Wilde planten oogsten is een heuse trend. Nu zie ik eerlijk gezegd niet dagelijks mensen het park inlopen om eetbare bessen, bladeren of scheuten te verzamelen, maar toch. Ik interviewde niet zo lang geleden Madelon Oostwoud die zich inzet voor voedselbossen en daaruit blijkt dat bossen rijk zijn aan voedsel, mits je het maar wilt zien. En als je het wilt zien, en je de bossen intrekt om te oogsten, herken je de eetbare planten dan? Of zie je het verschil niet met giftige soorten? Dat zou gevaarlijk zijn. Een handig hulpmiddel daarbij is de gids Welke eetbare wilde plant is dat? van Christa Bastgen.
Deze veldgids is uitgegeven is samenwerking met de ANWB, evenals bijvoorbeeld de ANWB Vogelgids van Europa en de ANWB Bomengids. Dit zijn stuk voor stuk goed opgezette veldgidsen. De ene gids is voor een breder publiek dan de andere. De gids Welke eetbare wilde plant is dat? is typisch een gids voor een breed publiek.
Nu valt het nog niet mee hoor om planten te determineren. Er zijn zoveel planten die sprekend op elkaar lijken. En het vervelende is: je kunt zomaar denken een eetbare soort te oogsten terwijl je juist zijn giftige evenknie in je mandje legt. Dat onheil haalde een kennis van mijn broer een paar jaar geleden ook over zich heen bij het plukken van paddenstoelen. Er ging een dodelijk giftige groene knolamaniet mee en na het opdienen ervan belandde de kennis in het ziekenhuis waar het kantje boord was. Alle reden dus om je ervan te verzekeren dat je de juiste plantensoorten oogst!
In de inhoudsopgave zie je al iets van de veelheid aan soorten die je in de Lage Landen kunt tegenkomen. De planten zijn ingedeeld naar bloemenbladen: hoogsten 4 bloembladen, met 5 bloembladen en met meer dan 5 bloembladen. Dan een hoofdstuk met tweezijdig symmetrische bloemen gevolgd door een hoofdstuk met planten die onopvallende of helemaal geen bloemen hebben. Dan volgen de bomen en struiken. En ten slotte, om je ook de giftige soorten te leren herkennen een hoofdstuk over giftige planten.
Natuurlijk lees je eerst de inleidende hoofdstukken over hoe je een plant determineert en de tips voor het verzamelen van eetbare wilde planten. En dan begint het echte werk, namelijk het leren herkennen van de meer dan 300 plantensoorten in deze gids.
Ik kwam verrassende soorten tegen hoor. Planten waarvan ik niet wist dat ze eetbaar zijn. De pinksterbloem bijvoorbeeld. De wortels en jonge planten zijn eetbaar. De bloemen hebben een ‘mosterdachtig aroma en zijn een prachtige decoratie voor stevige maaltijden’. En de jonge wortels die in het voorjaar nog elastisch zijn dienen vers als een pittig kruid. En trouwens, ook de zaden zijn eetbaar. Nou ja, wat mij betreft laat je de pinksterbloemen staan om te dienen als voedsel voor de rupsen van het oranjetipje, maar goed.
Iets dergelijks gaat op voor de grote kattenstaart. Een schitterende bloem die als een magneet werkt op insecten. Maar ook deze fraaie plant is eetbaar voor ons mensen. De jonge scheuten, bladeren en ranke stengels kunnen in de lente worden verwerkt in salades en groenten ‘waardoor die een fruitige toon krijgen’. Van het bloemsap kun je siroop koken die je kunt gebruiken om dessert rood te maken. Maar laat ook deze plant maar lekker staan waar hij hoort te staan: in de natuur. Waar hij een voedselbron vormt voor tal van insecten.
Zomaar twee voorbeelden van eetbare planten. De planten worden afgebeeld met foto’s en illustraties. Een grote foto die je wijst op kenmerkende details. Een kleine foto die je de plant als geheel doet herkennen. En de illustraties om nader in te zoomen op details. De tekstjes hebben vooral aandacht voor de eetbaarheid. Voor de determinatie ben je dus aangewezen op de korte opmerkingen. Kort en bondig, meer is ook niet nodig.
Een belangrijk hoofdstuk is natuurlijk dat met de giftige planten. De eerste de beste foto is meteen die van een van de giftigste inheemse soorten: het peperboompje. Deze plant kan in het uiterste geval de bloedsomloop verstoren en daarmee de dood veroorzaken. Alle plantendelen zijn giftig en vooral de zaden en de schors. Ook bij de giftige planten vind je weer foto’s, illustraties, kenmerken en verspreidingsinformatie.
De gids Welke eetbare wilde plant is dat? sluit af met een aantal recepten en uitgebreide registers.
Als je een wildplukker bent, dan ben je naar jezelf en naar je disgenoten verplicht te weten wat je plukt. Of het eetbaar is en lekker (of juist niet). Je ontkomt dan niet aan de aanschaf van een plantengids met aandacht voor de culinaire kant van de zaak. Daar voorziet deze plantengids in. Een praktisch en toegankelijk instrument voor de wildplukker. Rijk geïllustreerd en opgezet voor een breed publiek.
Welke eetbare wilde plant is dat? / Christa Bastgen / Kosmos Uitgevers / als paperback