Knobbelzwaan – Mute swan – Höckerschwan – Cygne tuberculé – Cygnus olor
De knobbelzwaan (Cygnus olor) is de zwaarste watervogel die kan vliegen. Deze indrukwekkende vogel is algemeen in de Lage Landen. Het meest kenmerkende element is de snavel. Die is oranje met een zwarte knobbel. Hoe groter de knobbel, hoe hoger de knobbelzwaan in de pikorde staat. In de broedperiode zijn knobbelzwanen ronduit agressief. Ze vallen alles aan wat ze als een bedreiging zien. In de nazomer kun je knobbelzwanen op sommige wateren massaal zien ruien. Vliegende knobbelzwanen worden met bewondering nagestaard vanwege hun statige vlucht en het prachtige geluid. Ontdek hier mijn tips om de knobbelzwaan te zien
Mijn filmpjes over de knobbelzwaan
Herken de knobbelzwaan
Uiterlijk
Het uiterlijk van de knobbelzwaan is onmiskenbaar. Volwassen knobbelzwanen zijn spierwit met een oranje snavel. De zwarte knobbel is een tegen van welzijn en kracht. Hoe groter de knobbel, hoe krachtiger de zwaan. Mannetjes en vrouwtjes hebben een knobbel waarbij de knobbel van de mannetjes het grootst is. Jonge knobbelzwanen zijn over het algemeen grauw van kleur. Sommige jonge knobbelzwanen zijn echter wit. Deze worden in de volksmond ‘Poolse knobbelzwanen’ genoemd.
De knobbelzwaan lijkt qua grootte op de wilde zwaan. Ik vind de wilde zwaan nog iets sierlijker. De kleine zwaan is echt een stuk kleiner dan de knobbelzwaan.
Leefgebied
In Nederland kun je de knobbelzwaan in elk park met een waterpartij tegenkomen. In veengebieden broeden ze langs sloten. Soms verspert een knobbelzwaan met zijn nest een wandelpad. Probeer het nest te ontwijken om een woede-aanval van een knobbelzwaan te voorkomen. In de winter grazen knobbelzwanen massaal in de weilanden. In de nazomer verzamelen zich enorme groepen op rustige wateren.
Geluid
Het geluid van de knobbelzwaan is een melodieus, raspend geluid. Het klinkt verrassend zacht voor zo’n grote vogel.
Beluister hier het geluid van de knobbelzwaan:
Mijn tips om de knobbelzwaan te zien:
Wil je knobbelzwanen zien, dan zijn dit mijn belangrijkste tips:
- Kijk op waarneming.nl waar momenteel knobbelzwanen worden gezien.
- Ga wandelen in of om je dorp. Je komt geheid een knobbelzwaan tegen.
- Blijf op afstand. Knobbelzwanen kunnen behoorlijk agressief zijn, vooral in de broedperiode.
- Knobbelzwanen zijn bepaald niet schuw. Ze maken zich over het algemeen rustig uit de voeten als je ze te dicht zou naderen
- Speur de weilanden af op knobbelzwanen. Engels raaigras wordt zeer gewaardeerd door knobbelzwanen.
Goede gebieden:
Denk aan:
- Schouwen-Duiveland (Zonnemaire en Oosterland)
- Alblasserwaard
- Grote rivieren
- Rond het IJsselmeer
Leestip:
- De knobbelzwaan van Ton Eggenhuizen
Bescherming van de knobbelzwaan in Nederland
De knobbelzwaan is een vogel waarvoor de meeste mensen een zeker ontzag hebben. En dat is terecht. Toen mijn kinderen nog klein waren, ging ik ze voeren bij ons in het dorp. De knobbelzwanen staken hun koppen brutaal in de kinderwagen. Je kunt ze dan overigens eenvoudig afleiden door ze een boterham voor te houden. Laat voor de grap eens een knobbelzwaan uit je hand eten. Pas op voor de gekartelde snavel die je flink kan verwonden. Boeren hebben het vaak niet zo op de knobbelzwaan die net zo gek ik op Engels raaigras als de koeien. En de vogels schijten het gras ook nog eens onder en het schijnt dat koeien dat gras vervolgens niet meer eten. Of het waar is, betwijfel ik trouwens. In sommige provincies is dat jacht op knobbelzwanen daarom toegestaan, maar ik ben fel tegenstander van de jacht op deze watervogel. Een andere vorm van landbouw (lees: natuur-inclusief) vind ik een veel beter alternatief voor de industriële landbouw die in ons land domineert en die de natuur zo ongeveer tot een nulpunt heeft gebracht.
Bij een uitbraak van de vogelgriep vallen er onder knobbelzwanen relatief veel slachtoffers. Dat komt doordat knobbelzwanen in grote groepen leven. De kans dat ze elkaar besmetten met het virus is heel groot.
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 | ||
Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. | ||
1. Vortex Diamondback HD 10x42  | Ligt heerlijk in de hand. Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen | |
2. Bynolyt Stork WPR 8x42  | Door Roots verkozen tot beste verrekijker in deze prijsklasse. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 10x42. | |
3. Kowa SVII 10x42  | Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 | ||
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. | ||
1. GPO Passion ED 10x42  | Hoogwaardig ED glas. Ligt zeer prettig in de hand. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. | |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  | Zeer scherp en lichtsterk beeld. Zeer prettig gebruikscomfort. Relatief lichte verrekijker. | |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  | Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Hoogwaardige coatings en prisma's. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Ook verkrijgbaar als 8x42. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 | ||
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. | ||
1. GPO Passion HD 10x42  | Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. | |
2. Leica Trinovid HD 10x42  | Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. | |
3. Swarovski CL Companion 8x30  | Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 | ||
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! | ||
1. Swarovski NL Pure 10x42  | De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! | |
2. Leica Noctivid 10x42  | Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. | |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  | Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! | |