Hoe goed een vogelgids ook is, je houdt altijd soorten waar je wat extra’s voor nodig hebt. In een ‘gewone’ vogelgids is er slechts beperkte ruimte om verschillen tussen soorten die sterk op elkaar lijken te benoemen. Je kunt moeilijk twee of drie pagina’s vullen om de verschillen uit te lichten tussen fitis en tjiftjaf. Maar ja, soms komt het toch echt op de kleinste details aan om met zekerheid de soort vast te stellen. Sommige eenden lijken in de nazomer, tijdens de rui, zo op elkaar en zo weinig op zichzelf, dat je er tureluurs van wordt. En helemaal wanneer ze ook nog eens in grote groepen kriskras door elkaar zwemmen. Vogels kijken is soms helemaal niet eenvoudig, ook voor gevorderde vogelaars niet!
Kosmos Uitgevers heeft met het oog op deze lastige kwesties een praktische gids uitgebracht: Vogeldeterminatie. In deze gids worden ongeveer 1.250 soorten met elkaar vergeleken. Het is een boek waar alle nadruk ligt op vogeldeterminatie. Dat is net iets anders dan vogels herkennen waar een vogelgids meer een hulpmiddel voor is.
Bij determineren ga je echt de diepte in. Tot welke vogelfamilie behoort de vogel die ik nu zie? En welke soorten binnen de familie komen in aanmerking? Welke verschillen zijn er tussen de verwante soorten en welke kenmerken vertoont de vogel die ik zie? Je blijft net zolang puzzelen en zoeken tot je met zekerheid de soort vast kunt stellen. Die detailinformatie en de uitgebreide vergelijkingen van verwante soorten biedt het boek Vogeldeterminatie.
De gids Vogeldeterminatie van Keith Vinicombe bestaat uit 94 hoofdstukken waarvan de auteurs aangeven dat ze zijn opgezet als ‘mini-determinatieartikelen’. Nu ja, dan weet je genoeg. Hier wordt mij grondige informatie geboden die ik moet gaan toepassen. Een van die hoofdstukken is bijvoorbeeld dat van het Stormvogeltje, Vaal en Wilsons Stormvogeltje. Dit hoofdstuk neem ik als voorbeeld in deze recensie.
Elk hoofdstuk van Vogeldeterminatie begint met waar en wanneer je de op elkaar lijkende vogels kunt zien. Zo wordt van het Stormvogeltje aangegeven dat hij vooral in september en oktober te zien is voor de Nederlandse kust, terwijl je Vaal Stormvogeltje volgens de auteurs eerder in het binnenland te zien krijgt. Wilsons Stormvogeltje is een zeer zeldzame dwaalgast.
Vervolgens wordt in de alinea Algemene aanpak aangegeven waar de problemen bij het determineren beginnen en waar je op moet letten om de verschillende soorten van elkaar te onderscheiden. Deze alinea is het uitgangspunt bij de informatie die volgt.
Daarna worden de individuele soorten beschreven waarbij kenmerkende verschillen ten opzichte van de andere vogels worden aangegeven. Die kenmerkende verschillen blijken bij de Stormvogeltjes de grootte, vorm, het verenkleed en de vlucht te zijn. Deze informatie vergt vaak een hoge mate van leesconcentratie, omdat de kleinste details ter sprake komen waarbij het gebruik van vaktermen niet wordt geschuwd. Bovendien veronderstellen de auteurs dat de lezer beschikt over de nodige vogelkennis. Zo wordt in de beschrijving van Vaal Stormvogeltje aangegeven dat zijn vlucht soms doet herinneren aan die van de Nachtzwaluw. Dan moet je de vlucht van de Nachtzwaluw wel kennen en aangezien de nachtzwaluw nu niet de meest algemene vogel is in Nederland, vrees ik dat veel lezers hier niet veel mee kunnen.
Het meest verhelderend in Vogeldeterminatie vind ik de illustraties. Die zijn namelijk een feest om naar te kijken. Er is gekozen voor tekeningen. Zo kunnen de auteurs verschillen uitvergroten en naast elkaar plaatsen. De tekeningen zijn gedetailleerd en groot. Ze brengen de omschrijvingen op verhelderende wijze onder ogen. Bij de illustraties plaatsen de auteurs korte opmerkingen die concreet en helder zijn. Ik gebruik deze gids regelmatig. Laatst maakte ik een opname van een smelleken, maar het was jaren geleden dat ik een smelleken had gezien. En nu was ik alleen, dus geen ervaren vogelaar die ook kon meedenken. Dan blijkt deze vogelgids een wel heel handige aanvulling op mijn ‘gewone’ vogelgidsen! Want ik twijfelde tussen een smelleken en roodpootvalk (die in die periode ook regelmatig in Nederland werd gezien). Na het raadplegen van Vogeldeterminatie was het zeker: een smelleken.
Het boek Vogeldeterminatie is een gids voor ervaren vogelaars. De teksten zijn niet wetenschappelijk, maar door het gebruik van vaktermen vergen ze wel iets van de lezer. Is vogels kijken je grote hobby en wil je zelfs onder lastige omstandigheden zeker weten welke vogels je hebt gezien, dan is Vogeldeterminatie een prima aanvulling op je vogelgids. Heb je geen of weinig ervaring, schaf dan eerst een goede vogelgids aan. Zodra je merkt dat de informatie in deze vogelgids te kort gaat schieten, overweeg dan de aanschaf van Vogeldeterminatie. Het heeft mij al een groot aantal keer op het spoor gezet van de juiste soort.
