Terug van vakantie aan het Comomeer in Noord-Italië. Zwaar beladen met meer dan 250 filmpjes. Waar te beginnen in deze overvloed aan natuurfilmpjes? Met de dagvlinders die ik op en rond uitwerpselen filmde, waaronder de kleine weerschijnvlinder, het bleek blauwtje en dambordje? Of de geelpootmeeuw vlak voor La Fabbrica Del Gelato in Lenno waar we elke avond een gelati kochten? Eén ding is helder: voor wie oog heeft voor de natuur kan zijn hart ophalen daar in Noord-Italië. En daarom begin ik met een klein dagvlindertje dat ik bij Lago di Piano filmde: het staartblauwtje. Mijn Veldgids Dagvlinders en Dagvlinders. Veldgids voor Europa en Noordwest-Afrika stemmen overeen: een zeldzaam insect dat in een aantal landen is uitgestorven. En slechts een enkele keer in Nederland wordt gezien. Een mooie waarneming dus. Lees verder Staartblauwtjes bij Lago di Piano→
Blauwtjes zijn blauw. Zou je denken. Maar dat is niet altijd het geval. Sommige blauwtjes zijn zwart. Of bruin. Zoals het bruin blauwtje. Om de verwarring die zich nu vast van je meester maakt nog verder te vergroten: je hebt ook het vals bruin blauwtje. Een bruin blauwtje, maar dan net een pietsje anders. Het bruin blauwtje heeft op de bovenkant van de voorvleugel een rij helder oranje stippen aan de rand. En die ontbreken bij het vals bruin blauwtje. Dan schijn je ook nog een ondersoort van het vals bruin blauwtje te hebben dat in de Alpen rondvliegt. Maar dat gaat mij echt boven de pet hoor. Ik hou dit exemplaar op een vals bruin blauwtje. Vind ik al mooi genoeg.
Volgens mijn Veldgids dagvlinders wordt het boomblauwtje zelden op bloemen gesignaleerd. Nou, dan is dit boomblauwtje de uitzondering. Hij zit op wikke, een plant die welig tierde op de alpenweide bij Arzl. Het wemelde er ook van de dazen en andere vliegen die hun kans waarnamen. Als kamikazepiloten doken ze op elk stukje bloot. Tijdens het filmen van dit boomblauwtje zat er een op mijn kuit te knagen. De bult voelde ik een paar dagen later nog. Maar voor boomblauwtje op een bloem had ik wel wat over. Uiteindelijk wordt zijn bloem opgeëist door een hommel die hem een lompe zet geeft. Weg boomblauwtje.
In Noord-Nederland schijnt het veenbesblauwtje nog voor te komen. Hier en daar, bij kleine percelen hoogveen in het bos. Het is een zeer zeldzame soort in ons land. Mijn relaas wordt een beetje eentonig: in Oostenrijk filmde ik het veenbesblauwtje in zowel het Pitztal als in het Kaunertal. In die dalen kom je inderdaad ook hoogveengebieden tegen. Hoog in de bergen, in het bos. Piller Moor is zo’n gebied, een van de mooiste natuurgebieden in Oostenrijk. De hoogveengebieden in Tirol zijn gevormd in de laatste ijstijd. En zijn er dus nog steeds. Wat een geluk. Want in die gebieden kom je tenminste nog eens mooie soorten tegen. Een hazelworm bijvoorbeeld. Bosparelmoervlinders. En veenbesblauwtjes.
Twee redenen voor mij om op goed geluk achter heideblauwtjes aan te jagen. De eerste is het bericht van Kars Veling van de Vlinderstichting eerder deze week waarin hij zich afvraagt of het een topjaar voor het heideblauwtje wordt. Op sommige plaatsen worden ze met honderden tegelijk gezien. Opvallend, want de populatie staat onder grote druk in ons land. De andere reden is de ontvangst van de gloednieuwe veldgids Vlinders en libellen van Barbara Rijpkema. Zij geeft aan dat in de Kampina in Noord-Brabant het heideblauwtje nog voorkomt en laat ik nu net gisteren voor mijn werk een bezoek brengen aan de Abdij van Berne, niet zo heel gek van Boxtel en Oisterwijk vandaan. Even terzijde: aan de abdij is een uitgeverij verbonden en die heeft juist een bijzonder bierboek uitgegeven: Reis langs de abdijbieren in Nederland en België en hun abdijen. Ben je liefhebber van bijzondere bieren, dan is dit een heerlijke reisgids. Om meerdere redenen heerlijk! En mocht je nu denken: ja ja, op een werkdag er even stiekem van tussenuit piepen, ik heb de vrije uren laten registreren.
Tientallen heideblauwtjes Op dus naar de Kampina, de omgeving van Banisveld. Ja, zie daar maar eens snel een paar heideblauwtjes te vinden! Op goed geluk een onverhard pad ingelopen. Geen heideblauwtjes, wel een groot dikkopje. Maar na ongeveer een kilometer zag ik voetsporen in de richting van een open veldje. Ik had nog geen stap in het veldje gezet of daar vloog het eerste heideblauwtje al op. En in een mum van tijd was ik omringd met mannetjes en vrouwtjes. De braambloesem en klavers zaten vol met heideblauwtjes. Wat een schitterende kleine vlinder! De mannetjes prachtig blauw; de vrouwtjes bruin. In de eerder genoemde vlindergids word je trouwens haarfijn uitgelegd hoe je het heideblauwtje kunt onderscheiden van andere blauwtjes. Omdat ik ze zo mooi vind, heb ik zo min mogelijk opnamemateriaal weggesneden. Dat levert een behoorlijk lange video op. Niemand die die uitkijkt, maar dat moet je zelf maar weten. Voor mensen met een korte spanningsboog plaats ik later een verkorte versie. Kijk dit mannetje eens lekker onderste boven hangen aan een klaver:
