Recensie: Wijsheid uit Het verborgen leven van bomen, Peter Wohlleben

Sinds het verschijnen van de bestseller Het verborgen leven van bomen is Peter Wohlleben één van de meest geliefde natuurschrijvers. En dat vind ik niet vreemd, want Wohlleben weet als geen ander verrassende ontdekkingen in de natuur te verwoorden in mooie verhalen. Je blijft je verbazen, elke bladzijde weer opnieuw. Had ik kunnen bevroeden dat bomen in staat zijn met elkaar te communiceren voordat ik zijn boek las? Welnee, voor mij waren bomen vooral statische organismen die in zichzelf gekeerd hun leven leiden. Niets is minder waar! Nu heb ik een prachtig geschenkboek voor me liggen vol Wijsheden uit Het verborgen leven van bomen. Naast verrassende levenslessen uit de bestseller bevat het boek ook kunstwerken van de bekendste schilders uit de kunstgeschiedenis.

Duurzame producten voor de vogels in je tuin

Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin.

Wijsheid uit Het verborgen leven van bomen is nu typisch een boek dat je graag cadeau doet. De korte levenslessen nodigen uit om gelezen te worden. De kunstwerken, van kunstenaars als Vincent van Gogh, Paula Modersohn-Becker, Georges Seurat, Gustav Klimt, Julie de Graag, Caspar David Friedrich, William Turner en Claude Monet, beelden op hun unieke wijze eigenschappen van bomen uit.

‘Het geheel is meer dan de som der delen,’ zo legt Peter Wohlleben in de inleiding van Wijsheid uit Het verborgen leven van bomen uit. Hij heeft het over het bos, de plaats waar bomen zich met elkaar hebben verenigd tot een volledig functionerend bos. ‘En,’ zo gaat hij verder: ‘Bossen zijn op een fundamenteel niveau van belang, meer dan de meesten van ons beseffen.’ En dat maakt ook dit geschenkboek zo boeiend. Na het lezen van dit boek, en na het bekijken van de bijbehorende kunstwerken, kijk je de rest van je leven met andere ogen naar bomen en naar het bos.

Het is alweer een hele tijd geleden dat ik het ‘bronboek’ gelezen heb. En dat maakt dat veel teksten in Wijsheid uit Het verborgen leven van bomen mij opnieuw verrassen. Welke boom je ook voor je hebt, als een dier aan zijn bast knabbelt en de boom verwondt, dan zendt de boom elektrische signalen uit, net als het menselijk lichaam. Het zal nog een paar uur duren voordat afweerstoffen in de bladeren worden opgeslagen, maar zo gaat dat nu eenmaal bij een boom. Het zullen nooit de snelste wezens op deze wereld worden. Zo sturen eiken looistoffen naar hun bast en bladeren om zich te beschermen tegen insecten. En via de wortels waarschuwen bomen elkaar. Wordt één eik aangevallen door insecten, dan zendt die natuurlijk looistoffen naar de plaats des onheils en hij informeert middels chemische en elektrische boodschappen de bomen in zijn omgeving. Het schijnt echt zo te zijn dat die dan preventief ook looistoffen door hun aderen laten stromen. Ik blijf het verbazingwekkend vinden om dit te lezen.

wijsheid uit het verborgen leven van bomen peter wohlleben

Ik hoor de uitdrukking steeds vaker en eerlijk gezegd erger ik me eraan: herinneringen maken. Aangestoken door de social media worden we allemaal aangezet om herinneringen te gaan maken. Alsof een herinnering hetzelfde is als een tafel, een schilderij of een taart die we maken. Ook in dit boek stuit ik op deze modieuze uitdrukking. Versterkt door mijn aversie intrigeert het kopje boven de levensles echter wel. Kunnen bomen herinneringen maken, of beter: hebben bomen een geheugen? Je kunt je het niet voorstellen, maar het blijkt zo te zijn. Mimosa’s, een tropische halfstruik, zal zijn geveerde bladeren sluiten als je ze aanraakt. Hetzelfde gebeurt als er plotseling een waterdruppel op de bladeren valt. Herhaal je het druppelen dan zullen de bomen op den duur niet meer reageren. De waterdruppels richten immers geen schade aan. Voortaan blijven de bladeren open als er een druppel op valt. Maar hoe reageren de bomen weken na de test? Je raadt het al: ook dan weten ze dat ze hun bladeren niet hoeven te sluiten.

Tot slot een laatste levensles, voor ons mensen van groot belang om te weten: hoe ouder bomen worden, hoe sneller ze groeien. Een oude, dikke boom produceert veel meer biomassa dan een dunne boom, zelfs als ik de oude boom van binnen uitgehold. In de strijd tegen klimaatverandering is het daarom van groot belang dat bomen oud mogen worden én dat we oude bomen laten staan. Bij deze levensles is het prachtige schilderij Cipressen van Vincent van Gogh afgebeeld.

Met het boek Wijsheid uit Het verborgen leven van bomen kun je aankomen. Dat is wel duidelijk. De teksten verrassen ons allemaal, denk ik. En de kunstwerken van bekende schilders laten zien hoe in de recente kunstgeschiedenis bomen zijn afgebeeld. Prachtig schilderijen waar je blik even op blijft hangen. Het boek is luxe uitgevoerd als een hardcover en voorzien van een leeslint. Een cadeau waar je bij iedereen mee aankomen kunt. Bij liefhebbers van bomen en juist ook bij mensen die misschien niet zo heel veel belangstelling hebben voor de natuur. Voor beide groepen is ook dit boek van Peter Wohlleben een verrassende kennismaking met toch wel opzienbarende verschijnselen in de natuur.

Wijsheid uit Het verborgen leven van bomen / Peter Wohlleben / Levboeken / als hardcover en als e-book

De beste verrekijkers voor vogelaars

De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00

Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn.

1. Vortex Diamondback HD 10x42

Ligt heerlijk in de hand.

Helder beeld, ook bij weinig licht.

Volledig multi-coated lenzen

2. Bynolyt Stork WPR 10x42 DCF

Een slank en elegant instapmodel.

Laag gewicht.

Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 8x42.

3. Kowa SVII 10x42

Lichtgewicht allround verrekijker.

Volledig multi-coated lenzen.

De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00

Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. 

1. GPO Passion ED 10x42

Hoogwaardig ED glas.

Ligt zeer prettig in de hand.

Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is.

De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss.

2. Bynolyt Yellowbird 8x42

Zeer scherp en lichtsterk beeld.

Zeer prettig gebruikscomfort.

Relatief lichte verrekijker.

3. Hawke Frontier EDX 10x42 

Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber.

Hoogwaardige coatings en prisma's.

Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort.

Ook verkrijgbaar als 8x42.

De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00

Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen.

1. GPO Passion HD 10x42

Scherp van rand tot rand.

HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld.

Zeer natuurgetrouwe kleuren.

2. Leica Trinovid HD 10x42

Robuust en lichtvan gewicht.

Haarscherp beeld en briljant beeld.

Zeer nauwkeurig scherpstellen.

3. Swarovski CL Companion 8x30

Een van de beste verrekijkers van dit moment.

Hoogwaardige materialen en coatings.

Heerlijk lichtgewicht.

De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00

Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers!

1. Swarovski NL Pure 10x42

De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment!

2. Leica Noctivid 10x42

Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. 

3. Zeiss Victory T*SF 8x42

Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker!