Pas las ik ergens dat Sophocles misschien wel de belangrijkste Griekse tragicus was. Belangrijker nog dan Euripides en Aischylos. Zijn hele oeuvre bestond uit ongeveer 120 tragedies waarvan er helaas maar zeven bewaard zijn gebleven. Een van die zeven is de tragedie Oedipus heerst. De figuur Oedipus is vooral bekend geworden vanwege het vermeende Oedipus-complex, een term die door Sigmund Freud is gemunt. Jongens zouden tijdens hun ontwikkeling hun vader als rivaal gaan beschouwen en zich van hem willen ‘ontdoen’. De tragedie Oedipus heerst kun je beschouwen als Freuds inspiratiebron. Oedipus doodt in deze tragedie immers zijn eigen vader. Of Freud daarmee de tragedie recht doet, waag ik echter te betwijfelen. Oedipus doodt zijn vader namelijk in onwetendheid en had daarbij bepaald niet de intentie zich van zijn vader te ontdoen.

Het is een serieus stuk, dat Oedipus heerst. In het voorwoord schrijft vertaler Ben Schomakers dat de teksten van Sophocles werden gekenmerkt door ernst en dat men toentertijd (we spreken over een 500 jaar voor Christus) de ernst bepaald niet kon waarderen. Zelfs zijn collega Euripides kon die ernst nauwelijks verdragen. Dan weet je het alvast: het is bepaald geen komedie die je hier krijgt voorgeschoteld. Wel een tekst die je een paar millennia later nog altijd pakt en meesleurt naar de climax. Het is wel een wat bizar verhaal, maar ja, de wereldliteratuur kent wel meer bizarre verhalen.

In grote lijnen komt het verhaal van Oedipus heerst hier op neer:
Bij de geboorte van een koningskind in Thebe wordt voorspeld dat het kind zijn vader zal vermoorden. Dat zint de vader van het kind natuurlijk niet, en hij geeft een bediende opdracht het kind te doden. De bediende echter heeft een week hart en geeft het kind aan een herder van de kinderloze koning van Corinthe. Die het kinder laat het opgroeien als zijn eigen kind, Oedipus geheten. Op zijn achttiende ontdekt Oedipus dat hij een adoptiekind is en hij raadpleegt het orakel van Apollo wie zijn ouders dan wel mogen zijn. Antwoord krijgt hij niet, maar wel de hint dat hij zijn vader zal doden en bij zijn moeder nageslacht zal verwekken. Hij begint aan een zwerftocht en wanneer op zijn tocht een oude man hem dreigt te doden, slaat hij de oude dusdanig dat die het niet overleeft. De andere mannen van het escorte, op één na, overleven het ook niet. Oedipus trekt verder, doodt onderweg ook nog een Sfinx en komt in de stad Thebe terecht. Daar rouwt men om het verlies van de koning en is men tegelijkertijd blij omdat de stad verlost is van de Sfinx. Uit dankbaarheid voor het doden van die Sfinx wordt hij uitgeroepen tot koning over Thebe met Iocaste, de vrouw van de vorige koning, aan zijn zij.

Lees verder Recensie: Oedipus heerst, Sophocles →