‘s Avonds even een rondje wandelen om Alblasserdam. Ik doe het te weinig, maar als ik het doe, dan let ik natuurlijk op de vogels en andere dieren die ik tegenkom. En dat was vanavond wonder boven wonder: een visdief! Op een paal, bij de bootjes naast de Kortlandse Molen. Snel mijn camera opgetuigd en een korte vlog ingesproken.
Lees verder
Gisteren kon je mijn vlog over de kolonie visdiefjes in de Karrenvelden voor de Oesterdam al bekijken. Vandaag keer ik terug en breng ik de visdiefjes wat langer in beeld. Het is echt een prachtig eilandje met sterns, daar in de Karrenvelden. Ze zitten er prinsheerlijk tussen de zeekraal te nestelen. Ik heb de indruk dat ze nog geen jongen hebben. Ik zie althans geen jonge visdiefjes.
Lees verder
Zaterdagochtend, 7.45 uur. Onze eerste tussenstop is bij de Karrenvelden voor de Oesterdam. Een kolonie visdiefjes heeft zich gevestigd op één van de eilandjes dicht bij de weg. Een buitenkansje, want met mijn Sony Cybershot trek ik die vogels lekker dichtbij. Dat heb ik zo vaak nog niet gehad met visdiefjes. Erik staat aan de andere kant en is slechts te zien als schaduw. Maar zijn beurt komt nog wel, al weet hij dat om 7.45 uur nog niet.
Lees verderZoveel mogelijk badderende vogels filmen, dat is een van mijn doelen. Zodat ik ooit een uitgebreide compilatie kan maken van badderende vogels. Aan mijn beperkte verzameling heb ik nu deze visdiefjes kunnen toevoegen. Met op de achtergrond het gekrijs van grote sterns.
In de Slingelandse Plassen is in een van de plassen een rotsig eilandje aangelegd voor de visdiefjes. Ze maken er gretig gebruik van, zeker omdat leden van de lokale vogelwerkgroep het eiland piko bello onderhouden. Hoog opgeschoten onkruid wordt verwijderd en dakpannen worden neergelegd zodat de kuikens eronder kunnen schuilen. Elke ochtend rij ik langs het eiland, op weg naar mijn werk in Utrecht. En al een tijdje zag ik de visdiefjes zitten en vliegen. En vandaag heb ik ze gefilmd. Windkracht vijf is niet ideaal om te filmen, maar ondanks dat zijn de opnames redelijk gelukt. Het kan beter, maar dat komt hopelijk later dit voorjaar nog wel een keer.
Bij de Slikken van de Dortsman op het eiland Tholen is een heus broedeiland aangelegd. Een dikke laag schelpen erop, een plas water erom heen en aan de andere kant van de dijk: de Oosterschelde. En het leuke is: het werkt! Er broeden bijna 100 paar visdiefjes op het eiland en 29 paar kluten. In de opname die je hieronder kunt bekijken, zie je zelfs een dwergstern op het eiland landen! Ben je in de buurt, rij dan even de polder in.
Het natuurgebied aan de Heideweg behoort tot de Slikken van de Dortsman. Dat is op zichzelf al een fenomenaal vogelgebied in de Oosterschelde. Bij eb vallen er honderden hectares slik droog en kun je er duizenden steltlopers zien. Zilverplevieren, rosse grutto’s, scholeksters, wulpen, steenlopers en bonte strandlopers bijvoorbeeld. De periode van september tot en met mei is de beste periode om hier vogels te kijken. Het broedeiland ligt binnendijks, en in dit gebied zie je in het voorjaar vogels als visdiefje, kluut, bergeend, scholekster en bruine kiekendief. Voor scholeksters fungeert het gebiedje als een hoogwatervluchtplaats. Trouwens, aan het einde van het broedseizoen kun je er ook groepjes lepelaars zien.
