Wilde zwaan – Whooper swan- Singschwan – Cygne chanteur – Cygnus cygnus
De wilde zwaan (Cygnus cygnus) maakt altijd veel indruk op me. Deze zwaan is ongeveer even groot als de alom bekende knobbelzwaan maar oogt een stuk sierlijker. Dat wordt veroorzaakt door zijn lange slanke hals en de prachtige geel-zwarte snavel die ook nog eens in één lijn ligt met zijn voorhoofd. Weet je wilde zwanen in de buurt te zitten, ga ze dan zeker bekijken, is mijn advies! Er overwinteren elk jaar tussen de 2000 en 4800 wilde zwanen in ons land volgens de Vogelatlas van Nederland. En volgens Verschenen of verdwenen is de wilde zwaan één van de nieuwe soorten die zich in de afgelopen eeuw als broedvogel in ons land hebben gemeld. Het zijn overigens niet meer dan 2 broedparen per jaar, dus heel veel zijn het er niet.
Mijn filmpjes over de wilde zwaan
Herken de wilde zwaan
Uiterlijk
Het uiterlijk van de wilde zwaan is onmiskenbaar: een spierwitte zwaan die even groot is als de knobbelzwaan, met een lange slanke hals en een geel-zwarte snavel. In vergelijking met de kleine zwaan is hij fors groter. Let ook op de patroon van het geel op de snavel: het geel loopt op de snavel van de wilde zwaan in een punt door tot voorbij de neusgaten. Bij de kleine zwaan loopt het geel nooit voorbij de neusgaten en eindigt het niet in een punt. Bij jonge wilde zwanen zijn zowel de veren als de snavel grijs.
De wilde zwaan lijkt qua grootte op de knobbelzwaan. Ik vind de wilde zwaan wel iets sierlijker.
Leefgebied
In Nederland kun je de wilde zwaan in de winter zien, en dan vooral in het noordoosten van het land. In Groningen, Drenthe, Flevoland, Gelderland en de Veluwe Randmeren. In Zeeland kun je ze jaarlijks rond het dorp Zonnemaire zien, vaak te samen met kleine zwanen. Elders in het land kun je hier en daar kleine aantallen zien.
Geluid
Het geluid van de wilde zwaan heeft iets weg van het geluid van de kraanvogel. Het is een trompetterend geluid dat ver draagt.
Beluister hier de roep van de wilde zwaan:
Mijn tips om de wilde zwaan te zien:
Wil je wilde zwaan zien, dan zijn dit mijn belangrijkste tips:
- Kijk op waarneming.nl waar momenteel wilde zwanen worden gezien.
- Ga in de winter een keer vogels kijken in de Lepelaarsplassen bij Almere. Grote kans dat je daar wilde zwanen ziet en je bent meteen in een prachtig natuurgebied. Neem wel een telescoop mee als je die hebt, want vaak zitten ze op grote afstand voor de vogelkijkhut.
- Blijf op afstand. Wilde zwanen zijn best schuw, ze gaan snel op de wieken.
- Zie je in een weiland een grote groep knobbelzwanen, speur de groep dan af om te kijken of er misschien ook wilde zwanen (en kleine zwanen) tussen staan.
Goede gebieden:
Denk aan:
- Schouwen-Duiveland (Zonnemaire en Oosterland)
- Drenthe
- Lepelaarsplassen
- Rond het IJsselmeer
Deze soort lijkt op:
Bescherming van de wilde zwaan
Met de wilde zwaan gaat het wereldwijd gelukkig goed. Rond 1950 stond deze prachtige vogel er niet best voor als gevolg van jacht, het rapen van eieren en het wegnemen van kuikens. In Finland stond hij zelfs op het randje van uitsterven. Gelukkig herstelde de populatie snel toen de wilde zwaan beschermd werd. Nederland is voor de wereldwijde populatie niet heel belangrijk. Slechts een paar procent van de hele populatie overwintert in ons land. Boeren die in het kader van natuur-inclusieve akkerbouw de wilde zwaan willen helpen, zouden kunnen wachten met het omploegen van hun akkers. Oogstresten van bieten, worteltjes en aardappelen worden hooglijk gewaardeerd door de wilde zwanen. Verder is verstoring natuurlijk uit de boze. Zie je wilde zwanen, hou dan afstand. Zo voorkom je dat ze verschrikt opvliegen.