Als bij toeval kwam de zwarte oorlogsroman De nazi en de kapper van Edgar Hilsenrath op mijn pad. Er werden een paar boekenkasten leeg geruimd en toen lag daar plots deze bestseller voor het grijpen. Vanaf de eerste bladzijde werd ik gegrepen door de weergaloze schrijfstijl. En ondanks enorme drukte las ik het in een paar dagen tijd uit. Een inktzwart boek. Even grof en pervers. Soepeler dialogen las ik zelden.
Niet alleen natuurboeken lees ik. Af en toe verslind ik ook een ‘gewoon boek’. Een thriller bijvoorbeeld. De afgelopen week las ik Alleen hij van Andrew Gross. Een thriller die zich afspeelt op een wel heel sinistere locatie: Auschwitz. Een Joodse wetenschapper is in het concentratiekamp belandt, maar zijn kennis is van absoluut belang voor de ontwikkeling van een nieuw wapen. Wie dat wapen als eerste heeft, zal de oorlog winnen. De geallieerden versus nazi-Duitsland. En slechts één man kan de wetenschapper uit het verschrikkelijke oord halen. Gaat het hem lukken?
Een bijzondere herinnering voor mij rond de roman Het meisje dat verdween was de presentatie in de Rooms-Katholieke Kerk in Beneden Leeuwen. Een van de onderduikadressen van de Joodse familie Frank tijdens de Tweede Wereldoorlog. Maar wie niet mee onderdook was dochter Lotte. Haar vader en moeder besloten haar bij de huishoudster onder te brengen. In de hoop en het vertrouwen dat Lotte op die manier de oorlog zou overleven.
Ook een genie kan zich vergissen. Soms zo ernstig dat mensen na hem zich er flink over verwonderen. Zelfs een van de grootste genieën aller tijden ontkwam niet aan dit lot. Wat zijn grote fout was en hoe hij er toe kwam deze te maken, beschrijft David Bodanis in de knappe biografie over Albert Einstein. Het is zelfs het concentratiepunt van het boek zoals ook uit de titel blijkt: Einsteins grote fout.
Zelfs mijn kinderen keken vanavond ademloos naar de Dodenherdenking. De twee minuten stilte en met name de kransleggingen maakten indruk. Waarbij de verhalen van de nakomelingen van de kransleggers aandachtig werden beluisterd. Voor mij was het de eerste Dodenherdenking in jaren. Ik denk dat ik vanaf 2000 elk jaar in de meivakantie op vakantie was in het buitenland. En daar leef je letterlijk en figuurlijk toch op grotere afstand. Dit jaar gingen we in de meivakantie ook naar Frankrijk, maar nu besloeg de eerste helft van de meivakantie de laatste week van april en was ik op 4 mei eindelijk een keer thuis. In de Morvan las ik wel een indrukwekkend boek over een bijzondere overlevende van Auschwitz: Rudolf Vrba die het verhaal over zijn leven tijdens de Tweede Wereldoorlog vertelt: Ik ontsnapte uit Auschwitz.
Het rommelt in Europa. Hitler aan de macht in Duitsland, in Italië ene Mussolini en geen enkel land dat een pasklaar antwoord heeft. Wat doet een auteur met liefde voor de natuur om een naderende depressie te voorkomen? Hij trekt zich terug in een kluizenaarshut en schaft een jonge wilde havik aan. Met als doel dat krachtige beest te temmen en er verslag van te doen. Maar zo eenvoudig is dat niet.
Zo heel vaak doe ik het niet, maar ik denk dat het nu wel mag: een van onze eigen uitgaven onder de aandacht brengen op mijn weblog. We zijn hier op de uitgeverij allemaal hartstikke trots dat ‘onze’ auteur Carry Ulreich te gast is in RTL Late Night. Ze is nu negentig en leeft al 70 jaar in Israël. Tijdens de Tweede Wereldoorlog dook haar familie onder en al die tijd hield Carry een dagboek bij. Als bij wonder overleefde haar hele familie de gruwelen en vandaag deelt ze haar schrijfsels voor het eerst met de wereld. Het boek ’s Nachts droom ik van vrede geeft een intieme inkijk in het leven en de gedachten van een Joods-Rotterdams tienermeisje. De Rotterdamse Anne Frank. Zo omschrijven historici haar. Zelf houdt de Joodse Carry Ulreich het liever op Anne Frank met een happy end. Vanavond schuift Carry Ulreich met haar indrukwekkende verhaal aan. Haar dagboek is ook verkrijgbaar als e-book.
Een collega van me gaf me een dik boek en voegde eraan toe: ‘Dit moet je lezen.’ Een roman van maar liefst 564 pagina’s die een jaar geleden verscheen. Als je het licht niet kunt zien van Anthony Doerr. Toen ik eenmaal was begonnen met lezen, kon ik het inderdaad maar moeilijk neer leggen. Nu ik het uit heb kan ik niet anders dan beamen wat mijn collega al aangaf: ‘Dit boek moet je lezen.’
Arie Kok heeft iets met de Tweede Wereldoorlog. Was de hoofdpersoon in zijn debuutroman Morie een joodse jongen die in Nijkerk werd geboren en uiteindelijk vanuit die plaats weggevoerd, in zijn tweede roman Nachtmotet zijn de hoofdpersonen hoog bejaarden in een verzorgingstehuis. Zij blikken terug op hun leven en kampen met pijnlijke oorlogsherinneringen.
Niet alle Duitsers moesten tijdens de Tweede Wereldoorlog iets hebben van Hitler en zijn nazi-partij. Zo ook Elise en Otto Hampel niet. Zij verloren aan het begin van de oorlog een broer en zwager en dat was de reden waarom zij een langdurige propaganda-oorlog begonnen tegen de nazi’s. Drie jaar lang brachten hun verzetsdaden de nazi’s tot razernij. Schrijver Hans Fallada, laten we maar zeggen ‘een kleurrijk figuur’, kreeg na de oorlog hun dossier in handen en schreef een roman over de Hampels: Alleen in Berlijn. Hij schreef het in slechts 48 dagen en stierf kort na de publicatie.
