Middelste zaagbek – Red-breasted Merganser- Mittelsäger – Harle huppé – Mergus serrator
De middelste zaagbek (Mergus serrator) is een lid van de familie van de zaagbekken. De grote zaagbek en het nonnetje zijn de twee andere leden uit deze familie die je in ons land kunt zien. De kokardezaagbek, een dwaalgast uit Noord-Amerika, wordt ook soms in ons land gezien (vaak zijn het ontsnapte exemplaren), maar is alleen in naam een zaagbek. Feitelijk is de kokardezaagbek het enige lid van één of ander eendengeslacht. De middelste zaagbek broedt in bescheiden aantallen in Nederland, vooral rond de Waddenzeel en in de Zeeuwse Delta. Ga hem vooral niet zoeken, want de middelste zaagbek is in de broedperiode gebaat bij rust. In najaar en winter is de middelste zaagbek een talrijke duikeend op onze wateren. Je ziet hem dan vooral langs de kust, op het zoute water. Maar diep landinwaarts kom je de middelste zaagbek ook tegen op zoete wateren. De randmeren van het IJsselmeer bijvoorbeeld, en de Friese meren. Hun naam hebben zaagbekken te danken aan hun snavel: die bezet met scherpe kartels. Hebben ze eenmaal een vis gevangen, dan is er geen ontsnappen meer aan…
Mijn filmpjes over de middelste zaagbek
Herken de middelste zaagbek
Uiterlijk
Een mannetje middelste zaagbek zul je vast snel herkennen. De veren op zijn donkergroene kop vormen een wilde kuif. Je kunt hem met recht een punker noemen. Zijn snavel is vuurrood. De rest van het slanke lijf is bontgekleurd: de nek is wit, de borst roodbruin, de flanken grijswit en de rug grijs met een zwarte lijn.
Het vrouwtje van de middelste zaagbek is bruin. Ze deelt de wilde kuif met de man. En ook haar snavel is rood, hoewel meer oranjerood.
De middelste zaagbek lijkt op de grote zaagbek. De grote zaagbek is echter groter én is meer wit en heeft geen wilde kuif op de kop. Ook vind je de grote zaagbek hoofdzakelijk op zoete wateren, terwijl de middelste zaagbek zowel op zout als op zoet water gezien wordt, met een lichte voorkeur voor zout.
Leefgebied
In Nederland kun je de middelste zaagbek overal zien waar grote oppervlakten water zijn. Op de Noordzee, Waddenzee, Oosterschelde en Westerschelde. In havens en kanalen. En natuurlijk op meren in het binnenland. Broeden doet hij in bescheiden aantallen in de Zeeuwse Delta en in de Waddenzee.
Geluid
Het geluid van de middelste zaagbek is heel bijzonder. Het lijkt wel op een geluidje uit één van de eerste computerspelletjes.
Beluister hier de ‘zang’ van de middelste zaagbek:
Mijn tips om de middelste zaagbek te zien:
Wil je de middelste zaagbek zien, dan zijn dit mijn belangrijkste tips:
- Kijk op waarneming.nl waar momenteel middelste zaagbekken worden gezien.
- Ga in de winter een keer vogels kijken op de Brouwersdam, op het Grevelingenmeer of in havens langs Noordzee, Oosterschelde, Westerschelde of Waddenzee.
- Hou je rustig en blijf liefst onzichtbaar, want middelste zaagbekken zijn behoorlijk schuw, zeker op plaatsen waar weinig mensen komen. Mij valt op dat ze op de Brouwersdam minder schuw zijn dan langs de Grevelingendam.
- Neem een stoeltje mee en blijf een tijdje rustig zitten als je middelste zaagbekken in het vizier hebt. Laat ze aan je wennen. Soms komen ze na een tijdje op je afzwemmen.
- Wil je middelste zaagbekken fotograferen, ga dan languit liggen, liefst onder een camouflagedoek. De eenden komen dan heel dichtbij en je kunt ze bovendien vanuit een heel laag perspectief fotograferen.
Goede gebieden:
Denk aan:
Deze soort lijkt op:
Bescherming van de middelste zaagbek
De belangrijkste beheersmaatregel om de middelste zaagbek te beschermen is om rustige watergebieden te creëren. Gebieden waar in de winter niet aan watersport wordt gedaan. Broedende middelste zaagbekken zijn gebaat bij rust. Hou je daarom aan de regels in natuurgebieden in de Waddenzee en de Zeeuwse Delta en laat zeker geen honden los in de vrije natuur. Middelste zaagbekken zijn grondbroeders; verstoring door honden is funest. Tot slot is schoon en visrijk water van eminent belang voor middelste zaagbekken en natuurlijk niet alleen voor deze prachtige duikeend! Het tegengaan van vervuiling door allerhande chemische stoffen is van het grootst belang.