Vandaag las ik in NRC een interessant artikel over een vogelkijkhut die ik onlangs bezocht: Vogelobservatorium Tij in de Scheelhoek bij Stellendam. Deze hut is waarschijnlijk één van de weinige hutten die door een heuse architect is ontworpen. Ik moet zeggen: bijzonder is hij zeker. Het is in elk geval de enige hut die ik ken in de vorm van een ei. En wat ook best bijzonder is: dit is by far de duurste vogelkijkhut van Nederland.
Lees verder
Een vogelkijkhut met de naam De Visdief moet natuurlijk door De Visdief worden bezocht. Vandaag was het zover. Sjaak en ik trokken door de mist naar de hut. Het grijze weer maakte het vogels kijken erg moeilijk. Er was nauwelijks zicht. En aan licht was ook groot gebrek. Filmen was haast onmogelijk, zeker op grotere afstand.
Lees verder
Eén van de meest bijzondere vogelkijkhutten bezocht ik in de herfstvakantie: de Kiekkaaste in de Dollard. Zo ongeveer precies op de grens met Duitsland, bij Nieuwe Statenzijl, een vlek in noordoost Groningen. Meer naar het noordoosten zonder in Duitsland terecht te komen kan niet. Daar, in een buitendijks rietveld, staat een vogelkijkhut op poten. Het meest bekend staat de hut om de baardmannetjes die je er ziet en hoort. Die houden van uitstrekte rietvelden en daar wordt de Kiekkaaste door omringd.
Vandaag na lange tijd weer eens met vriend Sjaak erop uit. Dat is altijd top. En dus naar de Hellegatsplaten en daarna naar de hut op de Philipsdam. Het leverde niet heel veel waarnemingen op. Vanuit de vogelkijkhut de Zwartkopmeeuw in de Hellegatsplaten waren het vooral de oeverzwaluwen die de show stalen. Met tientallen tegelijk landden ze op de draad die tussen wal en vogeleiland is gespannen. Om spontaan weer met z’n allen ook op te vliegen. In de hut zaten twee jonge witte kwikstaarten die duidelijk nog wat vlieguren moesten maken.
In de Hellegatsplaten hadden we ook twee leuke ontmoetingen. De eerste met een onderzoeker van Naturalis. Hij liep met een soort van schepnet door de vegetatie. Op mijn vraag of dat een vlindernet was, antwoordde hij dat het meer een insectennet was. Om hommels en wantsen te vangen. Hij verrichte onderzoek naar hommels in een aantal natuurgebieden in de buurt. De andere ontmoeting vond ik om een andere reden bijzonder. In de hut kregen we namelijk bezoek. Onze mede-vogelaar was zo ongeveer voor het eerst aan het vogels kijken en ene ‘meneer Visdief’ had op zijn website iets geschreven over de Hellegatsplaten. Kijk, dat is altijd leuk. In het veld iemand ontmoeten die mijn website heeft geraadpleegd. Tjeerd uit Capelle aan den IJssel kwam ook nog eens met een state-of-the-art Swarovski telescoop aanzeulen. Die moest ook nog even worden getest en de algehele conclusie luidt: bevoorrecht de mens die door zo’n telescoop mag kijken. Wat een helder beeld! Met z’n drieën vervolgens naar de Philipsdam gereden waar vanuit de hut bar weinig te zien was. Dat is echt een contemplatieve hut hoor. Ga er twee uur zitten en een beetje voor je uit staren. Wie weet komen ijsvogel of grote zilverreiger voorbij. En anders moet je een keer terug komen en ben je hopelijk toch een beetje tot rust gekomen. Vanaf de parallelweg op de Grevelingendam op de Krammer tenslotte naar de ruiende watervogels gekeken. Geoorde fuut in zomerkleed was daar het hoogtepunt. Het andere hoogtepunt van de dag was van geheel andere aard: een bezoek aan de film Dunkirk met twee kinders. Zeer indrukwekkend!
