Wat is Frankrijk toch een heerlijk land om vogels te kijken! Met name ten zuiden van de Loire vind je streken die je als vogelaar eigenlijk niet links kunt laten liggen. Hoewel ook daar flink aan landbouw wordt gedaan, is het landschap stukken minder steriel. Dat komt natuurlijk door de heggen die om vrijwel elke akker en langs elke weg zijn aangelegd en goed worden onderhouden. Dat trekt massa’s insecten en vogels aan. Het komt ook doordat op het Franse platteland nog veel hout wordt gestookt. En wie veel hout stookt, heeft boomstammetjes nodig. En die oogst je in productiebos. Je vindt dan ook overal percelen productiebos die om de zoveel jaar worden uitgedund. Ik kwam op deze gedachte toen ik tijdens een vakantie in Bourgondië het boek De man en het hout van de Noorse auteur Lars Mytting las. Ik realiseerde me toen pas waarom die gekke Fransen zoveel bospercelen laten staan. Loop in mei eens door zo’n bos. Geheid dat je er wielewalen hoort en ziet baltsen. Ik kan je zeggen: dat is indrukwekkend hoor! Zo gek zijn die Fransen dus nog niet!
Dit artikel gaat over vogels kijken in Bourgondië (of: Bourgogne zoals de Franse naam luidt). In het hart van Bourgondië ligt het fantastische Parc Régional du Morvan. Een heuvelachtig gebied gedomineerd door akkers, weilanden, heggen en bossen. Vrijwel alle vogels die ik hieronder ga noemen, kun je ook in de Morvan zien. Wij verbleven tijdens onze vakantie in het dorpje Gannay-sur-Loire, op ongeveer een uur rijden van de Morvan. Dit dorpje ligt precies op de grens tussen Bourgondië en Auvergne en is dus een uitstekende uitvalsbasis om beide regio’s te verkennen. Zoals de naam van het dorpje al aangeeft, stroomt de meest bekende rivier van Frankrijk door de streek: de Loire. De oevers van de Loire zijn enorm rijk aan vogels. Ik heb een aantal vogeltochten ondernomen door zuidwest Bourgondië, ik kan je een bezoek aan deze streek aanraden. Het is een vogelgebied dat je echt moet ‘proeven’. Te voet, op de fiets of per auto. Je zult verstelt staan hoeveel vogels je zult zien. Ben je op zoek naar een vakantieadres in Bourgondië, kijk dan eens in het aanbod op Booking.com.
Omdat de Loire de grens markeert tussen Auvergne en Bourgondië sta ik eerst stil bij de vogels die je in en rond de Loire kunt zien. Een deel van deze tekst heb ik ook geplaatst bij de informatie over vogels kijken in de Auvergne.
#1. De Loire
Vanaf het terrein van Domaine du Bourg (waar wij een vakantiehuisje huurden, Nederlandse eigenaren, uitstekende ligging en veel vogels op het terrein) loop je over onverhard pad naar de Loire. Je kunt ook met de auto naar de brug rijden, nauwelijks meer dan twee kilometer. De rivierbedding is begroeid met allerlei planten, dichte struiken en hoge bomen. Hier nestelen vogels als wielewaal, braamsluiper, matkop, nachtegaal, zwarte wouw, boomleeuwerik, groene specht en grote bonte specht. Ik raad je aan om eens lekker langs de oevers te struinen. Doe laarzen aan en een stevige broek die tegen een stootje kan (je komt immers bramen en brandneters tegen op je barre tocht). Overal zie je sporen van bevers. Wij kwamen ook allerlei pootafdrukken tegen in de modder. Van reetjes en zelfs van de das. Volgens de Nederlandse eigenaar van Domaine du Bourg leven er ook vossen en steenmarters, tot groot verdriet van de kippen.
Aan de andere kant van het dorp ligt ook een prachtig wandelgebied langs de Loire. Rij Gannay-sur-Loire uit in de richting van Decize, je rijdt over de D15. Sla de eerste afslag rechtsaf. Dit is een overhard pad dat je naar de Loire voert. Sla op de drieslag rechtsaf. Niet te veel gas geven, anders tuimel je met auto en al de rivier in en spoel je richting Parijs. Links voert onverhard wandelpad je door de bossen langs de oevers van de Loire. Nachtegaal, grote bonte specht, wielewaal en natuurlijk overal de zwartkop. Aan de overkant van de rivier zweven zwarte wouw, buizerd en nu en dan een slangenarend. Op de grindbanken loopt nu en dan een griel (in de week dat wij er waren heb ik die niet gezien, maar een Franse vogelaar met Swarovski-telescoop wel). Oeverlopers en kleine plevieren nestelen er ook. Wat deze plek het meest interessant is, zijn de kolonies oeverzwaluwen en bijeneters die je van relatief dichtbij kunt zien. Rechts van de parkeerplaats heeft de Loire steile zandwanden uitgesleten en hier nestelen bijeneter en oeverzwaluw. Je kunt ze prima zien vanaf de zanderige oever. Hier heb ik trouwens vlinders gezien als oranjetipje, grote vos, citroenvlinder, landkaartje, klein geaderd koolwitje en kleine vuurvlinder.