Vogeldeterminatie. Ontdek de verschillen tussen vergelijkbare soorten vogels / Keith Vinicombe – Alan Harris en Laurel Tucker / Kosmos Uitgevers / Paperback
De beste telescopen om vogels mee te kijken:
#1. Swarovski BTX-serie
Ik ontkom er niet aan om het nieuwste paradepaardje van Swarovski op nummer 1 te plaatsen. De revolutionaire telescoop met twee oculairs. Ik testte de Swarovski BTX op het Vogelfestival en was meteen verkocht. Wat een rust aan je ogen! Het enige wat mij er van weerhoud een van de drie modellen in de BTX-serie aan te schaffen is de prijs. Tja, alle waar heeft zijn prijs en deze hoogwaardige waar dus ook. Ik raad je aan om hem toch even te bekijken, al was het maar om je even te verlekkeren. En wie weet, besluit je wel om even door te sparen.
#2. Zeiss Victory Harpia 95 telescoop
Een beest van een telescoop. Het paradepaardje van het gerenommeerde merk Zeiss. De Zeiss Victory Harpia 95 spotting scope beschikt over superieure kwaliteit optisch glas. De objectieflens is gemaakt van FL-glas (fluorietkristal) en behandeld met de LotuTec coating van Zeiss, waardoor er vrijwel geen chromatische aberratie ontstaat en er maximale lichtoverbrenging is voor een prachtig uitzicht bij zonsondergang en in de dageraad. DualSpeed focusing geeft je de mogelijkheid om het focuswiel grof of fijn af te stemmen voor een uitstekende precisie. Het bereik biedt ook een zichtbaar gezichtsveld van 72° over het hele 23-70x vergrotingsbereik, waardoor elke zoomovergang ongelooflijk vloeiend wordt zonder dat je ogen vermoeid raken. De levertijden van de Harpia in Nederland kunnen lang zijn.
#3. Swarovski ATX-serie
Ook op nummer 3 een Swarovski. De Swarovski ATX 30-70×95. Wat een genot om door deze telescoop te mogen kijken! Vandaag had ik nagenoeg witte kleine plevier in beeld. Maar dat wist ik op dat moment nog niet en ik had geen telescoop bij me. Gelukkig stopten twee vogelaars vlak voor me en die hadden dit topmodel van Swarovski in de kofferbak. En toen was het meteen duidelijk, inderdaad, een kleine plevier. De details spatten zo ongeveer perfect mijn oog in. Neem daarbij het relatief lage gewicht en je sjouwt met een blij gezicht met deze telescoop door het veld. Verkrijgbaar met een rechte en een schuine inkijk. Wat ook zo prettig is: de schuine oculair kun je kantelen. Heel handig als je net niet boven het oculair uitkomt, bijvoorbeeld in de auto. De ATX-serie bestaat uit twee modellen. De ATX 95 is de nummer 1 in de Grote Telescopentest van Roots.
#4. Leica Televid-serie
Pas zag ik iemand in de Crezéepolder met een telescoop staan. Het was een Leica Televid 82 mm Apo 45 graden telescoop. Wat een geweldige telescoop ook. En weet je wat ik zo prettig vond? Die twee knoppen voor het scherpstellen. De eerste knop voor het iets grovere werk en de tweede knop voor het fijne werk. Ook een sterk punt is dat hij op een paar meter afstand scherp stelt. Nu zul je niet zomaar een bijeneter op vier meter zien. Maar als je ook vlinders kijkt, dan is dit wel geweldig hoor. Ook dit model bestaat uit een body en een oculair. Plaats 3 in de Roots Grote Telescopen Test
#5. Kowa TSN 883
Good old Kowa. Zeer geliefd vanwege zijn ontzettend gunstige prijs-kwaliteitverhouding. Het paradepaardje van Kowa is op dit moment de TSN883. Evenals de meeste telescopen is ook deze modulair opgebouwd en moet je het oculair er apart bij aanschaffen.
#6. Vortex Razor
Dit is een voor mij wat minder bekend merk. Ik ontdekte het op een Amerikaanse website die vermeldde dat een verrekijker van Vortex absolute wereldtop is. En nu zie ik ook de Vortex Razor HD 27-60×85 Angled telescoop terugkomen in testen. En hoog ook. Vanwege het gewicht en de helderheid van het beeld. Hecht je niet zo aan die modulaire opbouw dan is het voordeel van de Vortex dat het oculair deel uitmaakt van de telescoop. Een telescoop die uit één stuk bestaat, dat heeft ook zijn voordelen. Al was het maar dat de kans op stof in je telescoop een stuk minder groot is. Wordt ook geroemd vanwege zijn heel gunstige prijs/kwaliteitverhouding.
#7. Swarovski ATS
Het andere topmodel van Swarovski is de Swarovski ATS 65 + 25-50x zoom. Ook deze telescoop heeft een loepzuiver beeld. Maar het allergrootste voordeel van deze telescoop is zijn verrassend lage gewicht. Nog geen veertienhonderd gram. Dit is de ideale telescoop om mee te nemen op reis. Hij weegt niets. Ook ideaal natuurlijk om mee te sjouwen over ruig terrein. Wat een genot om door te kijken! Dit model is een stuk goedkoper dan de ATX, maar let op: hij bestaat uit twee delen: de body en het oculair. 'Beste allround telescoop' in de Roots Grote Telescopen Test.
4 thoughts on “Recensie: Vogeldeterminatie. Ontdek de verschillen tussen vergelijkbare soorten vogels / Keith Vinicombe – Alan Harris en Laurel Tucker”
Comments are closed.