Hoe goed een vogelgids ook is, je houdt altijd soorten waar je wat extra’s voor nodig hebt. In een ‘gewone’ vogelgids is er slechts beperkte ruimte om verschillen tussen soorten die sterk op elkaar lijken te benoemen. Je kunt moeilijk twee of drie pagina’s vullen om de verschillen uit te lichten tussen fitis en tjiftjaf. Maar ja, soms komt het toch echt op de kleinste details aan om met zekerheid de soort vast te stellen. Sommige eenden lijken in de nazomer, tijdens de rui, zo op elkaar en zo weinig op zichzelf, dat je er tureluurs van wordt. En helemaal wanneer ze ook nog eens in grote groepen kriskras door elkaar zwemmen. Vogels kijken is soms helemaal niet eenvoudig, ook voor gevorderde vogelaars niet!
 |
Kosmos Uitgevers heeft met het oog op deze lastige kwesties een praktische gids uitgebracht: Vogeldeterminatie. In deze gids worden ongeveer 1.250 soorten met elkaar vergeleken. Het is een boek waar alle nadruk ligt op vogeldeterminatie. Dat is net iets anders dan vogels herkennen waar een vogelgids meer een hulpmiddel voor is.
Bij determineren ga je echt de diepte in. Tot welke vogelfamilie behoort de vogel die ik nu zie? En welke soorten binnen de familie komen in aanmerking? Welke verschillen zijn er tussen de verwante soorten en welke kenmerken vertoont de vogel die ik zie? Je blijft net zolang puzzelen en zoeken tot je met zekerheid de soort vast kunt stellen. Die detailinformatie en de uitgebreide vergelijkingen van verwante soorten biedt het boek Vogeldeterminatie.
De gids Vogeldeterminatie van Keith Vinicombe bestaat uit 94 hoofdstukken waarvan de auteurs aangeven dat ze zijn opgezet als ‘mini-determinatieartikelen’. Nu ja, dan weet je genoeg. Hier wordt mij grondige informatie geboden die ik moet gaan toepassen. Een van die hoofdstukken is bijvoorbeeld dat van het Stormvogeltje, Vaal en Wilsons Stormvogeltje. Dit hoofdstuk neem ik als voorbeeld in deze recensie.
Elk hoofdstuk van Vogeldeterminatie begint met waar en wanneer je de op elkaar lijkende vogels kunt zien. Zo wordt van het Stormvogeltje aangegeven dat hij vooral in september en oktober te zien is voor de Nederlandse kust, terwijl je Vaal Stormvogeltje volgens de auteurs eerder in het binnenland te zien krijgt. Wilsons Stormvogeltje is een zeer zeldzame dwaalgast.
Vervolgens wordt in de alinea Algemene aanpak aangegeven waar de problemen bij het determineren beginnen en waar je op moet letten om de verschillende soorten van elkaar te onderscheiden. Deze alinea is het uitgangspunt bij de informatie die volgt.
Daarna worden de individuele soorten beschreven waarbij kenmerkende verschillen ten opzichte van de andere vogels worden aangegeven. Die kenmerkende verschillen blijken bij de Stormvogeltjes de grootte, vorm, het verenkleed en de vlucht te zijn. Deze informatie vergt vaak een hoge mate van leesconcentratie, omdat de kleinste details ter sprake komen waarbij het gebruik van vaktermen niet wordt geschuwd. Bovendien veronderstellen de auteurs dat de lezer beschikt over de nodige vogelkennis. Zo wordt in de beschrijving van Vaal Stormvogeltje aangegeven dat zijn vlucht soms doet herinneren aan die van de Nachtzwaluw. Dan moet je de vlucht van de Nachtzwaluw wel kennen en aangezien de nachtzwaluw nu niet de meest algemene vogel is in Nederland, vrees ik dat veel lezers hier niet veel mee kunnen.
Het meest verhelderend in Vogeldeterminatie vind ik de illustraties. Die zijn namelijk een feest om naar te kijken. Er is gekozen voor tekeningen. Zo kunnen de auteurs verschillen uitvergroten en naast elkaar plaatsen. De tekeningen zijn gedetailleerd en groot. Ze brengen de omschrijvingen op verhelderende wijze onder ogen. Bij de illustraties plaatsen de auteurs korte opmerkingen die concreet en helder zijn. Ik gebruik deze gids regelmatig. Laatst maakte ik een opname van een smelleken, maar het was jaren geleden dat ik een smelleken had gezien. En nu was ik alleen, dus geen ervaren vogelaar die ook kon meedenken. Dan blijkt deze vogelgids een wel heel handige aanvulling op mijn ‘gewone’ vogelgidsen! Want ik twijfelde tussen een smelleken en roodpootvalk (die in die periode ook regelmatig in Nederland werd gezien). Na het raadplegen van Vogeldeterminatie was het zeker: een smelleken.
Het boek Vogeldeterminatie is een gids voor ervaren vogelaars. De teksten zijn niet wetenschappelijk, maar door het gebruik van vaktermen vergen ze wel iets van de lezer. Is vogels kijken je grote hobby en wil je zelfs onder lastige omstandigheden zeker weten welke vogels je hebt gezien, dan is Vogeldeterminatie een prima aanvulling op je vogelgids. Heb je geen of weinig ervaring, schaf dan eerst een goede vogelgids aan. Zodra je merkt dat de informatie in deze vogelgids te kort gaat schieten, overweeg dan de aanschaf van Vogeldeterminatie. Het heeft mij al een groot aantal keer op het spoor gezet van de juiste soort.
Vogeldeterminatie. Ontdek de verschillen tussen vergelijkbare soorten vogels / Keith Vinicombe – Alan Harris en Laurel Tucker / Kosmos Uitgevers / Paperback
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. |
1. Vortex Diamondback HD 10x42  Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen Ligt heerlijk in de hand. |
2. Bynolyt Stork WPR 10x42 DCF  Een slank en elegant instapmodel. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 8x42. |
3. Kowa SVII 10x42  Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 |
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. |
1. GPO Passion ED 10x42  Hoogwaardig ED glas. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. Ligt zeer prettig in de hand. |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  Zeer prettig gebruikscomfort. Zeer scherp en lichtsterk beeld. Relatief lichte verrekijker. |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Hoogwaardige coatings en prisma's. Ook verkrijgbaar als 8x42. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 |
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. |
1. GPO Passion HD 10x42  Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. |
2. Leica Trinovid HD 10x42  Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. |
3. Swarovski CL Companion 8x30  Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 |
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! |
1. Swarovski NL Pure 10x42  De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! |
2. Leica Noctivid 10x42  Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! |