Het leuke van Domaine du Bourg is dat je er kano’s kunt huren. Je wordt een eind stroomopwaarts los gelaten en vaart met de stroom mee. Ten noorden van Gannay-sur-Loire kom je langs een enorme kolonie bijeneters die te voet niet bereikbaar is. Het eindpunt van je kanotocht is precies het uitkijkpunt dat ik hierboven noemde. Je komt hier dus ook vlak langs de bijeneters. Hou er rekening mee dat de eerste bijeneters in de tweede helft van mei arriveren en tot de zomer in het gebied verblijven. Alles afhankelijk van de weersomstandigheden uiteraard.
#2. Le Bec d’Allier
Onder de stad Nevers, helemaal in het westen van Bourgondië, komen de rivieren de Allier en de Loire samen. Vanaf dit punt heet de rivier voortaan: de Loire. Langs de westelijke oever, precies in de punt waar de twee rivieren samensmelten, hebben de stromingen een uitgestrekt deltagebied gevormd: de Bec d’Allier. In dit gebied is het uitstekend vogels kijken. Door het gebied is een wandelroute aangelegd die je langs een vogelkijkhut voert. Hier heb je een prachtig uitzicht over het deltagebied waar tot heden meer dan 200 soorten vogels zijn waargenomen. Ook de bever en de Atlantische zalm worden er waargenomen. Welke vogels kun je hier verwachten? Denk aan steltlopers als griel, groenpootruiter, kleine plevier, steltkluut en oeverlopen. Kleine zilverreiger en kwak foerageren in het gebied. Tijdens de trekperioden jagen visarenden boven de rivier. En in het struweel wemelt het van de zangvogels als nachtegaal, braamsluiper, grauwe klauwier, grasmus, wielewaal en vele andere. Ben je in de buurt, ga dan zeker een keer vogels kijken in Bec d’Allier.
#3. De omgeving van Cronat
Mijn vogeltochten voerden me van het dorpje Gannay-sur-Loire over de rivier de Loire naar het achterland van het dorpje Cronat. Ik vind dit een van de meest interessante vogelgebieden die ik tot nu toe bezocht. Langs de Loire vind je diverse drassige gebiedjes. Hier zag ik vogels als koereiger, ooievaar, kwak, gele kwikstaart, cirlgors, grauwe klauwier en paapje. Rij de D196 af tussen Gannay-sur-Loire. Voor Cronat heb je aan beide kanten van de weg uitzicht over de drassige weilanden. Voor de boerderij aan je linkerhand kun je de auto in de berm parkeren. Loop het onverharde pad op. Het is niet lang, een paar honderd meter, maar hier maak je grote kans op grauwe klauwier, cirlgors, bosrietzanger, grauwe gors en in het kleine bosperceeltje op vink en boomkruiper. ‘s Avonds kun je op zwoele avonden luisteren naar het luide gekwaak van boomkikkers. In de weilanden om dit gebiedje scharrelt de hop rond.
In de heuvels tussen de dorpen Cronat, Maltat en Vitry-sur-Loire kun je ook heerlijk vogels kijken. Het wemelt er van de zangvogels als nachtegaal, grauwe gors, cirlgors, roodborsttapuit, tapuit, boomleeuwerik, zwartkop en grasmus. ‘s Ochtends warmen op de paaltjes buizerden zich op. In een van de bospercelen ontdekte ik het nest van een slangenarend die boven wegen en weilanden jaagt. Een spectaculair gezicht. Grauwe klauwieren nestelen in de heggen. Ook de boompieper kwam ik een aantal keer tegen. En zodra het begint te schemeren, vliegt de steenuil uit. Ik heb hem een aantal keer in het gebied gezien toen het nog vrijwel licht was. De koekoek laat zich horen en soms in een boomtop zien. Grote lijsters en de hop foerageren ook hier in de weilanden. In vrijwel elk bosperceel kun je in mei de wielewaal horen. Ik heb er vier zien en horen baltsen, een bijzonder tafereel. Ben je in de buurt, ga dan zeker een keer vogels kijken rond Cronat. Ga je op de fiets, dan bieden de heuvels enige uitdaging. Zelf doorkruiste ik het gebied met de auto om hier en daar uit te stappen. Zeker ‘s ochtends vroeg en in de avond, als het praktisch windstil is, is het hier heerlijk toeven.
