Vogels kijken kun je leren. Door zelf op pad te gaan. Of door mee te gaan op excursie. En wat te denken van een georganiseerde vogelcursus? SNP Natuurreizen organiseert drie kortlopende vogelcursussen voor beginnende vogelaars. In drie delen in Nederland en in drie dagen. Maar deze gespecialiseerde reisorganisatie doet nog meer. Zo kunt je ook op reis met de bekende natuurjournalist Koos Dijksterhuis. Bekijk hieronder het cursusaanbod voor beginnende vogelaars.
Lees verder
De allereerste dag van onze vakantie aan het Lauwersmeer was het direct prijs: een tapuit op doortrek liet zich uitgebreid filmen. Eindelijk had ik een tapuit vlak voor me. Laten we zeggen op vier meter afstand. De tapuit midden op de weg en ik aan de rand met mijn camera op het grondstatief. Had ik er nu vakantie gehouden, dan was ik vast naar de Eemshaven gereden. Daar zit een neef van de tapuit, een dwaalgast: een blonde tapuit. Blond of niet, ze zijn het filmen en fotograferen waard.
De Grote paddenstoelengids beschrijft het indrukwekkende aantal van 1.200 paddenstoelen die in Midden-Europa voorkomen. De kleurenfoto’s zijn prachtig en duidelijk. Natuurlijk staat vermeld of de soorten giftig zijn en zo niet: met welke giftige soorten je ze kunt verwarren. Een onmisbare gids voor de ware liefhebber van wilde paddenstoelen. En eigenlijk de enige optie als je in het buitenland paddenstoelen wilt bekijken of oogsten. Ook verkrijgbaar als e-book trouwens.
De veldgidsen van KNNV Uitgeverij worden immer gekenmerkt door maar één ding: kwaliteit. De Veldgids paddenstoelen beschrijft 500 algemene soorten plaatjeszwammen en boleten van Nederland. Daarmee kom je in ons land een heel eind! De gedetailleerde sleutels en honderden duidelijke kleurenfoto’s in de Veldgids paddenstoelen maken het herkennen van paddenstoelen tot een waar feest! Bij deze gids hoort ook het andere deel: Veldgids Paddenstoelen deel II en die staat hieronder.
In deze tweede veldgids van Nico Dam en Thomas Kuyper gaan de auteurs in op alle beker-, buik-, gaatjes-, kern-, knots-, koraal-, korst-, stekel- en trilzwammen die in Nederland voorkomen. En dat zijn er zo’n 420! De kwaliteit van deze veldgids is weer onovertroffen. Een loeigoede veldgids die je samen met de Veldgids Paddenstoelen een onbetwistbare kenner maken.
De veldgidsen van de ANWB hebben een naam hoog te houden en dat doet de ANWB Paddenstoelengids ook. In deze gids vind je de meest voorkomende paddenstoelen in West- en Midden-Europa, 270 in totaal. Eetbaar, niet eetbaar, giftig, al die kenmerken worden vermeld. En natuurlijk met prachtige grote foto's. En met tal van tips voor het verzamelen van paddenstoelen.
Deze gids laat je kennismaken met ongeveer honderd van de meest algemene soorten paddenstoelen van Nederland. Deze gids is gericht op de herkenning in het veld: bevat duidelijke beschrijvingen, per soort meerdere unieke (detail) kleurenfoto's en een uitgebreide determinatiesleutel. Daarmee kunnen ook beginnende paddenstoelenliefhebbers de soorten op naam brengen.
Een ontzettend handig zakgidsje om de meest voorkomende soorten paddenstoelen (450 in totaal) te determineren.
Een handige basisgids voor iedereen die meer over eetbare paddenstoelen en (giftige) dubbelgangers wil weten: de beste vindplaatsen, herkenning, verzamelen, bewaren en bereiden. Je leert de belangrijkste soortgroepen en eetbare soorten herkennen met duidelijke beschrijvingen en foto's.
Deze compacte zakgids bespreekt ongeveer 130 soorten met als speciale insteek: is deze paddenstoel eetbaar, giftig of niet-giftig? Wil je gewoon rond je huis paddenstoelen bekijken of oogsten, dan is dit een eenvoudig opstapje. De uitleg is helder, de foto’s prachtig. Wil je ook in een ander Europees land paddenstoelen oogsten, kies dan resoluut voor de nummer 1 in dit overzicht. Je moet echt zeker weten dat je de juiste paddenstoel in je mandje legt!
