Vogels kijken in de Brenne

 English

Allereerst een algemene opmerking. Er wordt dikwijls gesproken over de meren en meertjes van de Brenne. Maar deze waterpartijen moeten eigenlijk vijvers genoemd worden. Ze zijn namelijk alle ruim 3000 in de loop van zo’n 900 jaar aangelegd.

Regionaal Natuurpark van de Brenne is een van de beste gebieden in Frankrijk om vogels te kijken. Het gebied is bezaaid met duizenden kleine meertjes die ontzettend veel zang- en watervogels aantrekken. Het landschap is bovendien heel gevarieerd: weilanden, bossen en moerassen wisselen elkaar af. Meidoornhagen begrenzen weiden en wegen, afgewisseld met oude eikenbomen en -struiken. Ook wisselen zeer natte en kurkdroge gebieden zich af, en dat soms op zeer korte afstand van elkaar.

De Brenne ligt ongeveer tweehonderd kilometer onder de stad Orléans en is vanuit Nederland in één dag aan te rijden. Vogelaars die gedurende een aantal dagen gegarandeerd bijzondere soorten willen zien, en liefst zo veel mogelijk, moeten De Brenne beslist bezoeken. Wij hebben De Brenne drie jaar achtereen in de eerste week van mei bezocht. De zangvogels keren in die weken terug, met de dag zag je nieuwe vogels ‘binnenvallen’. Ik denk dat de laatste twee weken van mei de optimale weken zijn om vogels te kijken in de Brenne. Dan zijn werkelijk alle vogels terug en zijn ze druk bezig hun territorium te verdedigen. Ga je zoals ons iets eerder (vanwege bijvoorbeeld de schoolvakantie), dan moet je net het geluk hebben dat hop of bijeneter vroeg in het seizoen arriveren. De hop hebben we alle drie de vakanties gezien; de bijeneter alleen de laatste. Maar vergis je niet, er is echt on-ge-lo-fe-lijk veel te genieten in de Brenne! Vogels kijken in de Brenne: echt een keer doen!

Vogelsoorten in de Brenne

Omdat het landschap in de Brenne kleinschalig is en heel gevarieerd, zie je er zo veel verschillende soorten. De hop en bijeneter noemde ik hierboven al. Beide vogels broeden in het gebied. In een aantal moerassen bevinden zich reigerkolonies. Hier broeden soorten als kwak, purperreiger, blauwe reiger, kleine zilverreiger en koereiger. Woudaap en ralreiger broeden er ook, maar zijn zeldzaam, de grote zilverreiger komt er ook voor maar broedt er (nog) niet. Bij Bellebouche kun je een reigerkolonie van heel dichtbij vanuit een vogelkijkhut bekijken. Een ontzettend mooi panorama. Bekijk de video’s hieronder maar eens. Bellebouche is in het voorjaar absoluut een site die je moet bezoeken. Er bevinden zich drie hutten die uitzicht bieden over de moerassen en meertjes. Kijk op zonnige dagen ook naar beneden. Wij kwamen zo een schitterende hazelworm op het spoor en bovendien springen er overal kikkers in het rond. Ondertussen hoor je overal nachtegaal en zwartkop, orpheusspotvogel en bergfluiter zingen.

Étang Foucault
Bij het plaatsje Rosnay bevindt zich een militaire zone waar je absoluut niet mag fotograferen. Ik zou ook niet weten waarom je dat complex zou moeten bekijken. Overigens zijn de masten op het terrein de hoogste constructies van Frankrijk. Ze zijn maar liefst 352m hoog en de middelste van de 13 is zelfs nog 20 meter hoger. Kijk liever naar links. Daar bevinden zich les Étangs Foucault. Een uitgestrekt meren- en moerassengebied. Je mag de onverharde weggetjes langs de D15 eigenlijk niet betreden (wij zijn er laatst weggestuurd door de mensen van het park), maar wil je kans maken op witwangstern, koereiger, steltkluut of slangenarend dan zou ik het er toch op wagen. Zet alleen je auto niet opzichtig in de berm! Kijk ondertussen goed in de struiken, je ziet er vrijwel zeker boomkikkers uitrusten op de takken. Aan de noordkant van les Étangs Foucault bevindt zich ook een tweetal vogelkijkhutten. De hut bij Le Blizon (Étang Massé) biedt uitzicht op een enorme reigerkolonie. Ik zou zeggen, die hut is een waar paleis, zo ruim en groots opgezet, grote klasse. Neem alleen wel je telescoop mee als je die hebt, de reigerkolonie is ver van de hut verwijderd.

