Wie regelmatig de kust bezoekt, zal vaak iets vinden dat hij niet kan thuisbrengen. Schelpen, aangespoelde wieren, kwallen, anemonen en sponzen. Om maar niet te spreken over de krabben, garnalen en visjes die je met een schepnetje kunt vangen. De Nederlandse kust barst van het leven, maar welke soorten zijn het nu precies? Het Zeeboek geeft antwoord op al je vragen.

Het Zeeboek is een beknopte determinatieveldgids voor het zeeleven aan de Nederlandse en Belgische kust. Het behandelt alle soorten die je er met regelmaat kunt vinden. Soorten die verder weg op zee leven, staan er niet in om het boek niet al te ingewikkeld te maken. Het leven op volle zee is namelijk zo divers, het boek zou dubbel zo dik worden en de determinatietabellen een stuk ingewikkelder.

In de inleiding lees ik welke locaties goed zijn om schelpen te zoeken. De Kaloot bij Vlissingen bijvoorbeeld. En de stranden van Cadzand, Domburg, Ouddorp, Hoek van Holland en Kijkduin. Ook op de Waddeneilanden vind je veel bijzondere schelpen. En op sommige stranden vind je bovendien fossielen uit vroeger tijden. Bij Cadzand vind je haaientanden, en op de Maasvlakte vind je fossielen uit de laatste ijstijden. Ik weet uit ervaring hoe leuk het is om op deze locaties naar fossielen te zoeken. Het is echt een aanrader!

Maar het belangrijkste van het Zeeboek zijn natuurlijk de soortbeschrijvingen. De hoofdstukken zijn ingedeeld naar soorten: Planten, Evertebraten (Ongewervelden) en Vertebraten (Gewervelden). Een afsluitend hoofdstuk geeft praktische informatie met verwijzingen naar handige websites en literatuur.

Neem het hoofdstuk over de zeewieren. Dat opent met een uitgebreide inleiding. Al meteen wordt duidelijk dat dit een heel uitgebreid hoofdstuk is. Maar liefst 92 soorten wieren worden beschreven. En dat is dan nog slechts een beperkte selectie van de 300 wiersoorten die in ons land voorkomen. De wieren die je met een microscoop moet bekijken zijn weggelaten. Met een loep die 10 x vergroot kom je met de wieren in het Zeeboek een heel eind. Je krijgt wat aanwijzingen hoe je wieren het beste kunt verzamelen (bij laag water in elk geval) en dan volgt de zeer uitgebreide determinatietabel.

Die tabel begint met de kleur. Groen, bruin of rood. Is het wier blad- of buisvormig? Kleiner of groter dan 5 centimeter. Enzovoorts. Ben je eruit dan kun je door naar de foto’s die volgen op de determinatietabel. Bij andere soorten, zoals de zeegrassen, vind je illustraties in plaats van foto’s.

Een mooi hoofdstuk vind ik dat over de anemonen. Het aantal soorten is niet zo groot als bij de zeewieren. En dat vergemakkelijkt de determinatie aanzienlijk. Prachtige namen staan onder de foto’s: golfbrekeranemoon, weduweroos, zeedahlia en viltkokeranemoon.

Ook het hoofdstuk over de wormen heeft mijn speciale belangstelling. Het steken van pieren en zagers was ooit mijn eerste bijbaantje. We staken ze voor zeeaas voor de hengelsport en verkochten de wormen aan een aasverkoper. Tot mijn grote verrassing lees ik dat er maar liefst 300 soorten borstelwormen in het hele Nederlandse Noordzeegebied voorkomen. Dat is ontzaglijk veel, veel meer dan ik had verwacht. In het Zeeboek tref je er 20 aan, voorzien van een tekening. Het determineren van borstelwormen is ontzettend moeilijk. Je hebt er een microscoop voor nodig. En je moet ze allereerst natuurlijk uit de bodem zien op te graven! Zwaar werk, ook dat weet ik uit ervaring.

Achterin het Zeeboek vind je een handig overzicht van websites en literatuur die je verder helpen bij de determinatie van planten en dieren aan de kust.

Het Zeeboek biedt een schat aan informatie voor wie zijn hart verloren heeft aan de planten en dieren van de kust. Vanwege de zeer gedetailleerde opzet is het Zeeboek een determinatiegids voor de meer gevorderde natuurliefhebber. Ben je een ‘gewone’ natuurliefhebber, dan raad ik je de Basisgids Strandvondsten aan. Die is een stuk toegankelijker van opzet en is ook beslist een aanrader.

Zeeboek / KNNV Uitgeverij / paperback