Tips om de ijseend te zien

IJseend- Long-tailed Duck- Eisente  – Harelde boréale – Clangula hyemalis

De ijseend (Clangula hyemalis) is een regelrechte beauty, zeker het mannetje. Zelfs in winterkleed raak je onder de indruk van deze prachtige verschijning die je vooral langs de kust kunt zien. Overigens in kleine aantallen, want de ijseend is een zeldzame gast in ons land. De beste plek om in de winter ijseenden te zien is ongetwijfeld de Brouwersdam. Vreemd genoeg zie ik voor de Brouwersdam vooral vrouwtjes foerageren. De enkele mannetjes die worden gemeld, zwemmen vaak meer voor het strand van Ouddorp. Het mannetje van de ijseend heeft evenals de pijlstaart staartveren die ver uitsteken. Het is een duikeend die onder water op zoek gaat naar schelp- en schaaldieren. De laatste jaren heeft op de Marker Wadden een paartje ijseenden gebroed, een primeur voor Nederland.

Mijn filmpjes over de ijseend

Herken de ijseend

Uiterlijk

De ijseend is een kleine eend die niet veel groter dan de wintertaling is. Het mannetje is licht gekleurd met lange uitstekende staartveren. De snavel van het mannetje is is oranjeroze en zwart gekleurd. Die kleuren vallen meteen op.

Het vrouwtje oogt wat kleiner dan het mannetje. Ze is donkerder van kleur en ontbeert de uitstekende staartveren. Ze is veel bruiner dan het mannetje, althans in de winter.

In de zomer lijken vrouwtjes en mannetjes zowaar sterk op elkaar. Ook het vrouwtje heeft dan staartveren die iets uitsteken. Het mannetje is dan ook veel donkerder dan in de winter. De snavel is echter een opvallend verschil. De snavel van het vrouwtje is namelijk egaler van kleur. Groengrijs.

Leefgebied

In Nederland valt het niet mee om ijseenden te zien te krijgen. In de winter zijn ze alleen langs de Brouwersdam vaste gast. In de rest van Nederland zijn het dwaalgasten. Maar let op: ze kunnen tot diep landinwaarts opduiken!

Of het broedpaartje op de Marker Wadden zich ook laat zien aan bezoekers, weet ik niet. Ga er maar niet naar op zoek, de verstoring zou te groot kunnen zijn.

Geluid

Het geluid van de ijseend heb ik nog nooit gehoord. Maar zou ik het horen en de ijseenden niet zien, dan zou ik denken dat ik meeuwen hoorde. Beluister het geluid maar eens:

Roep:

IJseend (Fotograaf Sjaak Huijer)
Fotograaf: Sjaak Huijer
Mijn tips om de ijseend te zien:

Wil je de ijseend zien, dan zijn dit mijn belangrijkste tips:

  • Kijk op waarneming.nl waar momenteel ijseenden worden gezien.
  • Ga in de winter een keer vogels kijken op de Brouwersdam. Tijdens een strandwandeling van de Brouwersdam richting de vuurtoren van Ouddorp kun je ze in de winter ook zien.
  • IJseenden zijn over het algemeen niet heel schuw. Ga je rustig op het talud zitten, dan naderen ze je en blijven ze vlak voor je foerageren. Bij alles geldt: je eigen gedrag bepaalt of de vogels zich veilig voelen!
  • Slecht weer of mooi weer, het deert de ijseenden niet. Zelfs in het woeligste water zijn ze in hun element. Het aardige is dat ijseenden op de Brouwersdam tot vlak onder de kant komen jagen.
Goede gebieden:

Vooral:

Deze soort lijkt op:
  • Geen andere eend
IJseend (Fotograaf Sjaak Huijer)
IJseend op de Brouwersdam (fotograaf: Sjaak Huijer)

Bescherming van de ijseend

Voor ijseenden is het belangrijk dat er rustige kustgebieden zijn waar ze kunnen overwinteren. Rust langs de kust, dat strijdt op veel plaatsen met het toerisme. Het is daarom in mijn ogen belangrijk dat er kuststroken beschermd worden. Niet toegankelijk voor mensen en al helemaal niet voor honden. Het is natuurlijk ook van belang dat de bodem in die gebieden met rust wordt gelaten, dus niet omgewoeld wordt voor de schelpvisserij. Maar ach, echt een beleid ontwikkelen voor bescherming van de ijseend gaat wat te ver. Daarvoor is hij te zeldzaam…

Verwelkom nieuw leven in jouw tuin dit broedseizoen!