De bekende bioloog en wetenschapsjournalist Menno Schilthuizen verwonderde zich over de soortenrijkdom in zijn achtertuin op Borneo. Waarom is die diversiteit zo groot? En hoe lang duurt het voordat dieren en planten een gloednieuw lava-eiland koloniseren? Dit soort van vragen staan centraal in zijn boeiende boek Waarom zijn er zoveel soorten?
Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |  |
In zijn zoektocht naar antwoorden op deze prikkelende én ingewikkelde vragen, gaat Menno Schilthuizen te rade zijn onderzoekers in de moderne tijd. Charles Darwin is natuurlijk een van de bekendsten, maar ook mensen als Raymond Laurel Lindeman, Roger Kitchings, Paul Hebers en vele andere passeren de revue. De eerste vraag die beantwoord moet worden in een boek als Waarom zijn er zoveel soorten? luidt: wat is een ecosysteem? Schilthuizen neemt bij de beantwoording van zijn vraag de Original EcoSphere als voorbeeld. Een bol van helder glas ter grootte van een grapefruit, compleet afgesloten van de omgeving. In het zeewater in de bol leven garnalen en groenwier. Een gesloten ecosysteem bij uitstek. Het schijnt het onder de juiste omstandigheden een paar jaar vol te houden voordat het ecosysteem instort, oftewel: dat de garnalen allemaal dood zijn. Zulke compleet afgezonderde ecosystemen bestaan wonderlijk genoeg ook in het ‘echt’. In Roemenië stuitte een onderzoeker in de jaren tachtig op een onderaardse grot die volledig afgesloten was van de buitenwereld. Het water in de grot bleek een uniek ecosysteem te bevatten. Bleke, blinde dieren bevolken het. Dieren die helemaal aangepast zijn aan het leven in grotten. Regenwormen, miljoenpoten, oprolpissebedden, spinnen, kevers en zo nog een aantal dieren.
Hoe verhouden al deze wezens zich tot elkaar? Hoe bepaal je hoe de voedselpiramide in zo’n ecosysteem eruit ziet? Tal van biologen en wiskundigen blijken over die vragen diep te hebben nagedacht. En nog steeds, want we weten volgens Schilthuizen nog altijd niet hoe de lengte van voedselketens wordt bepaald. Maar er zijn wel serieuze aanzetten toe gegeven. Voedselketens blijken vaak kort te zijn, omdat er te weinig energie stroomt van de laagste naar de hoogste niveau’s in de piramide. Maar zelfs de rijkste ecosystemen hebben geen lange voedselketens. Hier ging een stel wiskundigen mee aan de slag en wat bleek: langere voedselketens blijken minder stabiel en blazen zichzelf na verloop van tijd op.
Een van de mooiste hoofdstukken vind ik die over de kolonisatie van levenloze gebieden. Soms gebeurt het nog: een eiland wordt geboren. Een onderzeese vulkaan wordt actief, werkt zich omhoog en op den duur vormt zich een lava-eiland. In eerste instantie een levenloos gebied. Maar hoe lang duurt het voordat zo’n gebied wordt bevolkt? Dat blijkt niet zo gek lang te duren. De lucht boven de oceanen blijkt vergeven te zijn van insecten die allemaal wachten op het moment dat ze de landing kunnen inzetten. Zelfs behoorlijk grote slakken zweven kilometers boven het aardoppervlakte. En landslakken kunnen dagenlang overleven in het zoute water van zee en oceaan. Ook drijvende takken, bomen en andere elementen kunnen nieuwe wezens meevoeren. En dat zaden van bomen en planten nog altijd kiemkracht hebben na een zeereis, dat wist Charles Darwin al. En zo spoelt het leven vanzelf aan op levenloze eilanden.
Wat gebeurt er trouwens wanneer je alle dieren op een klein eiland verdelgt? Keren diezelfde dieren dan terug en zo ja, binnen hoeveel tijd? Ook hier zijn testen voor verricht. Wat blijkt? Insecten, vogels en zelfs reptielen keren al heel snel terug op zulke eilanden, alleen zijn het niet altijd dezelfde soorten. Hier komt het begrip niche om de hoek kijken. Welke dieren ‘aanspoelen’ is in belangrijke mate afhankelijk van ‘toevallige’ omstandigheden. En een niche in de ‘oude bedeling’ kan na de verdelging plots worden ingevuld door een geheel andere soort. En die nieuwe soort is vaak in staat om de oude soort, mocht die na verloop van tijd ook aanspoelen, uit de niche te weren.
Waarom zijn er zoveel soorten? is een boeiend boek over de ecologie van soortenrijkdom. Het liet mijn hersens een aantal keer flink kraken. Wiskundige formules om de lengte van een voedselpiramide te bepalen, gaan mij al snel boven de pet. En hetzelfde geldt voor dna-onderzoek naar bacteriën in de bodem. Het is trouwens onvoorstelbaar hoeveel bacteriën in een vingerhoedje vol humus leven. Het zijn er miljoenen en miljoenen! Biologiestudenten, academici met interesse voor de natuur en biologen zullen zeker smullen van Waarom zijn er zoveel soorten? Het onderzoek naar biodiversiteit heeft de afgelopen anderhalve eeuw zoveel nieuwe inzichten opgeleverd, dat je hoofd ervan gaat duizelen. Heerlijke kost dus voor iedereen die op niveau bezig is met biologie en biodiversiteit.
Waarom zijn er zoveel soorten? / Menno Schilthuizen / Atlas Contact / als paperback en als e-book
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 | ||
Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. | ||
1. Vortex Diamondback HD 10x42  | Ligt heerlijk in de hand. Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen | |
2. Bynolyt Stork WPR 10x42 DCF  | Een slank en elegant instapmodel. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 8x42. | |
3. Kowa SVII 10x42  | Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 | ||
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. | ||
1. GPO Passion ED 10x42  | Hoogwaardig ED glas. Ligt zeer prettig in de hand. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. | |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  | Zeer scherp en lichtsterk beeld. Zeer prettig gebruikscomfort. Relatief lichte verrekijker. | |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  | Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Hoogwaardige coatings en prisma's. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Ook verkrijgbaar als 8x42. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 | ||
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. | ||
1. GPO Passion HD 10x42  | Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. | |
2. Leica Trinovid HD 10x42  | Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. | |
3. Swarovski CL Companion 8x30  | Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 | ||
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! | ||
1. Swarovski NL Pure 10x42  | De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! | |
2. Leica Noctivid 10x42  | Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. | |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  | Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! | |