Het schijnt een ongerept en onbedorven eiland te zijn: het Griekse eiland Samos, pal voor de Turkse kust. Het eiland is nog niet half zo groot als de provincie Utrecht. Toch lopen er maar liefst twee bergmassieven over het eiland. Veel zonaanbidders zullen genieten van de schone stranden en ook natuurliefhebbers komen er aan hun trekken. Ga eens uit wandelen bijvoorbeeld. Paul van Bodengraven helpt je op weg en biedt in zijn wandelgids Wandelen op Samos vijftien wandelingen aan.
Samos heeft overigens een lange geschiedenis. Griekenland is de bakermat van de westerse beschaving en ook Samos heeft daar een rolletje in. Niemand minder dan de filosoof en wiskundige Pythagoras was op het eiland geboren. Op vierenzestig jarige leeftijd keert hij terug naar het eiland en levert kritiek op de toenmalige dictator. Die nam hem die kritiek niet in dank af waarna Pythagoras besloot in een grot in het gebergte te gaan wonen. Later vluchtte hij van het eiland af. Pythagoras kennen de meeste mensen wel: hij leverde een blijvende bijdrage aan de wiskunde met zijn overbekende formule van Pythagoras. Een van de wandelingen in Wandelen op Samos voert je langs de grot van Pythagoras, althans, de grot die daarvoor doorgaat. Ik kwam tot mijn verrassing zojuist Samos ook tegen tijdens het lezen van het bij de nieuwe vertaling van de tragedie Antigone van Sophocles. Vertaler Ben Schomakers schrijft dat deze tragedie, een van de mooiste stukken van Sophocles, zou zijn ontstaan vlak voor of tijdens de oorlog tussen Athene en Samos. Sophocles werd zelfs als generaal aangesteld om het Atheense leger aan te voeren.
Natuurliefhebbers zullen op Samos hun hart vooral ophalen vanwege de bijzondere flora. De plantenwereld is op Samos rijk vertegenwoordigd. Overal op het eiland vind je natuurlijke begroeiing. Van het vroege voorjaar tot diep in de zomer staat het hele eiland in volle bloei. Minder blij wordt diezelfde liefhebber wanneer hij leest over de wel heel intensieve jacht op Samos. Volgens Paul van Bodengraven zit schieten in het bloed van elke inwoner van Samos. Het volk schiet op alles wat beweegt: op vogels, hazen en konijnen. De auteur geeft aan dat je overal patroonhulzen vindt. Heel blij word je daar natuurlijk niet van op je wandeltochten. Overal die miserabele patroonhulzen in de wetenschap dat er talloze dieren ‘zomaar’ zijn neergehaald. En hoeveel lood zal er ondertussen niet in het milieu op Samos terecht zijn gekomen? Ondertussen moet je niet te veel nadenken over het lot van trekvogels die in voor- en najaar over dit eiland zwieren. De eilanden in het Middellandse Zeegebied zijn berucht vanwege deze zinloze massaslachting.
Ondanks deze kanttekeningen kun je heerlijk wandelen op Samos. Het is er soms wel wat zwaarder dan in Nederland. Het klimmen en dalen in hoge temperaturen valt vaak niet mee. Daar is bij het uitzetten van de wandelingen rekening mee gehouden. Zware wandelingen zijn nooit te lang. En bij elke wandeling is de zwaarte van de wandeling aangegeven.
En zo voeren vijftien routes je over het eiland. Is er een mooiere manier om kennis te maken met Samos en haar schietgrage doch vriendelijke bevolking? De routes voeren je langs de genoemde grot van Pythagoras, langs bloedmooie stranden, door de nachtegaalvallei, door nauwe kloven en fraaie bergdorpen. De foto’s in Wandelen op Samos doen weldadig aan. De natuur moet er inderdaad bijzonder zijn. Over vogels kijken wordt weinig aangegeven in Wandelen op Samos. Dat kan ook haast niet. De vogels zijn doodgeschoten. Maar ook over vlinders kijken wordt niet of nauwelijks iets vermeld. En dat terwijl in Griekenland volgens mijn vlindergids tal van bijzondere soorten leven. En met al die bloemetjes moet dat toch prijs zijn?
Wie zich niet laat weerhouden door schietgrage Grieken, kan zijn wandelhart ophalen op Samos. Met de wandelgids van Paul van Bodengraven in de hand kom je op de mooiste plekken.
Wandelen op Samos / Paul van Bodengraven / One Day Walks / paperback