Deze paddenstoelengids beschrijft ongeveer 200 soorten. Ook dit is echt een gids voor de ‘gewone’ paddenstoelenliefhebber. De omschrijvingen zijn duidelijk en toegankelijk. En fraai vormgegeven. Wil je meer paddenstoelen, kies dan een gids uit de top drie. Wil je eenvoudigweg de meest voorkomende paddenstoelen herkennen, dan is dit een heuse aanrader.
Dit is echt een basisgids voor wie paddenstoelen plukt en wil eten. Het beschrijft de meest voorkomende eetbare soorten, natuurlijk ook hoe je ze kunt onderscheiden van giftige. Ook vermeldt de auteur de beste vindplaatsen, hoe je ze kunt verzamelen, bewaren en bereiden. Fraai uitgevoerd als hardcover.
Een vroege ochtend, zon in het oosten en regenwolken in het noorden. Voor de vogelkijkhut bij het Jaap Deensgat in het Lauwersmeer zweeft een blauwe kiekendief. Het is een vrouwtje, want bruin met de opvallende witte stuit. Maar wel een juveniel, schrijft Benno van der Lee me, want ze heeft donkere wangen. Een volwassen vrouwtje heeft lichte wangen. Hij wijst me op pagina 174 in het Handboek vogels van Nederland en België en daar staat dit inderdaad duidelijk uitgelegd, maar eerlijk gezegd vind ik dit altijd verdraaid lastig. Ze zweeft eerst op afstand, verdwijnt dan uit mijn beeld en komt dan opeens op drie meter afstand van de hut voorbij zweven. Dat gaat allemaal te snel om te filmen. Gelukkig blijft ze nog een tijdje vlak voor de hut jagen en dat weet ik wel te filmen. Blauwe kiekendief dus. Een roofvogel die het verdraaid lastig heeft in ons land als broedvogel. Nu het winter wordt, kun je ze op allerlei plekken tegenkomen. Vooral aan de kust. Zwevend boven polders en kwelders.
Correctie
Met dank dus aan Benno van der Lee die me er ook op wees dat ik oorspronkelijk repte van een bruine kiekendief. Dat was dan weer een soort van Freudiaanse fout. ‘Slapend schrijven,’ noem ik dat, waardoor ik mijn eigen fouten niet meer opmerk.
De standaard in Nederland en België voor de herkenning van vliegende roofvogels. Deze moet je echt in de boekenkast staan hebben.
Een geweldige gids om roofvogels te leren herkennen.
Compact en toegankelijk geschreven veldgids die alle roofvogels en uilen in Europa beschrijft. Een aanrader voor wie op zoek is naar een veldgids over deze spectaculaire vogels.
Niet aarzelen: alles over roofvogels in Europa. Voor wie beroepsmatig en hobbymatig betrokken is op roofvogels een regelrechte must-have!
Een lust voor het oog en een feest om te lezen.
Ga je met een speciale missie het veld in dan kan de Zakgids roofvogels van Europa handig zijn. Alleen al in gebruik is zo’n gids praktisch: je kunt immers sneller zoeken dan in een gewone zakgids.
Met de ongelooflijke prijs van € 3,90 is de zakgids Welke uilen en roofvogels zijn dat? van Volker Dierschke wel heel erg aantrekkelijk.
Inclusief noten telt Mijn roofvogels van Rob Bijlsma 416 pagina’s. Koop dit weergaloze vogelboek en je bent wekenlang zoet.
Een standaardwerk. Wil je grondig kennismaken met alle dertien Europese uilen, lees en herlees dan Uilen van Europa.
In Roofvogels en uilen in Europa publiceren tientallen gerenommeerde fotograferen uit verschillende landen foto’s van alle voorkomende soorten in Europa.
Een mooi en helder geschreven boek over alle uilen en roofvogels van Europa.
Een weekje vakantie aan het Lauwersmeer kan natuurlijk niet zonder een dagje Schiermonnikoog. Vijftien jaar geleden waren we er voor het laatst. Dus met ons zessen de Waddenzee over en aan land op dit zo autoluwe eiland. Gezeten op drie tandems verkenden we het eiland. Mijn broer en ik op de derde tandem, altijd en overal de laatste in de rij. En dat begon al vlak na de Veerdam waar ik pardoes op de zo vurig gewenste roodhalsganzen stuitte.