Dit bericht spreekt vanzelf: een ooievaar laat zich van heel dichtbij bekijken. Pal voor de vogelkijkhut in het Spookverlaat bij Alphen aan den Rijn zit ze op haar nest. Een leuk punt om eens met kinderen te gaan kijken.
Veel vogelaars sjouwen niet alleen met een verrekijker rond. Ze hebben ook een fototoestel bij zich, vaak met indrukwekkende lenzen. Zelf beperk ik me tot filmen, omdat ik liever bewegende beelden zie en de vogel ook wil horen. Maar of je nu kijkt, fotografeert of filmt, je wilt altijd zo dicht mogelijk bij de vogels komen. En ze tegelijkertijd niet verstoren, want meestal vliegt de vogel dan op. Dat dichterbij komen valt vaak niet mee, zelfs wanneer je camouflagekleding draagt. Hoe kom je dichter bij vogels? Ik geef je hieronder een zestal tips. Lees verder
De laatste weken bezocht ik een aantal vogelkijkhutten en vogelschermen voor de eerste maal. Soms was het een genot, andere keren een tegenvaller. Ja, vogels kijken kan ook wel eens tegenvallen. Geldt dat niet voor alles wat je doet. De ene dag doe je een fantastische waarneming, de andere dag zie je hoegenaamd niets. Maar daar doel ik dit keer niet op. Het gaat mij om bouwsels waar schijnbaar niet goed over is nagedacht. Bouwsels die technisch gezien goed in elkaar zitten en die toch niet optimaal zijn. Omdat de manier waarop ze geplaatst zijn, beter had gekund. Het gaat om dan om aspecten als ligging, kijkgaten en verstorende objecten. Ik ben zo vermetel er een artikeltje over te schrijven. Niet om zuur te doen, want al die bouwsels zijn natuurlijk met de beste bedoelingen geplaatst. Maar ondertussen vind ik het wel jammer dat met de beste bedoelingen vaak iets wordt gebouwd wat misschien beter niet gebouwd had kunnen worden. Misschien heeft een terreinbeheerder iets aan mijn gedachtespinsels. En anders niet. Lees verder
Gisteren publiceerde ik de opname van een cetti’s zanger vanuit de vogelkijkhut op de Philipsdam. Vandaag komt daar de waterral bij. Die schuimde namelijk ook door het riet. Eerst hoorden we hem ver weg in het struweel. Maar plots zagen we hem uit de rietkraag te voorschijn komen. Dat moment kon ik in alle rust opnemen. Kijk maar eens:
Gek eigenlijk, in de winter kom ik vaak pimpelmezen tegen in het riet. Maar koolmezen en staartmezen nooit. De pimpelmezen strippen rietstengels op zoek naar insecten. Zoals deze in de rietkraag naast de vogelkijkhut op de Philipsdam. Hij pikt de ene na de andere stengel open. De splinters vliegen in het rond. Maar ik blijf het gek vinden. In het riet wel pimpelmezen, maar geen koolmezen of staartmezen. In elk geval niet zo pikkend in een stengel. Maar misschien heb jij dit gedrag ook gezien bij andere mezen?
Halverwege de vorige eeuw was Zoetermeer niet meer dan een dorp, maar toen het als groeikern werd aangewezen, ontwikkelde het dorp zich tot een moderne stad. Een stad waar ik steevast in verdwaal, maar gelukkig hebben we tegenwoordig TomTom. Kun je in zo’n modern stedelijk gebied ook nog vogels kijken? Dat kan, hoewel je goed moet zoeken naar een geschikt gebied. Een van die gebieden is de noordelijke oever van de Zoetermeerse Plas. Daar bevindt zich een stiltegebied. Een moerassig bos waar de natuur haar gang mag gaan. Ten noorden van dit stiltegebied liggen weilanden waarop weidevogel-vriendelijk beheer wordt toegepast.
