Recensie: Zeezoogdieren van Europa, Robert Still

Een gids over alle zeezoogdieren die je in Europa kunt zien, ontbrak er nog aan. Die was er simpelweg nog niet. Gelukkig voorziet KNNV Uitgeverij nu in die leemte met de publicatie van de voortreffelijke veldgids Zeezoogdieren van Europa, inclusief de Azoren, Madeira, de Canarische Eilanden en Kaapverdië. Robert Still en een aantal andere deskundige biologen stelden deze zeer informatieve veldgids samen.

Het grootste deel van de gids Zeezoogdieren van Europa gaat over het determineren op zee. De gids biedt informatie over alle soorten zeezoogdieren in Europa en beslaat een enorm oppervlakte. In de inleiding gaf ik al aan dat het gebied inclusief de Azoren, Madeira, de Canarische Eilanden en Kaapverdië is, maar ook naar het oosten en noorden toe kun je een flink eind reizen met deze gids in je koffer. Spitsbergen doet mee, en IJsland, maar ook de Middellandse Zee, Kaspische en Zwarte Zee.

In de inleidende hoofdstukken maak je kennis met de Europese zeezoogdieren. Je leert het verschil in uiterlijk tussen haaien en walvisachtigen. De staart blijkt het belangrijkste uiterlijke kenmerk: bij haaien staat de de staartvin verticaal, bij walvisachtigen altijd horizontaal. Je leert bovendien goed naar walvisachtigen te kijken. Naar welke uiterlijke kenmerken moet je kijken wil je het dier snel herkennen? Mantel, zadel en veeg zijn belangrijke begrippen bij dolfijnen. Je maakt kennis met de baleinwalvissen en de tandwalvissen. Je leest over de toestand van de zeeën en oceanen (helaas behoorlijk vervuild) en heel praktisch: over hoe je het beste naar zeezoogdieren kunt kijken. Ook krijg je een aantal goede tips over het fotograferen van zeezoogdieren. Wat van het begin af aan opvalt in deze gids zijn de werkelijk schitterende foto’s die rijk zijn aan kleur en detail.

recensie zeezoogdieren van europa robert still

Dan zijn we toe aan de soortbeschrijvingen, de determinatie op zee. Te beginnen met de grote walvissen als blauwe vinvis, bultrug, gewone vinvis, grijze walvis en Groenlandse walvis. Prachtig om te zien hoe de grootste walvis, de blauwe vinvis, zich verhoudt tot de kleinste: de dwergvinvis. Ik blader door naar de bultrug. Het blijkt een seizoensmigrant. Hij overwintert, paart en werpt in tropische en subtropische wateren en reist in de zomer naar koelere wateren in het noorden. De bultrug zwemt vaak solitair, soms in kleine groepen van drie. Qua uiterlijk is het een grote, gedrongen walvis, zwart of donkergrijs op de rug en flanken, wit vanonder, met een brede kop die bedekt is met vlezige knobbels en opvallende, zeer lange borstvinnen. Je leest over het bedrag van de bultrug. Hij blijkt zeer vocaal en voedt zich met vis in scholen, meestal door met open bek te zwemmen. Je kunt ze wereldwijd in alle oceanen tegenkomen. En tot mijn verrassing neemt hun aantal toe. Rond IJsland waren er in 1987 bijvoorbeeld nog slechts 1.800 over, maar in 2015 waren er weer meer dan 10.000. De foto’s van de delen van de bultrug die boven water komen, zijn duidelijk en overtuigend. Heel handig vind ik het plaatje waarop een zwemmende bultrug staat afgebeeld: het deel boven de waterspiegel, en het deel eronder. Voor de herkenning gaat het natuurlijk om het deel dat boven water uitkomt. Elke soort wordt op gelijke wijze beschreven en afgebeeld. Ook heel handig vind ik de overzichtspagina van alle walvissen.

Tot nu toe heb ik alleen de walvissen genoemd, maar ook dolfijnen, grienden, zeehonden en de walrus doen mee in de veldgids Zeezoogdieren van Europa.

Waar in het eerste deel van de gids het accent ligt op de determinatie op volle zee, daar gaan de auteurs in het tweede deel nog uitgebreider in op alle soorten. Hier ligt het accent meer op de tekst dan op het beeld. Wil je dus meer te weten komen over de zeezoogdieren, dan lees je de informatie op deze pagina’s. Gelukkig wordt bij elke soort de pagina genoemd waar je de informatie met betrekking tot determinatie kunt lezen (en ook op de determinatiepagina’s wordt verwezen naar de pagina’s met uitgebreide beschrijving van de betreffende soort).

Van blauwe vinvis tot kegelrob, Kaspische rob, Baardrob en spitssnuitdolfijn van True en de indrukwekkende orka, ze komen allemaal voorbij in deze voortreffelijke veldgids. Het aardige is: deze veldgids is uniek in zijn soort. Er is geen andere veldgids voor zeezoogdieren beschikbaar, dus ik kan met recht zeggen dat deze gids een must is voor elke liefhebber van zeezoogdieren. Je ontkomt denk ik niet aan de aanschaf van deze gids. En dat is niet erg, want zoals ik al schreef: dit is een voortreffelijke veldgids. Zéér informatief en met oog voor detail.

Zeezoogdieren van Europa / Robert Still / KNNV Uitgeverij / als paperback

Verwelkom nieuw leven in jouw tuin dit broedseizoen!