Roodhalsganzen op Schiermonnikoog. Ze werden al een week op de eerste pagina op waarneming.nl gemeld. Nooit eerder gezien, tot deze zaterdag. Drie stuk graasden tussen de brandganzen en rotganzen. Zomaar even drie soorten die vanuit de Russische toendra’s kwamen aanvliegen. Je leest er alles over in het fantastische boek De rotgans van Barwolt Ebbinge. Brandgans en rotgans zijn zo ongewoon niet in de Waddenzee. Roodhalsganzen wel, want die overwinteren over het algemeen ergens in het voormalige Oostblok, langs de kust van de Zwarte Zee. Maar deze drie vlogen met hun neven en nichten mee en stonden opeens in een oerhollandse polder.
Dat ze zo ongewoon op Schiermonnikoog niet zijn, vertelde een vogelaar me in de vogelkijkhut bij de Westerplas. Hij toverde een minzaam glimlachje op zijn gezicht en zei dat die drie roodhalsganzen sinds jaar en dag elke winter op Schiermonnikoog verblijven. Voor mij bijzonder, maar voor de jaarlijkse bezoeker van Schier een stuk minder. Kennelijk. Het is een verhaal hé, ik steek mijn hand niet in het vuur voor het waarheidsgehalte.
Maar mooi zijn ze, die roodhalsganzen. Weer een soort op mijn denkbeeldige lijstje erbij. En wil je met enige zekerheid roodhalsganzen zien, dan op naar Schiermonnikoog en de groepen ganzen afspeuren.
De Vortex Viper HD wordt geroemd vanwege zijn lage gewicht (686 gram) en het super scherpe beeld. Het gezichtsveld is 115,5 meter en de close-focus ligt op 1,60 meter. Ook voor brildragers is deze verrekijker een aanrader. En het is niet eens de duurste verrekijker in deze categorie, verre van zelfs. De prijs is inmiddels zelfs onder de € 500 gezakt. Een bovengemiddeld goed instapmodel.
Ook dit model van Zeiss is top. De helderheid van het glaswerk wordt hogelijk geroemd. Het gewicht is met 750 gram prima. Het gezichtsveld is 128 meter en dat is ook goed. Waarom hij iets lager scoort dan de nummer 1? Vanwege de close-focus van 2 meter. Iets verder dan de 1,60 meter van de Vortex hierboven. Maar om insecten te bekijken nog altijd een goede kijker hoor.
Het testrapport is heel kort over dit model van het gerenommeerde Leica: ligt vanwege het compacte formaat heerlijk in de hand en heeft een fantastisch beeld. Het gewicht is 730 gram en een gezichtsveld is 124 meter. De close-focus is 1,80 meter en positioneert zich daarmee precies tussen de modellen hierboven in. Ben je gevoelig voor het merk, dan kun je met deze Leica prima thuis komen, of beter nog: het veld in.
De vakantie van mijn kinderen zit er bijna op en dus ook die van mij. Dat komt goed uit, want tijdens ons verblijf deze week aan het Lauwersmeer kwamen weer heel veel mooie soorten voorbij. Hoewel het weer behoorlijk grijs was, met langdurige motregen en af en toe een behoorlijke regenbui, wist ik vogels als de Noordse stern, frater, strandleeuwerik, roodhalsgans en de zeearend te filmen. En de baardmannetjes niet te vergeten. Die waren werkelijk de allerlaatste soort die ik wist te filmen tijdens de vakantie en ik publiceer dat filmpje nu als eerste.
Toen we maandag arriveerden, reed ik meteen naar de vogelkijkhut bij het Jaap Deensgat. Daar had ik al veel over gelezen. Een van de plaatsen die ik beslist moest bezoeken. Een vriendelijke fotograaf stond al een tijdje te wachten bij de verzamelplaats voor de grote grazers. Of beter gezegd: tegenover het Roodkeelplasje. Op welke vogels hij stond te wachten, vroeg ik hem. ‘Op de baardmannetjes,’ antwoordde hij monter en hij liet me een prachtige foto zien van baardmannetjes op het betonnen blok aan de rand van de rietkraag. Hij vertelde me dat dit een van de beste plekken was om baardmannetjes te fotograferen. ‘Maar vandaag staat er teveel wind en dus wordt het niets,’ concludeerde hij. En even later zag ik hem in de auto voorbij komen. Toen had ik mijn eerste soort al gefilmd: een tapuit op doortrek, op nog geen vijf meter afstand en ik doodstil liggend op de weg. En de fotograaf kwam ik later op deze plek ook weer tegen.
