Een ideeënroman, zo suggereert een quote op de achterkant van de veelgeprezen roman Wormen en engelen van Maarten van der Graaff, die bekendheid verwierf met zijn poëziebundel Dood werk. Had ik deze roman als bij verrassing niet in handen gekregen, dan had ik hem niet gelezen. En dat zou een gemis zijn geweest, want de zoektocht naar de betekenis van het christelijk geloof voerde me over het eiland Goeree-Overflakkee. En dat leverde naast bevreemding toch ook veel herkenning op.
Lees verder
Shusaku Endo was een van grootste Japanse schrijvers na de Tweede Wereldoorlog. Hij publiceerde vele romans, waaronder Stilte, dat vorig jaar werd verfilmd. Al in 1980 verscheen De samoerai, door velen geprezen als zijnde zijn beste roman. Lees hier mijn uitgebreide recensie over deze bijzondere roman.
Als bij toeval kwam de zwarte oorlogsroman De nazi en de kapper van Edgar Hilsenrath op mijn pad. Er werden een paar boekenkasten leeg geruimd en toen lag daar plots deze bestseller voor het grijpen. Vanaf de eerste bladzijde werd ik gegrepen door de weergaloze schrijfstijl. En ondanks enorme drukte las ik het in een paar dagen tijd uit. Een inktzwart boek. Even grof en pervers. Soepeler dialogen las ik zelden.
Een bijzondere herinnering voor mij rond de roman Het meisje dat verdween was de presentatie in de Rooms-Katholieke Kerk in Beneden Leeuwen. Een van de onderduikadressen van de Joodse familie Frank tijdens de Tweede Wereldoorlog. Maar wie niet mee onderdook was dochter Lotte. Haar vader en moeder besloten haar bij de huishoudster onder te brengen. In de hoop en het vertrouwen dat Lotte op die manier de oorlog zou overleven.
Echte fans van Jan Siebelink zullen er evenals mij weer van smullen: van zijn roman Daniël in de vallei. In 1982 voltooide Siebelink deze roman, maar zijn uitgever wilde het niet uitgeven. En zo bleef het manuscript ongepubliceerd op de planken liggen. Misschien was het maar goed ook, want wie weet waren dan al die andere prachtige romans niet verschenen, of in een andere vorm. Want Daniël in de vallei mag met recht het oerboek van Siebelink worden genoemd. Krijg je niet genoeg van de thema’s van Jan Siebelink, dan deze oerroman zeker lezen.
De afgelopen weken heb ik de klassieker De H is van havik van Helen Macdonald gelezen. Zolang doe ik zelden over een boek. Wat dat te betekenen heeft? Ik denk twee dingen. Ten eerste dat het een ware klassieker is die mij dwong aandachtig te lezen. Had ik dat niet gedaan, dan zou ik veel hebben gemist. Maar ondanks de aandachtige lezing, moet ik bij het schrijven van deze recensie constateren dat ik helaas toch veel van de betekenis heb gemist. Ik kan deze roman eerlijk gezegd niet zo goed plaatsen. En dat is dus het tweede.
Waarom Philippe Claudel een van mijn favoriete auteurs is? Vanwege de droeve toon? De Franse toonzetting die ik meer aanvoel dan kan aanwijzen? Of is het de zoektocht naar het ‘mysterie van de mens’ wat voor hem de reden is om te schrijven, zoals hij in een interview aangeeft? Het zal eerder de combinatie van de eerste twee redenen zijn. De laatste reden heel misschien, maar zijn uitspraak vond ik pas toen ik over deze vraag ging nadenken, dus die reden doet iets te gekunsteld aan. Philippe Claudel is voor mij simpelweg een heel goede schrijver die met zijn minimalistische stijl zijn vaak ietwat absurde hoofdpersonen leven geeft. Let wel, ik ben geen literatuurcriticus, mijn kwalificaties kunnen best langs vastgestelde literaire meetlatten en indelingen heen schieten. Laat ik het maar gewoon zeggen: ik heb van de roman Alles waar ik spijt van heb enorm genoten. De gekwelde ondertoon stemde me zo bedroefd dat ik tijdens het schrijven van deze recensie het fantastische Requiem for my friend van Zbigniew Preisner heb aangezet. Ideale muziek om na afloop van deze roman te beluisteren. Daar zul je geen spijt van krijgen.
De twintigste eeuw begon zo optimistisch. Wie had gedacht dat in het tweede decennium de Eerste Wereldoorlog zou uitbreken. Met miljoenen doden tot gevolg? De nieuwe roman van Els Florijn, Rode papaver, speelt zich af tijdens de Eerste Wereldoorlog. De hoofdpersoon is een Nederlandse vrouw die niet kan praten. Op een wonderlijke manier komt ze aan het front terecht. Hoe en waarom, dat lees je in het meeslepende verhaal over Anna.
Met haar boek Gilead won de Amerikaanse schrijfster Marilynne Robinson de Pulitzer Prize, een van de belangrijkste boekenprijzen ter wereld. Tijdens mijn vakantie in Oostenrijk las ik het voor de tweede maal. Ik lees zelden tot nooit een roman voor de tweede maal, maar voor de romans van Marilynnne Robinson maak ik een uitzondering. Slow reading zou je de leeservaring van al haar romans kunnen noemen, zo slow dat elke zin, ja haast elk woord, ertoe doet. De rijkdom aan ideeën is zo groot dat je bij een tweede lezing geraakt wordt door heel andere facetten.
Amerika, het land van kapitalisme en wapenbezit. Waar de afschaffing van de slavernij de tegenstellingen tussen zwart en blank niet uitwisten. Katoen, Mississippi, oorlogstrauma’s en dreiging van Ku Klux Klan vormen in de ingenieuze roman Een tijd om te oogsten het decor waarin je kennis maakt met Laura, Henry, Hap, Florence, Jamie en Ronsel. Wie begint te lezen in Een tijd om te oogsten stopt niet eerder dan op pagina 305, de laatste dus. Wat een verschrikkelijk goeie roman!