Op internet las ik een artikel waarin de boswachter die het gebied beheert aan het woord kwam. Zij geeft aan dat het eilandje in de winter onder water komt te staan. Dit is een effectieve maatregel tegen de bruine rat, een geducht roofdier dat vele kuikens kan verorberen. Doordat het eiland onder water komt te staan, kan de bruine rat zich er niet vestigen. Vossen ook niet trouwens, ook een dier dat niet bevorderlijk is voor het aantal kuikens dat uitvliegt. De boswachter geeft aan dat het over het algemeen slecht gaat met kustbroedvogels in ons land (niet gek gezien de recreatiedruk in vrijwel alle gebieden). Zij ziet gelukkig mogelijkheden om ook elders op het eiland Tholen broedeilanden aan te leggen. In de Van Haaftenpolder bijvoorbeeld, Daar liggen ook befaamde natuurgebieden: de Krabbenkreek en Het Stinkgat. Volgens mij is het dan niet zo heel moeilijk om er nog een paar andere gebieden bij te bedenken ook: Het Rammegors, de Karrenvelden bij de Oesterdam en de Pluimpot bij Sint-Maartensdijk. Ik hoop alleen wel dat de eilandjes goed onderhouden worden, dat is nog wel eens een probleem. Kijk maar eens naar het broedeiland voor de vogelkijkhut op de Philipsdam… Zowat helemaal begroeid met planten, niet interessant meer voor visdiefjes.
Voorlopig is een bezoekje aan het broedeiland aan de Heideweg bij Sint-Maartensdijk een uitstekend idee! Een mooi initiatief van Staatsbosbeheer. Dat er nog veel mogen volgen! En hoe je er komt? Gewoon ‘Heideweg Sint-Maartensdijk’ invoeren in je TomTom. De Heideweg is een doodlopende polderweg die je helemaal uitrijdt. Achter de windmolen ligt het broedeiland.
Voor ‘overkanters’ is het een beetje onbekend terrein: dat randje Zeeland aan de Belgische kant van de Westerschelde. Ook ik bezocht dit deel van Nederland niet eerder om er vogels te kijken, maar gisteren was het dan eindelijk zover. Een tijdje geleden sprak ik met auteur René Beijersbergen af om de kolonie dwergsterns te bekijken. René verrichtte jarenlang onderzoek naar het wel en wee van de dwergstern op de Hooge Platen, een belangrijk natuurgebied in de Westerschelde. Hij schreef er een prachtig boek over dat ik eerder besprak. Woon jij aan de overkant, of ben je er op vakantie, waag dan de overstap met het fietsveer Vlissingen – Breskens en verken het westelijke deel van Zeeuws-Vlaanderen. Het is er genieten.
In de Westerschelde, tussen de dorpen Nummer Eén en Hoofdplaat, ligt natuurgebied de Hoogte Platen. Onder aan de dijk ligt een stuk schor dat is droog gevallen. Het Waterschap groef het zand weg en legde er een sterneiland aan. Nu broeden er jaarlijks visdieven en dwergsterns op dat eiland en het leuke is: je kunt ze van dichtbij bekijken. Er is namelijk een fietspad aangelegd over dit buitendijkse gebied en de sterns trekken zich niets van je aan. Wil je de kolonie om welke reden dan ook vanaf de dijk bekijken, ook in die wens is voorzien: op de dijk staat een goed onderhouden vogelkijkhut.
Dit is trouwens weer zo’n typisch Zeeuws natuurgebied. Lekker zilt en dus met zoutminnende soorten als zeeaster, lamsoor en zeekraal. En waar zoutminnende planten zijn, daar zijn ook zoutminnende vogels. Dwergstern en visdief in het voorjaar tot eind van de zomer. Ook scholekster en kluut broeden in het gebied. We zagen een kleine zilverreiger en warempel ook nog een stel rosse grutto’s. Dat is best bijzonder voor eind juni. René vertelde dat dit groepje waarschijnlijk zal overzomeren. Op het slik zaten een paar honderd bergeenden en er kwam zelfs een volwassen lepelaar aanvliegen die op jacht ging naar garnalen en visjes. Voor bergeenden zijn de Hooge Platen een belangrijk ruigebied. Er verblijven in de ruiperiode duizenden bergeenden in het gebied. Een leuk weetje is dat tijdens de najaarstrek gedurende een week grote groepen krombekstrandlopers te bewonderen zijn vanuit de vogelkijkhut. Ze strijken neer, rusten even uit en eten zich weer vet om vervolgens snel verder naar het zuiden te vliegen. Merkwaardig genoeg zie je in dit deel van Zeeland geen rotganzen. Ik heb me daar altijd over verbaasd, want de kwelders in de Westerschelde doen toch in niets onder voor die van de Oosterschelde. De Hooge Platen lijken me een uitstekend gebied voor rotganzen om te overwinteren, om over het Verdronken Land van Saeftinghe maar te zwijgen.
