Ergens halverwege de negentiende eeuw werd een deel van de duinen in Noord-Holland in gebruik genomen als waterwingebied. Kommen werden uitgegraven om het water op te laten wellen. Kanalen werden aangelegd om het water in Amsterdam te krijgen. Eind jaren vijftig werd rivierwater in het gebied gebracht om het te laten infiltreren. De Amsterdamse Waterleidingduinen hebben in de loop van deze anderhalve eeuw hun karakter aardig weten te behouden. De Amsterdamse Waterleidingduinen kennen een rijke flora en fauna die het gebied een zekere faam hebben opgeleverd onder natuurliefhebbers. Ik las ergens dat er meer dan 650 plantensoorten voorkomen, waarvan enkele tientallen bijna nergens anders in Nederland voorkomen. Ook is het natuurgebied belangrijk voor paddenstoelen.

De laatste jaren is het gebied ook onderwerp van controverse. De populatie damherten in het gebied is geëxplodeerd en die damherten plegen een enorme aanslag op de bijzondere vegetatie. Afschieten of niet, is de kwestie. Nu ben ik niet direct een voorstander van veredeld vee in natuurgebieden. De zogenaamde grote grazers doen het leuk in de ogen van het publiek. Begrijpelijk trouwens. Ook de tamme vossen in het gebied zien er o zo schattig uit. Helaas hebben weinig mensen oog voor de minder aaibare dieren die minstens zo bijzonder zijn. En in veel gevallen behoorlijk bedreigd. Dieren als dagvlinders, nachtvlinders, slakken en andere kleine dieren. Ik hoop dat die rijkdom van weleer in de Amsterdamse Waterleidingduinen eens zal terugkeren.

Ondertussen mag het je niet verbazen dat de Amsterdamse Waterleidingduinen ook een bijzonder gebied is om vogels te kijken. Er komen gedurende het jaar vele soorten vogels voor. En aangezien je in het gebied heerlijk kunt struinen, is het er voor een vogelliefhebber heerlijk toeven. Overigens is het gebied ook rijk aan vlinders. Zo leven in de Amsterdamse Waterleidingduinen soorten als keizersmantel, kleine parelmoervlinder, icarusblauwtje, landkaartje, heivlinder, argusvlinder, koevinkje, eikenpage en hooibeestje.

Broedvogels
Elk jaar broeden meer dan 100 vogelsoorten in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Vogels als kleine plevier, roodborsttapuit en braamsluiper, blauwborst, rietzanger, dodaars, nachtegaal, sprinkhaanrietzanger, boomleeuwerik en paapje. De lijst valt heel makkelijk uit te breiden met boomkruiper, boomklever, fitis, tjiftjaf, fluiter, goudhaantje, kleine karekiet, rietgors, grasmus, zwartkop, appelvink, zwarte specht, groene specht, glanskop, sperwer, buizerd, wespendief, boomvalk, enzovoort. Het voorjaar is het beste jaargetijde om vogels te kijken in de Amsterdamse Waterleidingduinen, maar dat geldt voor haast elk natuurgebied.

Het jaar rond
In een uitgestrekt en ongerept natuurgebied als de Amsterdamse Waterleidingduinen kun je elk jaargetijde verrassende waarnemingen doen. De wielewaal, goudvink en kleine bonte specht in de bosrijke delen. De bonte vliegenvanger. In de natte delen van het gebied maak je tijdens de trekperioden kans op groenpootruiter, waterral, witgatje, visarend, beflijster, houtsnip. Zelfs de zwarte ooievaar is er gezien. In de winter kun je de mooiste foto’s maken van wintergasten als wilde zwaan, waterral, krooneend, pijlstaart, nonnetje, grote zaagbek, waterpieper, bokje en ruigpootbuizerd. De ijsvogel is trouwens een geliefde vogel die je het jaar rond kunt zien in het duingebied. Heb je geluk dan staat op een zonnige winterdag zomaar een roerdomp te zonnebaden op het ijs. Over de winter gesproken: dan zijn de kanalen dubbel zo interessant, omdat bij vorst watervogels de open kanalen opzoeken. Je kunt dan hoge concentraties eenden, zwanen en futen zien.

Vogelkijkhut
Vlakbij De Oase, een van de ingangen van de Amsterdamse Waterleidingduinen, is een vogelkijkhut gebouwd. Deze hut biedt uitzicht over een duinmeer met rietkragen. Je loopt langs de kaartjesautomaat het gebied in. Blijf het verharde pad volgen (het uitkijkplatform bij de Oranjekom hou je rechts van je). Na een halve kilometer kom je aan je rechterhand een verhard pad tegen. Dit pad loopt tussen twee kanalen in. Sla dit pad in en sla de eerste links een zandpad in. Nu ligt er een kanaal aan je rechterhand. Nog ongeveer driehonderd meter en de vogelkijkhut bevindt zich aan je rechterhand. Gewoon een uurtje stil blijven zitten en de natuur beleven.

Betaalde toegang
De toegang tot de Amsterdamse Waterleidingduinen is niet gratis. Daggasten betalen ca. € 2,00. Kom je vaker in het gebied, dan is de aanschaf van een jaarkaart interessant. Klik hier voor meer informatie.

Praktische informatie over vogels kijken in de Amsterdamse Waterleidingduinen

Allereerst een inspirerende website. Natuurfotograaf Henk Bos vertoeft vaak in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Zijn weblog is een absolute aanrader voor wie het duingebied wil bezoeken. Klik hier om de website te bezoeken. Hetzelfde geldt voor de website van Herman Versteeg die vrijwel wekelijks verslag doet van de schoonheid van de Amsterdamse Waterleidingduinen.

Wil je weten welke soorten er de laatste tijd zijn gezien in de Amsterdamse Waterleidingduinen, klik dan hier om het actuele overzicht te bekijken.

Vier hoofdingangen geven je toegang tot het duingebied. Klik hier om de adressen te bekijken. Handig om in te voeren in je TomTom. Je vindt op deze pagina ook het adres van het bezoekerscentrum. Wandelroutes staan duidelijk aangegeven en bovendien mag je in grote delen van het terrein lekker struinen. Je mag daar dus afwijken van de gebaande wegen. Avontuurlijk om met kinderen te doen.

Ben je na je wandeling toe aan een versnapering, of wil je de kinderen trakteren op poffertjes of een pannenkoek, dan kun je terecht bij Boshut ‘t Panneland.

Actief in de natuur van Noord-Holland
Wil je tijdens je vakantie of een dagje weg eens lekker actief de natuur van Noord-Holland in. Bijvoorbeeld powerkiten of sterren kijken? Bekijk dan dit overzicht van belevenissen in de Noord-Hollandse natuur.