Eigenlijk ligt het vogelgebied in de omgeving van de biologische boerderij ‘t Geertje. Dit is een veelzijdige boerderij waar veel te beleven valt. Een bezoek meer dan waard, zeker met kleine kinderen. De geiten en andere dieren kun je van dichtbij bewonderen. En ook leuk in het kader van natuurbeleving: je kunt er kano’s en roeiboten huren.
Terug naar het stiltegebied. Wandel door dit moerasbos en je hoort en ziet in elk jaargetijde zangvogels. In het voorjaar wemelt het er van de zangvogels als fitis, tjiftjaf, heggenmus. roodborst, winterkoninkje, goudhaantje, staartmees, vink, zwartkop, sijs, merel, koekoek en boomkruiper. In de rietvelden broeden kleine karekiet, rietzanger en rietgors. Het hele jaar door laat de waterral zich horen en als je geluk hebt, laat hij zich zien. In het bos broedt de buizerd. Ook sperwer en havik jagen er op zangvogels en af en toe een smelleken. Van de spechten is de grote bonte specht het meest talrijk, maar je maakt er ook kans op de kleine bonte specht en groene specht. Het meest bijzonder vind ik de vogelkijkhut die uitkijkt op een ondiepe plas die omzoomd is door brede rietkragen. Ideaal gebied voor de waterral én voor de ijsvogel die regelmatig op een van de takken pal voor de hut neerstrijkt. Die hut heeft geen achterwand, en dat betekent dat de vogels jou even goed zien als jij hen. Ben je alleen probeer dan in een van de hoeken te gaan zitten waarbij je de luiken achter en naast je dicht houdt. Jouw silhouet is dan onzichtbaar voor de vogels. Het gezichtsveld is weliswaar iets minder breed, maar ik weet zeker dat je per saldo meer zult zien (of beter gezegd: de vogels zullen langer voor de hut blijven zitten). Op de plas overwinteren ook dodaars.
In het voorjaar is het gebied ten noorden van de Noord Aa (want zo heet de noordelijke oever officieel) interessant weidegebied in verband met de weidevogels. Zoals hierboven vermeld wordt er weidevogel-vriendelijk beheer toegepast. Grutto, kievit en tureluur kun je hier zien broeden. In de winter foerageren smienten, kolganzen en kleine zwanen op de graslanden. De laatste jaren zie je in de weidegebieden ook veel grote zilverreigers jagen. Ook een bijzonder fraaie soort.
Het moerasbos is ook een hotspot voor liefhebbers van paddenstoelen. Er ligt veel dood hout in het bos en daar tieren de zwammen welig op. Ik heb eens op waarneming.nl gekeken en ik stond stomverbaasd over het enorme aantal soorten dat er leeft.
Ik hoop dat ik je iets nuttigs heb bijgebracht over vogels kijken in Zoetermeer.
Praktische informatie
De Noord Aa ligt aan de Aziëweg in Zoetermeer. Je kunt in de TomTom ook Geerweg 7 Zoetermeer intoetsen. Dan brengt de navigator je naar de biologische boerderij ‘t Geertje. In het boerderijrestaurant kun je een eenvoudige doch eerlijke lunch nuttigen.
Hou er rekening mee dat de wandelpaden behoorlijk drassig kunnen zijn in natte perioden. Dat vraagt om waterdicht schoeisel.
De vogelkijkhut biedt plaats voor drie personen, heel misschien vier als de vierde een kind is of niet heel breed. Maar dan staan alle luiken wijd open en zijn de silhouetten heel goed zichtbaar. Bezoek de hut daarom eens ‘s ochtends vroeg en liefst op een doordeweekse dag. Dan is het rustig en heb je beste kans dat je urenlang alleen bent.
De vogelkijkhut is eenvoudig te vinden. Komende vanuit de richting van biologische boerderij ‘t Geertje steek je de brug over. Hier begint de Aziëweg. Sla meteen rechtsaf het bos in. Je loopt nu over een fietspad. Ga door de tweede klaphekken links het bos in. Blijf aldoor rechtdoor lopen, dit wandelpad loopt dood. Aan het einde bevindt zich de vogelkijkhut.