De hele week woei het behoorlijk. Slechts één keer hoorde ik de baardmannetjes, maar zien lieten ze zich niet. Tot vanmorgen. Een zonovergoten dag, rijp op het gras en dus snel een laatste bezoek aan de vogelkijkhut. Ik was de eerste bezoeker en dat is altijd fijn en zeker vandaag: de baardmannetjes trokken voorbij. Zolang ik niet bewoog, trokken ze zich niet veel van me aan. Een paar mannetjes en vrouwtjes, eerst met behoorlijk tegenlicht en toen ik terugliep naar de auto met warm licht van achteren.
Baardmannetjes zijn insecteneters. Je ziet het aan de spitse snavel. In de winter, en zeker wanneer het koud is, stappen ze echter over op de zaden in de rietpluimen. In mijn filmpje zie je ze inderdaad van zaadjes uit de pluimen pikken.
Beste plekken om vogels te kijken bij Lauwersoog
Wil je weten wat de beste plekken zijn om vogels te kijken bij Lauwersoog, bekijk dan dit overzicht.
Eindelijk ook verkrijgbaar in een heel praktische plastic hoes. Een enorme verbetering! Zeer complete gids waarin ruim 900 vogelsoorten in Europa en Noord-Afrika worden beschreven. De omschrijvingen zijn uitstekend, de tekeningen gedetailleerd. Het register achterin vermeldt ook de Engelse namen, handig voor in het buitenland. Op dit moment is de ANWB Vogelgids van Europa in mijn ogen de meest complete vogelgids. Meer hoef ik niet te schrijven. Ook volgens de redactie van Roots Magazine is dit de beste gids van dit moment. De terechte nummer 1 dus. Zie ook mijn recensie over de ANWB Vogelgids.
Een gloednieuwe vogelgids, een absolute aanwinst in de rubriek vogelgidsen. Alle vogels van Europa is vertaald uit het Frans en beschrijft alle 860 soorten die in Europa voorkomen. En dat in dus inclusief dwaalgasten. Het formaat is iets handzamer dan de ANWB Vogelgids van Europa. Deze vogels in deze gids worden afgebeeld door middel van foto’s. Per soort een aantal foto’s die de verschillen goed in beeld brengen. Een prima alternatief voor de gids hierboven. Ik weet zeker dat deze gids veel vogelaars zal bekoren.
Bespreekt iets meer dan 300 soorten. Daarmee kom je een aardig eind in Nederland. De teksten zijn kort en toegankelijk geschreven waarbij de auteur erin is geslaagd vaktermen te vermijden. Deze gids is daarmee ook geschikt voor kinderen vanaf een jaar of 14. Elke vogel wordt afgebeeld met een kleurenfoto of -illustratie. Voor beginnende en minder gevorderde vogelaars zeer geschikt. Legt het af tegen de nummers 1 en 2, maar vanwege het gebruiksgemak en duidelijke detailafbeeldingen plaats ik deze op nummer 4. Mooi vormgegeven ook, dat mag telt ook mee.
Zelfs de beste vogelgids behoeft soms aanvulling. Hoe compleet een vogelgids ook pretendeert te zijn, de informatie blijft altijd beperkt. Maar wat wanneer je een vogel zelfs met behulp van een goede vogelgids niet op naam kunt brengen? Wanneer je twijfelt tussen een bosruiter of een witgatje, een fitis of een tjiftjaf? Dan is Vogeldeterminatie een heel handige gids: een groot aantal vogels die erg op elkaar lijken wordt heel gedetailleerd met elkaar vergeleken. Een handige aanvulling bij je vogelgids of een naslagwerk voor na je vogeltochten.