#4. Mont Beuvray / Bibracte
Wie Asterix en Obelix kent, weet dat de nederlaag van de Gallische koning Vercingetorix tegen de Romein Julius Ceasar een kerf in de Franse nationale geschiedenis is. In het hart van de Morvan ligt Mont Beuvray, een van de hoogste heuvels in de regio. Hier zijn tijdens opgravingen de restanten van een Gallische nederzetting gevonden, Bibracte geheten. Nog altijd wordt er door archeologen gezocht naar overblijfselen uit die tijd. De bossen op Mont Beuvray en de opgravingen zijn gratis toegankelijk, er zijn diverse wandelroutes uitgezet. Het naastgelegen museum biedt informatie over de Galliërs. Ach, ik heb aan de albums van Asterix voldoende. Voor vogelaars is (de omgeving van) Mont Beuvray ook interessant vanwege de vogels die in het gebied voorkomen. De omgeving lijkt op die rond het dorpje Cronat. Reken dus op soorten als nachtegaal, grauwe klauwier (die je vanuit de auto soms boven je hoofd ziet zitten), hop, zwartkop, cirlgors en grauwe gors. Vreemd genoeg, en dat geldt voor de hele regio, heb ik tijdens onze vakantie geen geelgorzen gehoord of gezien. Misschien is begin mei nog te vroeg voor de geelgors? In de beukenbossen van Mont Beuvray zag en hoorde ik vogels als grote bonte specht, boomkruiper, zwartkop en vink. Niet heel spectaculair. In een van de vijvers in Bibracte ontdekte ik in het heldere water schitterende salamders: de gewone watersalamander.
Vogels kijken in Bourgondië is voor mij een kwestie van fijn proeven. Je moet er op uit en al wandelend of fietsend de vogels in het gebied ontdekken. Het is anders dan bijvoorbeeld De Brenne waar je tijdens een bezoek aan een van de natuurgebieden al een groot aantal soorten te pakken hebt. Proef dit prachtige gebied en je zult er veel vogels zien.
#5. Saint-Hilaire-Fontaine
Van de Nederlande eigenaar van Domaine du Bourg hoorde ik dat de Loire ter hoogte van het dorp Saint-Hilaire-Fontaine nog een verrassing in petto heeft: er nestelen daar visarenden. Dit zijn dan meteen ook de meest zuidelijke broedgevallen van de visarend in Frankrijk. Als de jongen zijn uitgevlogen kun je hun verrichtingen hier uitgebreid volgen. Veel verder stroomafwaarts maar in dezelfde Loire, in de Sologne bij de stad Orléans, broeden ook visarenden. Op honderden kilometers afstand van de dichtst bijzijnde broedgebieden. Wil je dit bijzondere natuurgebied verkennen, dan raad ik je de gids Loire Valley aan.
Soortenlijst
Mijn soortenlijst van de meivakantie in Bourgondië kun je hier downloaden.
Aanrader: avondwandeling of autorit
Vogels en dieren kijken in de avonduren is ook een spannende aangelegenheid in de Auvergne. Er scharrelen daar ontzettend veel zoogdieren rond. Maar in het heggenlandschap gedijen ook nachtvogels als uilen. Maak eens een autoritje of avondwandeling vlak voor de schemer invalt. Reetjes, een vos, das of steenmarter zouden zomaar je pad kunnen kruisen. Dat was onze ervaring althans. We hebben ook een aantal keer een uil naast de auto zien zitten. Ransuil en steenuil, maar ook kerkuil en bosuil zijn in deze regio heel gewoon. Ook leuk om met kinderen te doen. Die zijn al heel blij met het zien van een ree, en veel volwassenen met hen.
Op zoek naar een vakantiehuisje in Frankrijk? Ben je op zoek naar een vakantiehuisje in Frankrijk? Gelegen op een unieke locatie, midden in de natuur? Of liever op een vakantiepark of een B&B? Kies hieronder je voorkeur. |
(voor elk budget de drie beste opties) | |
(héél véél keuze in Nederland én Frankrijk, en zelfs met geheel contactloos verblijf en dus veilig!) | |
(voor elk budget een paar opties) | |
(verspreid over heel Frankrijk) | |
(aantrekkelijke planten voor vogels, vlinders en andere insecten) | |
(lees hier mijn tips om spechten, mezen en roofvogels naar je tuin te lokken) | |
(mijn persoonlijke top tien) |
Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |