In het najaar komen ze weer: de rotganzen. Je vindt ze vooral langs de kust, of zeg maar gerust alleen langs de kust. Heel vroeger associeerde men rotganzen dusdanig met het zoute water dat ze zelfs voor vis werden aangezien! Hoe dat zit ontdek je in dit artikel met daarin tien dingen die je moet weten over rotgans.

Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. Bekijk het aanbod >> label

Tien dingen die je moet weten over de rotgans

De eerste 6 dingen die je moet weten over de rotgans:

1. Dé rotgans bestaat niet. Er bestaan namelijk allerlei ondersoorten waarvan de zwartbuikrotgans, de witbuikrotgans en de zwarte rotgans in ons land voorkomen. De zwartbuikrotgans is de meest algemene. De witbuikrotgans kun je hier en daar in groepjes zien rondscharrelen. En de zwarte rotgans is de meest zeldzame van de drie ondersoorten. Geen van deze soorten broedt in ons land. Ze overwinteren hier. Waar ze broeden, dat ontdek je in het volgende punt. De rotgans behoort tot de kleinste ganzen van ons land.
2. Rotganzen broeden op de toendra’s in het hoge noorden. De zwartbuikrotganzen broeden op de toendra van Siberië, vooral op het schiereiland Taimyr. Dit is het meest noordelijke puntje van Azië. Daarboven is er alleen maar zee: de Poolzee. De witbuikrotgans broedt op Groenland, Spitsbergen en op Frans-Jozefland. En de zwarte rotgans broedt in Alaska en West-Canada.
3. In de Middeleeuwen rekende men de rotgans tot de vissen. Men dacht dat de eieren uit eendenmosselen en waterpokken geboren werden. Ik betwijfel of dit ook gold voor mensen uit het hoge noorden. Het waren namelijk de katholieke gelovigen, en vooral de leiders, die er belang bij hadden dat rotganzen voor vis werden aangezien. Dan konden ze op de vleesloze vrijdag tenslotte toch nog vlees eten! Vis eten mocht op vrijdag, en dan kwam het wel goed uit dat rotganzen tot het rijk der vissen behoorden.
4. Op Nova Zembla ontdekte men de oorsprong van de rotgans. Het waren de mensen die meededen aan de beroemde expeditie van Willem Barentsz. Ze strandden op Spitsbergen en brachten daar de winter door. Plots zagen ze daar in het voorjaar rotganzen zwemmen met kuikens. Die kenden ze, want op het eiland Wieringen had ene Gerrit de Veer ze ook gezien. Gerrit hield een dagboek bij tijdens de overwintering op Nova Zembla. Voor het eerst zag een West-Europeaan hoe rotganzen ter wereld kwamen: uit een ei dat verdacht veel leek op een kippenei. De mythe dat rotganzen vissen zijn, werd doorgeprikt. Plotseling waren het ‘gewone’ vogels.
5. De rotgans heeft een relatie met poolvos, sneeuwuil en lemming. De rotgans broedt op de toendra’s waar ze samenleven met poolvos, sneeuwuil en lemmingen. De poolvos is de belangrijkste vijand van de rotgans en daarom gaan de rotganzen graag in de buurt van een sneeuwuil broeden. Weet je waarom? Omdat sneeuwuilen poolvossen wegjagen. In jaren met veel lemmingen worden er relatief meer rotganzen groot dan in jaren met weinig lemmingen. Zijn er veel lemmingen dan jagen poolvos en sneeuwuil op lemmingen en houdt de sneeuwuil de poolvos op afstand. In jaren met weinig lemmingen is de situatie voor de rotgans wat lastiger. Ja, de sneeuwuil houdt de poolvos zoveel mogelijk op afstand, maar de sneeuwuil moet nu ook noodgedwongen wel eens een rotganskuiken vangen. En de poolvos en andere jagers die nu veel minder lemmingen vangen, richten zich toch veel meer op de kuikens van de rotganzen… Het is ook op de toendra eten en gegeten worden…
6. De rotgans dankt zijn Nederlandse naam aan het geluid dat hij maakt. Een zacht rollend rotrotrotrot. Ik vind het zelf één van de lieflijkste vogelgeluiden die je in ons land horen kunt. Dat komt ook omdat ik op het eiland Tholen waar ik mijn jeugd doorbracht elk najaar en elke winter rotganzen zag en hoorde. Wil je weten hoe een rotgans in het echt klinkt, speel dan zijn geluid af:

De laatste vier dingen die je moet weten over de rotgans:

1. In Nederland overwinteren elk jaar tussen de 80.000 en 100.000 rotganzen. De meeste overwinteren in de Waddenzee. Ook rond de Oosterschelde kun je grote groepen rotganzen tegenkomen. Rond de Westerschelde zie je ze vreemd genoeg nauwelijks. Een groot aantal rotganzen vliegt door naar de Franse kust en naar Groot-Brittanië. In het voorjaar maken ze vaak een tussenstop in de Waddenzee waar ze zich volvreten met wier, gras en zeegras. Ze worden dan ontzettend dik van het vet dat ze opslaan. Dat vet is de energie, de brandstof, waarop ze weer terug vliegen helemaal naar Siberië.
2. De rotgans kun je van september tot en met mei in ons land zien. Soms zie je zelfs begin juni nog in ons land.
3. De rotgans heeft flink te duchten van klimaatverandering. Ze broeden immers op de Arctische toendra die ook in de zomer bevroren zou moeten blijven. Dat heet de permafrost. Door klimaatopwarming ontdooit de permafrost echter en daarmee gaat leefgebied van de rotgans verloren. De rotgans kan echter niet uitwijken, want ten noorden van de toendra strekt de Poolzee zich uit en op water kunnen rotganzen geen eieren leggen… Als de toendra’s aangrijpend gaan veranderen, dan is de rotgans in groot gevaar.
4. Rotganzen eten dus wier, algen, zeegras en gewoon gras. Je ziet ze ook wel op akkers foerageren waar ze eten van de wintertarwe. Daar zijn de boeren niet heel blij mee, maar gelukkig worden die gecompenseerd door de overheid. De rotgans is immers een beschermde soort waar niet op gejaagd mag worden. En dat is maar goed ook, want ik vind het één van de meest bijzondere vogels die ons land rijk is.

Verschillen tussen de ondersoorten van de rotgans

Hieronder kun je een paar filmpjes bekijken van rotganzen die ik zag in Zeeland en op het strand bij Kijkduin. Dan zie je de verschillen tussen de drie ondersoorten.

De zwartbuikrotgans heeft een zwarte nek en een lichtgrijze buik. Het zwart en het lichtgrijs worden duidelijk begrensd. De flanken zijn lichter, maar niet ontzettend wit. De witbuikrotgans echter heeft een donkere nek maar witte flanken en een witte buik. Het wit loopt tot onder de poten. En dan hebben we nog de zwarte rotgans. Bij de zwarte rotgans kun je het verschil tussen de donkere nek en de even donkere buik niet of nauwelijks zien. Ook de flank is donker, maar in de flank prijkt wel een helder witte vlek. Vaak is de witte vlek in de nek ook heel opvallend.

Actuele Top 10 Best Verkochte Verrekijkers Wat is de Top 10 Best Verkochte Verrekijkers van dit moment? En welk merk staat het meest in de Top 10? Wat blijkt? Een goede verrekijker hoeft niet duur te zijn! Bekijk de Top 10 >> label