Maison du Parc
Ten noordwesten van het plaatsje Rosnay staat het Maison du Parc. Ik raad je aan om op de eerste dag van je verblijf in het gebied dit Maison te bezoeken. Naast dat je hier heerlijke crêpes kunt eten, kun je hier ook allerlei praktische informatie over De Brenne krijgen in de vorm van folders en boekjes. Het Maison du Parc is bovendien startpunt van een aantal wandelroutes langs weiden, bossen en meertjes. Hier zagen we dodaars, hop, smaragdhagedis, boomkikkers en kwak. Ben je met kinderen, neem dan een schepnetje mee. Niets leukers dan om in het meertje bij het Maison op kikkers te vissen.

Saint-Michel-en-Brenne
Een fantastisch gebied met meerdere vogelkijkhutten is het Reservaat Chérine in Saint-Michel-en-Brenne. Het reservaat is de laatste jaren door diverse aankopen groter geworden en er is ook een nieuwe hut bijgekomen. Ook hier bevinden zich kilometers aan wandelpaden. Wij zagen hier vogels als cetti’s zanger, steltkluut en geoorde fuut. Op de stronken in het water liggen op warme dagen Europese moerasschildpadden te zonnen. Kies ook eens voor een wandeling door een van de meer afgelegen bossen. Je zult er geheid verrassende waarnemingen doen. Als je geluk hebt rent er plots een edelhert vandoor, want in de hele Brenne wemelt het van de zoogdieren als haas, ree, edelhert, wild zwijn en (in de moerassen) van de enorme beverratten. De bekende hut bij Étang de la Sous ligt ook in dit gebied. Hier tref je in het voorjaar regelmatig vogelfotografen die hopen een foto van de woudaap, krooneend, visarend of grote karekiet te kunnen maken.

Migné en omstreken
Een gebiedje dat minder aandacht krijgt in de gidsen is het gebied rond het dorpje Migné. Ook wij ontdekten die gebied te laat, want pas op de laatste dag van ons verblijf. Ik raad je echter aan om dit gebied te bezoeken. Nergens zag ik zoveel cirlgorzen en grauwe gorzen als juist tussen Migné en Saint-Gaultier. Maar ook hier liggen veel meertjes rustig te wachten op jouw bezoek. Rij de D46 maar eens af en speur de meertjes af. Bij La Drouille bevindt zich een luidruchtige reigerkolonie waar kwak, blauwe reiger, koereiger en kleine zilverreiger nestelen. Ondertussen verdedigen dodaars hun territorium en doen ijsvogels hetzelfde. Zomertortels zitten op de electriciteitspalen langs de weg. Tussen Migné en Rosnay ligt een reservaat dat beheerd wordt door jagers. Die vertonen alleen in het najaar hun kunsten, in het voorjaar heb je geen last van hen. Een vogelhut biedt uitzicht over moeras en meer. Witwangstern, purperreiger, geoorde fuut, roodborsttapuit, grauwe klauwier en grasmus zie je hier vrijwel zeker. Ook heb je hier een redelijke kans om vanuit de hut de roodkopklauwier te zien.

Over de roodborsttapuit gesproken. Deze vogel tref je vrijwel in de hele Brenne. Je associeert de Brenne terecht met watervogels als purperreiger, kwak, woudaapje en witwangstern, maar eigenlijk zou de roodborsttapuit in het logo van de Brenne moeten staan. Langs elk weggetje broedt wel een paartje.

