplaatsje zie je zangvogels als koolmees, putter, kneu, roodborsttapuit en bosrietzanger. Speur in de sloten naar de ijsvogel.

Wil je nog meer, dan zijn hotspots dichtbij. Denk aan de Slikken van de Heen, de Philipsdam, Grevelingendam en Nationaal Park de Oosterschelde rond het eiland Sint-Philipsland.

Ontdek meer interessante vogelgebieden in deze regio op mijn overzicht van de beste Zeeuwse vogelgebieden.

Natuurhuisjes in Zeeland

jako van gorsel met verrekijker

De provincie Zeeland leent zich natuurlijk uitstekend voor een vakantie in de natuur. Zon, zee en strand vind je hierin elk jaargetij. En in de buurt vind je tal van interessante vogelgebieden. Overweeg je een vakantie in Zeeland, bekijk dan eens het aanbod van vakantiehuisjes op natuurhuisje.nl. Deze huisjes staan meestal op een rustige locatie en vaak in of vlakbij de natuur.

Op zoek naar een vakantiehuisje in Zeeland?

Gelegen op een unieke locatie, midden in de natuur? Of iets heel anders? Bekijk dan mijn tips. Waar ben je naar op zoek?    

Mijn tips voor natuurbeleving in Zeeland

Met deze tips ontdek je de natuur in Zeeland nog beter:

(voor elk budget de drie beste opties)

(héél véél keuze, ook in heel Zeeland en soms met geheel contactloos verblijf en dus heel veilig!)

(voor elk budget een paar goede opties)

(lekker comfortabel genieten op één van de mooiste locaties in Zeeland)

(aantrekkelijke planten voor vogels, vlinders en andere insecten)

(lees hier mijn tips om spechten, mezen en roofvogels naar je tuin te lokken)

(mijn persoonlijke top tien)

Verwelkom nieuw leven in jouw tuin dit broedseizoen!