De Petersons vogelgids is de klassieker onder de vogelgidsen. Er worden maar liefst 526 verschillende soorten en 170 dwaalgidsen in besproken. Bij de omschrijving worden ook de Engelse, Franse en Duitse naam gegeven, handig in het buitenland. De Petersons vogelgids is al jaren een van de meest gebruikte vogelgidsen, maar het heen en weer bladeren tussen omschrijving en afbeelding vind ik nu toch wel erg achterhaald.
Voor beginnende én ervaren vogelaars zonder meer nu al de standaard in Nederland en België voor roofvogelherkenning. Dit handboek is bestemd voor wie vliegbeelden van alle roofvogels van Europa en omstreken wil herkennen. De gedetailleerde informatie, de overvloed aan foto's en het feit dat alle roofvogels worden beschreven maken dit een gids van formaat.
Een gids bestemd voor beginnende vogelaars die vooral behoefte hebben aan duidelijkheid. Of deze gids die duidelijkheid verschaft? Ik zou zeggen van wel ja.
Een briljante vogelgids die het begrip vogels kijken een andere dimensie geeft. Je ziet de vogel niet, maar herkent hem wel aan de hand van veer, ei of pootafdruk. Geweldig!
Populaire vogelgids voor jongeren, beginnende vogelaars en vakantiegangers. Toegankelijk en compact.
Een compact en heel toegankelijke veldgids die alle Europese roofvogels en uilen beschrijft.
Oké, een toegift om af te sluiten. Met deze uitvouwkaart heb je in één oogopslag 200 vogelsoorten in beeld. Wil je iemand enthousiast maken om vogels te gaan kijken, dan is dit een leuk cadeau. Voor de prijs hoef je het echt niet te laten.
Dit is nou eens een leuke natuurgids voor gezinnen met kinderen. De lezers van Reformatorisch Dagblad en Terdege droegen vijftien wandelingen aan. Na publicatie zijn de wandelingen gebundeld tot een ontzettend leuk boekje. Natuur als avontuur klinkt spannend en dat is het ook! Op zoek naar de zeearend of speuren naar sporen van verbrande natuur. Lekker de natuur in zeg, jong geleerd is oud gedaan!
Een zeearend over zien vliegen is een bijzondere ervaring, kan ik je vertellen. De enorme vleugels slaan krachtig in de lucht. Alle vogels om de arend heen verschrompelen tot dwergen. Niet voor niets heet de zeearend ook wel de ‘vliegende deur’. Gelukkig heb je tegenwoordig ook in Nederland een beste kans om de zeearend te zien. Wat de beste gebieden zijn om de zeearend te zien, ontdek je hier.
#1. Nationaal Park de Biesbosch
De Biesbosch is absoluut het beste gebied om de zeearend te zien. Het hele jaar door vliegt een aantal volwassen en jonge zeearenden rond in het gebied. Ze storten zich met veel geweld op de ganzen in het natuurgebied. Of verscheuren een kadaver aan stukken. De Biesbosch is het enige natuurgebied in Nederland waar twee paren broeden. Op de website van de Biesbosch kun je een handige overzichtskaart downloaden met de beste locaties om de zeearend te zien. Bijkomend voordeel: je weet meteen waar de mooiste wandelroutes zijn uitgestippeld. Lees meer over vogels kijken in de Biesbosch.
#2. Oostvaardersplassen
Na de Biesbosch, zijn de Oostvaardersplassen nummer twee in dit overzicht en ik denk volkomen terecht. Ook hier broedt elk jaar een paartje. Aan voedsel voor de zeearend is geen gebrek in de Oostvaardersplassen. Overal foerageren ganzen. En van de zoogdieren bezwijkt er wel eens eentje en daar zijn zeearenden niet vies van. Zo’n enorme roofvogel kan natuurlijk alle kanten uit. Mocht je de zeearend onverhoopt niet zien in de Oostvaardersplassen, breng dan een bezoek aan het Kampereiland of het Vossemeer bij het Keteldiep. Lees meer over vogels kijken in de Oostvaardersplassen.