Scoury en omgeving
Nu nog een gebied waar je niet zomaar komt, maar waar je beslist moet zijn: de omgeving van Scoury. Wij hebben drie maal overnacht in een van de vakantiewoningen bij Chateau de Pellebuzan bij Scoury. Alleen al op het domein van Chateau de Pellebuzan kun je je hart ophalen. De hop broedt er, de zwarte specht, zwarte roodstaart, boomleeuwerik, grauwe vliegenvanger en wielewaal. ‘s Avonds jaagt de grote gele kwikstaart op de toegangsweg op insecten. In de schuur broedt de kerkuil die je in de schemering hoort roepen. En heb je ook oog voor andere dieren dan zul je er op zonnige dagen de smaragdhagedis, torenslang, koningspage en beekrombout zien. Draai ook eens een dakpan of steen in de tuin om, wellicht zie je er de zeer bijzondere marmersalamander. Maar ja, wat als je het domein verlaat? Dan schalt het gezang van talloze nachtegalen in je oren, hoor je op de kruising voor het Chateau de orpheusspotvogel, heggenmus, grasmus, zwartkop en cirlgors. Beweeg behoedzaam door het gebied, anders jaag je de rode patrijs en ‘gewone’ patrijs al te snel op. In het avondlicht jagen grauwe kiekendief en zwarte wouw boven de akkers. En in de meertjes is het ook altijd feest! Purperreiger, oeverloper, tureluur, groenpootruiter, tafeleend, kwak en grote zilverreiger zie je geheid. De ijsvogel broedt in de rivier La Creuse beneden in het dal, maar hij scheert talloze malen langs het Chateau om in een van de meertjes te jagen. Loop het pad voor het Chateau helemaal uit en trek je niet al te veel aan van verbodsbordjes. In de struiken midden in de weilanden huizen grauwe gors en roodborsttapuit. O ja, de koekoek laat zich ook goed zien en horen. Ga er ‘s ochtends vroeg op uit, maar loop in de schemering ook eens naar het eerste meertje aan je linkerhand. Je zult getrakteerd worden op een groots kikkerkoor. Hier broedt ook de sprinkhaanrietzanger. Een andere aanrader is om bij de supermarkt een zakje zangzaad te kopen en uit te strooien op het kruispunt voor het Chateau. Het trekt een massa vogels aan, waaronder de (rode) patrijs.

Trouwens: deze vogels hebben we gezien in mei. In de wintermaanden overwinteren in de Brenne duizenden kraanvogels op de akkers!

Even buiten Scoury bevindt zich nog een van de trekpleisters in de Brenne: een kolonie bijeneters huist er jaarlijks in de oever van de rivier La Creuse. Je kunt ze vanaf de andere zijde van de rivier goed bekijken. Liefst ‘s ochtends vroeg vanwege het licht. Voor een impressie van de vogels die wij hebben gezien in de omgeving van Chateau de Pellebuzan bekijk je de volgende video:

Praktische informatie over vogels kijken in de Brenne

Bovenstaande informatie beschrijft de Brenne ten noorden van de D951 of beter: van de rivier de Creuse. Maar ook het gebied ten zuiden van deze rivier mag er zijn! Het landschap verandert daar van glooiend naar heuvelachtig. Dat brengt dan ook weer andere biodiversiteit met zich mee. Geert Engels, IVN Natuurgids en al jarenlang woonachtig in de Brenne, schreef er een zeer informatief artikel over dat ik op visdief.nl mocht publiceren. Ik raad je aan ook dit artikel te lezen.

In Maison du Parc bij Rosnay en Maison de la Nature bij Saint-Michel-en-Brenne kun je praktische informatie verkrijgen over de Brenne. Hier worden ook de zeldzame waarnemingen in het gebied gemeld. Een bezoek aan het begin van je verblijf is een aanrader.