Vanaf het fietspad heb je echter nog een ander fenomenaal uitzicht: de Hooge Platen is officieel de benaming voor de zandplaat die in de Westerschelde ligt. Op die plaat bevindt zich een van de grootste kolonies grote sterns van Nederland. Ook broeden er visdiefjes en dwergstern. Het grootste deel van de zandplaat loopt bij vloed onder water, een klein deel blijft echter altijd droog. Nou ja, altijd… Een combinatie van harde wind en springvloed wil het water wel eens zo hoog opstuwen dat alles onder water komt te staan. Als dat in mei of juni gebeurt, dan mislukken de broedsels van ongeveer 2.500 grote sterns, honderden visdieven en dwergsterns. Ook de kokmeeuwen zien hun legsel of kuikens dan verloren gaan. Nu gebeurt dat gelukkig niet al te vaak. Om de sterns op de zandplaat te kunnen volgen heb je een portie geduld en liever nog een goede telescoop nodig. Althans, wanneer je aan wal bent. Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om vanaf de boot vogels te kijken. Dan kun je een stuk dichterbij komen, maar let op: je mag de Hooge Platen bij de broedkolonie niet betreden. De sterns foerageren meestal boven de geul tussen de dijk en de zandplaat. Op de plaat liggen bij eb trouwens vaak tientallen zeehonden te luieren.
Aan de binnenkant van de dijk, achter de vogelkijkhut, is een klein natuurgebiedje aangelegd. Een akker is afgegraven waardoor een plasdrasgebied is ontstaan. Hier zie je in het voorjaar en najaar ook steltlopers als tureluur, scholekster, kluut, zwarte ruiter of groenpootruiter. Een eind verderop, oostelijk van het dorp Hoofdplaat bevindt zich een soortgelijk gebied in de buitenbocht van de Plaskreek, een watergang die door de polder meandert.
Andere vogelgebieden in Zeeuws-Vlaanderen
Andere befaamde vogelgebieden in Zeeuws-Vlaanderen zijn het Verdronken Land van Saeftinghe, de Braakman, de Sophiapolder bij Oostburg en natuurlijk niet te vergeten de befaamde trekvogelpost bij Breskens. Ieder voorjaar passeren duizenden en duizenden trekvogels de telpost bij Breskens. Hier beginnen de vogels aan de oversteek van de Westerschelde. Er worden soms bijzondere soorten gezien als bijeneter, morinelplevier en dit jaar een grote groep vale gieren. En op de grens met België ligt misschien wel het meest befaamde natuurgebied van deze regio: het Zwin. Op de stranden van Cadzand kun je ook nog van een andere vorm van natuurbeleving genieten: naar fossiele haaientanden zoeken.
Natuuractiviteit
Tips van @visdief voor waaghalzen: beleef Zeeuws-Vlaanderen vanuit het perspectief van een vogel, ga een keer paragliden boven de natuur.
Boeken voor aan de Zeeuwse kust
#1. Reizen langs de waterkant door René Beijersbergen
Een grandioze studie naar het wel en wee van de dwergsterns op de Hooge Platen. Bevat verrassende waarnemingen en de conclusie is helder: de Westerschelde is ook internationaal een ontzettend belangrijk natuurgebied.
#2. Haymann’s Zakgids kust- en Wadvogels van Europa
Een bijzonder handzame vogelgids voor wie vogels wil kijken aan de kust.
Ook een handige vogelgids voor wie wil vogels kijken aan de kust. Is gelijkwaardig aan de gids hierboven. De keuze is aan jou!
Wil je alles weten over alle steltlopers die in Europa voorkomen, schaf dan dit fenomenale boek aan. Grandioos!
Vliegende visdieven vind ik nog lastig vast te leggen met mijn camera. Misschien dat ik zaterdag een goede kans krijg, dan ga ik met René Beijersbergen, auteur van het boek Reizen langs de waterkant de wateren voor de kust van Zeeuws-Vlaanderen verkennen. René meldde per mail dat het goed gaat het met de sterns. Er zijn veel paren en veel kuikens. Deze week wordt het spannend met springvloed en de overvloedige regen. Hopelijk zien we veel dwergsterns en visdiefjes in het water plonzen. Dit visdiefje rust een beetje uit op, ja, op wat eigenlijk? Een soort van elektriciteitskast midden in het Gat van Lijnoorden. Wat een loslopende hond te weeg brengt in de natuur, hoor je op de achtergrond. De hond rent voorbij en kieviten en tureluurs met kuikens gaan te keer. Wat een onnodige verstoring van de natuur.
