Dit is mijn hof van Chris de Stoop werd in door het boekhandelspanel van De Wereld Draait Door uitgeroepen tot Boek van de Maand. Niets voor niets! Of je nu natuurliefhebber bent of niet, dit boek grijpt je naar de keel. De hoofdpersoon is een boerenzoon terugkeert naar de boerderij waar hij is opgegroeid. Deze boerderij bevindt zich onder de rook van de havens van Antwerpen. Zijn broer heeft zich kort geleden van het leven beroofd. Hem hing onteigening en verdrijving van zijn geboortegrond boven het hoofd en hij kon die ellende niet aan.

Het is een nogal weemoedig boek. Chris de Stoop keert terug naar de boerderij waar hij opgroeide. Zijn moeder is opgenomen in een zorgtehuis. Ze zal niet meer terugkeren. Zijn oudste broer, degene die het boerenbedrijf voortzette na het overlijden van zijn vader, heeft het moede hoofd in de schoot gelegd. De ellende op dit stukje Vlaams platteland werd hem te veel. Hij stapte uit het leven, zoals we dat noemen, en toen was alleen Chris de Stoop er nog om de boerderij een beetje te bewaken. Terwijl hij in de boerderij verblijft, door de polder dwaalt, waaien zijn gedachten naar verleden, heden en toekomst. De teloorgang van de polder doet hem zeer. Alles waar hij als boerenzoon trots op was, gaat ten onder. Nu de natuurbeweging samenwerkt met het havenbedrijf, moeten de boeren wijken voor de natuur. Nieuwe natuur, waarvan de bedenker zich liet inspireren door zijn Nederlandse evenknie, Frans Vera. Je weet wel, de bioloog die het bedacht om de Oostvaardersplassen vol te plempen met edelherten, half tamme paarden en even half tamme koeien. De wolf vergat hij gemakshalve en dus is er nu sprake van overbevolking in de Flevopolder met groot dierenleed tot gevolg. Ook de nieuwe natuur in Vlaanderen moet half tam grootvee gaan herbergen. Met enige verbeelding waan je je dan in de vorige ijstijd, maar verbeeld je niets, het is en blijft veredeld vee. Dat zijn trouwens mijn woorden, maar volgens mij zou Chris de Stoop dit ook kunnen schrijven. Hij is ironischer dan ik:

‘Zeshonderd hectare nieuwe natuur, gepromoot in glanzende brochures en op mooie websites. Het zag er toen al enigszins ‘fenomemaal’ uit. De eerste wandelaars en fietsers verkende het nieuwe terrein. Op informatieborden werden ze toegesproken alsof ze kleuters waren: Xavier de Ree en Margriet de Kievit heetten hen welkom.’

Een paar bladzijden daarvoor beschrijft Chris de Stoop in zijn Dit is mijn hof hoe de broedresultaten van kievit, tureluur en kluut in de nieuwe natuur vrijwel nihil zijn. In nieuwe natuur komen niet alleen bedreigde vogelsoorten te samen, ook de vos apprecieert die nieuwe natuur in hoge mate. Vogelonderzoeker Jacques Van Impe is de eerste die dit constateert, maar zijn resultaten liggen gevoelig. De nieuwe natuur moet op een positieve wijze onder de aandacht van het publiek worden gebracht en dit soort van dissonanten kunnen natuurbeweging én havenbedrijf niet gebruiken. Jacques is vanaf die dag een verdacht persoon, ondanks zijn enorme staat van dienst. Met lede ogen ziet Chris de Stoop bovendien aan hoe een unieke plas in de polder, de laatste broedplaats van de bontbekplevier op de linkeroever, omgewoeld wordt om er een steriel rietveld van te maken.

Dit soort van kritiek op natuurbeweging en ontpoldering zetten mij eerlijk gezegd aan het denken. Ik meen dat Rob Bijlsma, auteur van onder andere het prachtige boek Mijn roofvogels, ook al waarschuwde tegen dit soort van tendensen. Nieuwe natuur creëren lijkt mooi, maar het leidt tegelijkertijd de aandacht af van het werkelijke probleem: de teruglopende biodiversiteit in de landbouwgebieden. En dat compenseer je niet met die zogenaamde nieuwe natuur. En hoewel ik sterk voorstander ben van het creëren van nieuwe natuur, kan ik hem niet ongelijk geven. Rij maar eens langs de zeedijk van de Westerschelde in de omgeving van Hoedekenskerke. Daar is ook compensatienatuur aangelegd. Wel, het onkruid schiet er meters hoog op. Voor weidevogels valt er echt niets te zoeken. Wat canadese ganzen, nijlganzen en dat is het dan wel. Nieuwe natuur wordt pas waardevol als ze oud is geworden, lijkt het wel. Want de karrenvelden bij Baarland, die laten een heel ander beeld zien. Kluut, zwarte ruiter, tureluur en kokmeeuw broeden er met succes.

Chris de Stoop beschrijft in Dit is mijn hof op aangrijpende wijze de pijn, boosheid en vooral de zinloosheid van wat de boeren overkomt. Hij ziet de graafmachines oprukken en eeuwenoude boerderijen verdwijnen voor nieuwe natuurgebieden. Het is het persoonlijke en aangrijpende relaas van iemand die voor alles liefde heeft voor de boeren, het boerenland en het eeuwenoude Vlaamse cultuurlandschap. Chris de Stoop weet in zijn boek weemoed, vertwijfeling en weerbaarheid te mengen tot een verhaal van hoog niveau. De weemoed neemt bezit van je. Schrijven, dat kan Chris de Stoop heel goed. Het verhaal laat je niet meer los. Kortom, een sterk boek dat je zeker moet lezen.

‘In het zo mooi noteren als De Stoop ligt nog wel degelijk iets besloten van de geest die ooit was.’ – Sander Pleij over Dit is mijn hof in Vrij Nederland

Mijn eindoordeel: een heerlijk leescadeau voor jezelf en voor een ander.

Dit is mijn hof / Chris de Stoop / De Bezige Bij / als paperback en als e-book