Het landschap in de Brenne is glooiend. Voor geoefende fietsers zal het heerlijk fietsen zijn, hoewel de Fransen absoluut hun gaspedaal niet loslaten als ze je passeren. Ofwel: het autoverkeer raast langs je heen. Zelfs vrachtwagenchauffeurs houden zich niet in. Daarbij komt dat er geen fietspaden zijn aangelegd. Niet iedereen is het overigens met mijn observatie eens. Geert Engels, die in het gebied woont, schreef me: ‘Ik kom en woon nu inmiddels 20 jaar in Frankrijk en deel deze ervaring absoluut niet! Fransen zullen bij fietsers en voetgangers altijd ruim aan de andere zijde van de weg gaan rijden en hebben eerbied voor hun mede weggebruikers. Ik fiets en wandel er veel en heb er nog nooit last van gehad. Nederlanders zouden er wat van kunnen leren.’

Wandelaars komen zeker aan hun trekken in de Brenne. In het hele gebied zijn wandelroutes uitgestippeld. Je kunt er kilometers wandelen zonder iemand tegen te komen. Wat ons is opgevallen in mei is dat het werkelijk rustig is in de Brenne. Massatoerisme is er niet.

Bij Rosnay bevindt zich een camping. Verder kun je in het gebied een huisje of een kamer huren. Bijvoorbeeld via Natuurhuisje.nl of Booking.com (zoek via het overzichtskaartje).

In Saint-Gaultier bevindt zich een aardige supermarkt. Wil je meer en groter, bezoek dan een van de supermarkten in Le Blanc.

Wil je je bezoek aan de Brenne goed voorbereiden, schaf dan een goede vogelreisgids aan. Zelf vind ik de volgende gidsen absolute aanraders. Loire Valley – natuurreisgids Frankrijk. Deze gids biedt naar gedegen informatie ook een aantal wandel-, fiets- en autoroutes door de Brenne. Ook A Birdwatching Guide to France South of the Loire Including Corsica biedt een uitgebreide beschrijving van de sites in de Brenne en de vogels die je er kunt zien. Beide boeken zijn geschreven in het Engels.

Naar de Brenne ga je voor de natuur. Wil je toch wat cultuur snuiven, breng dan een bezoekje aan de stad Poitiers. Deze stad ligt op een uurtje rijden. Een echte studentenstad met een leuk centrum. De stad Châteauroux hoef je daarentegen niet te bezoeken. Wij vonden het althans maar een saaie stad.

Heb je na de zangvogeltjes trek in iets minder aaibaar gedierte, bezoek dan het krokodillenpark bij Poitiers. Je kunt hier van dichtbij de allergrootste krokodillen bekijken. Op bepaalde tijdstippen worden ze gevoerd. Zeker voor kinderen een leuk uitje! Je kunt ook mijn overzicht van bezienswaardigheden in de Brenne en omgeving bekijken.

Andere praktische of leuke websites over vogels kijken in de Brenne: reisverslag van de Vogelwerkgroep Uden, reisverslag KNNV, schitterende foto’s van Geert Engels.

Vogels kijken in de Brenne is voor elke vogelaar een aanrader!

Op zoek naar een vakantiehuisje in Frankrijk? 

Ben je op zoek naar een vakantiehuisje in Frankrijk? Gelegen op een unieke locatie, midden in de natuur? Of liever op een vakantiepark of een B&B? Kies hieronder je voorkeur. 

(voor elk budget de drie beste opties)

(héél véél keuze in Nederland én Frankrijk, en zelfs met geheel contactloos verblijf en dus veilig!)

(voor elk budget een paar opties)

(verspreid over heel Frankrijk)

(aantrekkelijke planten voor vogels, vlinders en andere insecten)

(lees hier mijn tips om spechten, mezen en roofvogels naar je tuin te lokken)

(mijn persoonlijke top tien)