#3. Hellegatsplaten
Dit is een van mijn favoriete natuurgebieden, maar ik heb dan ook in Ooltgensplaat gewoond, een dorpje dat aan dit imposante natuurgebied grenst. Vanuit de drie vogelkijkhutten maak je altijd kans om een of mee zeearenden te zien. Vanaf de parallelweg N59 kun je het hele gebied overzien. Let speciaal op de hoogspanningsmasten. Soms zitten er meerdere zeearend in zo’n paal, vaak jonge exemplaren. Ook leuk is dat er soms een zeearend op een kabel zit. Als een enorme kip op stok. Het record aantal zeearenden in één mast is geloof ik acht. Dat was in de zomer van 2016, toen de jonge zeearenden aan het rondzwerven waren. Wanneer je in de Hellegatsplaten zoekt naar de zeearend, dan neem je natuurlijk ook de Krammersche Slikken mee. Rij vervolgens door naar de Philipsdam en de Slikken van de Heen. Het is in de uitgestrekte gebieden rond het Krammer soms aardig zoeken, maar dat de zeearend er is, dat leidt geen twijfel. Lees meer over vogels kijken in de Hellegatsplaten.
#4. Lauwersmeer
Helaas ligt dit natuurgebied op te grote afstand voor mij. Ook hier broedt de zeearend en kun je de geduchte jager bezig zien.
#5. De Groote Peel
Zelfs al woon je in Limburg of in het oosten van Brabant dan nog kun je de grote deur in je eigen omgeving zien. In de Groote Peel bij Ospel wordt regelmatig melding gemaakt van een zeearend die het natuurgebied afschuimt. Lees meer over vogels kijken in de Groote Peel.
#6. Andere gebieden
Nu er zo veel zeearenden in Nederland broeden, kun je de indrukwekkende roofvogel op heel veel plekken tegenkomen. Ik zag er vorig jaar zelfs één boven de Meern bij Utrecht vliegen terwijl ik over de snelweg reed. Andere gebieden waar de zeearend wordt gemeld zijn het Markiezaat bij Bergen op Zoom, de Sophiapolder bij Hendrik-Ido-Ambacht, de Duursche Waarden in Overijssel en bij Strijensas in de Hoeksche Waard. Ook de Beninger Slikken en de Korendijkse Slikken zijn bekende plekken waar je hem kunt treffen.
Praktische informatie
De zeearend is een roofvogel en een van de kenmerken van roofvogels is dat ze het niet zo op mensen hebben. Je ziet de zeearend dus vaak op een aardige afstand. Neem dus altijd een goede verrekijker en liefst een telescoop mee om de paar honderd meter te overbruggen.
In alle natuurgebieden die ik hierboven noem staan vogelkijkhutten. Breng ‘s ochtends vroeg een bezoek aan een van de hutten en hou je stil. Doe de deur achter je dicht voordat je de luiken voor de kijkgaten opent. Anders heb je licht achter je en zien de vogels alsnog je silhouet. En zijn ze al gevlogen voordat jij ze zag.
Wil je echt grote kans maken op het zien van een zeearend, ga dan mee onder leiding van een deskundige gids. Zo kun je bijvoorbeeld een excursie of boottocht door de Biesbosch boeken. Ook in de Oostvaardersplassen kun je onder leiding van een privégids het gebied in. En o wonder, hetzelfde geldt voor het Lauwersmeer! Ook daar kun je onder leiding van een deskundige het gebied in!
In de juni-editie van het tijdschrift Roots worden vijf hotspots beschreven om lepelaars te zien. De jongen zijn inmiddels uitgevlogen en lopen bedelend achter hun ouders aan. Dat ze dat lang kunnen volhouden, bleek wel toen ik vanuit vogelkijkhut De Kluut een groep lepelaars filmde. Eén jong liep minutenlang piepend achter een oudervogel aan. Voor lepelaars zijn de omstandigheden in Nederland de laatste decennia flink verbeterd. Ze broeden op een flink aantal plekken en de nieuwe natuur in ons land is ideaal voor deze prachtige vogel die veel mensen tot de verbeelding spreekt. Je ziet ze gelukkig op tal van plaatsen. Vijf hotspots in Roots vind ik iets te zuinig en daarom heb ik mijn eigen top 10 bedacht: de tien beste gebieden om lepelaars te zien in de zomermaanden. Een beetje in willekeurige volgorde en een zekere persoonlijke kleur ontbreekt niet, want zoals @richardtkiewiet terecht op Twitter opmerkt: ‘De meeste lepelaars zitten toch echt op de Waddeneilanden.’
