Aan het rijtje natuuratlassen kan weer een nieuw deel worden toegevoegd: de Visatlas van Nederland. Die kon natuurlijk niet achterblijven bij de Vogelatlas van Nederland en de Atlas wilde bomen en struiken. En dat is op zichzelf niet vreemd, want, schrijven de auteurs in de inleiding: ‘Nederland is één van de waterrijkste landen van Europa. […] Ons land vormt een belangrijke toegangspoort voor de trekvissen die vanuit zee tot wel honderden kilometers stroomopwaarts zwemmen om zich voor te planten en op te groeien.’ In deze atlas vind je alle informatie over de vissen die in ons land voorkomen, over hun leefgebieden en de bescherming ervan.
 |
Een visatlas kan niet zonder inleidende hoofdstukken. Want hoe inventariseer je nu precies vissen? Zowel vrijwilligers als beroepskrachten doen onderzoek naar de vispopulaties in ons land. Vangsten met schepnet, kruisnet en hengel worden geregistreerd en in kaart gebracht. Dat zulk onderzoek groot nut kan hebben, blijkt wel op mijn geboorte-eiland Tholen. Door kruisnetmonitoring ontdekte men dat bij gemaal De Noord achter Sint-Maartensdijk (ik heb daar veel zeepieren gestoken om te verkopen voor zeeaas; ik heb dat zelfs een keer moeten bekopen met een bekeuring wegens te dicht onder de kant steken), heel veel glasaal lag te wachten om de polders in te zwemmen alleen: de deur was hermetisch afgesloten. Een nieuwe vismigratievoorziening geeft u vrije doorgang voor de glasaaltjes. Dat is toch prachtig?
Hoofdstuk 3 gaat in op de indeling van soorten. Het indelen kan op verschillende manieren. Indelen kan gebeuren op uiterlijke kenmerken en verwantschappen en op de ecologie zoals bijvoorbeeld de leefgebieden, het substraat waarop de vissen zich voortplanten of het voedsel dat ze eten. Het levert een keur aan indelingen op die elk van waarde zijn. Want je kunt dan wel de wateren waarin de vissen leven van optimale kwaliteit houden, als vervolgens door allerlei oorzaken de paaigronden worden verwoest, dan help je de vissenpopulaties alsnog om zeep. Zo maken de auteurs van de Visatlas van Nederland onderscheidt tussen Plantpaaiers, Grindpaaiers, Paaiers in een nestholte, Paaiers op een variabel substraat en Vissen die in zee paaien. De uitgebreide en diverse tabellen delen de vissen op allerlei manieren in.
Het is trouwens goed om op te merken dat de Visatlas van Nederland alle 80 vissoorten beschrijft die voorkomen in zoete en minder zoete (brakke) wateren maar niet de vissen die in zee leven (met uitzondering van vissen die een deel van hun leven in zee brengen).
In het vierde hoofdstuk worden alle 80 soorten beschreven en afgebeeld. De opmaak van de pagina’s doet me denken aan de opmaak van de pagina’s in de Vogelatlas van Nederland. Twee pagina’s per soort, een paar foto’s, een verspreidingskaartje en de tabellen die aangeven in welke wateren en in welke provincies de soort voorkomt.
Zo zie ik op het verspreidingskaartje van de rietvoorn dat deze praktisch in heel Nederland voorkomt. Deze soort heeft een voorkeur voor stilstaande tot langzaam stromende, helderen en plantenrijke wateren. Helaas liepen populaties vanaf halverwege de vorige eeuw terug door afname van waterplanten, maar trad er sinds het einde van diezelfde eeuw een herstel in. Waarschijnlijk door de verbetering van de waterkwaliteit. Het is een populaire sportvis, zo luidt de laatste regel van de beschrijving.
De zonnebaars echter, komt vooral in het zuidoosten van Nederland voor. Deze exoot komt oorspronkelijk in Noord-Amerika voor, maar werd eind 19e eeuw naar Europa geïmporteerd als siervis. In de afgelopen 20 jaar groeide de populatie mede doordat mensen overtollige zonnebaarzen in de natuur uitzetten. Deze soort staat op de Europese Unielijst van verboden exoten en mag niet meer in Nederland worden gekweekt en verkocht. Vissers zullen daar geen traan om laten, want de zonnebaars is niet van belang voor de beroeps- en sportvisserij.
In de afsluitende hoofdstukken gaan de auteurs in op de kwaliteit van de waternatuur en herstelmaatregelen van deze natuur. In het derde kwart van de 20e eeuw bereikte de watervervuiling haar dieptepunt. Gelukkig wordt sinds de jaren zeventig gewerkt aan verbetering van de waterkwaliteit en herstellen vispopulaties zich, hoewel niet alle soorten erop vooruit gaan. De paling heeft het nog altijd zwaar. En helaas zijn met de waterzuivering lang niet alle problemen de wereld uit. Steeds hogere watertemperaturen als gevolg van klimaatverandering en lozen van opgewarmd koelwater eisen hun tol. Hittegolven zijn funest voor vissen die in ondiepe wateren leven. Maar ik lees ook over de aanleg van vistrappen, van het herstel van beken en kleine rivieren en de aanleg van natuurvriendelijke oevers. Trekvissen die van zee naar het binnenland migreren, hebben het echter nog moeilijk. Niet gek als je alleen al kijkt naar de situatie in de Maas met zijn zeven stuwen en twee waterkrachtcentrales. Zoet- en zoutovergangen van Haringvlietdam en Afsluitdijk zullen hopelijk vruchten afwerpen waar ook een soort als de bot van kan profiteren.
Vis is niet alleen voedselbron. Vis is ook natuur. En vooral ook: onderdeel van ecosystemen die soms fragiel zijn. Het probleem van de vis en de onderwaternatuur is echter dat deze natuur zo weinig zichtbaar is. Landbewoners als ons mensen zien het water golven, maar realiseren zich niet dat onder water er minstens zo spannende en fraaie natuur te vinden is als boven water. Alle reden dus om de onderwaternatuur te beschermen en daarover lees je in hoofdstuk zeven.
De Visatlas van Nederland lijkt me een onmisbaar boek voor elke visliefhebbers. Voor sportvissers, beroepsvissers, voor natuurliefhebbers met een passie voor bewoners van onze zoetwatergebieden. En natuurlijk voor iedereen die betrokken is bij beheer van watergebieden. Want dat een waterplas iets meer is dan een kom vol golvend water, dat moge duidelijk zijn. Steek je hoofd onder water en je ontdekt een wonderlijk mooie wereld die wordt bewoond door even merkwaardige als fascinerende wezens die het beschermen meer dan waard zijn.
Visatlas van Nederland / Ravon / Noordboek Natuur / als hardcover
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. |
1. Vortex Diamondback HD 10x42  Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen Ligt heerlijk in de hand. |
2. Bynolyt Stork WPR 10x42 DCF  Een slank en elegant instapmodel. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 8x42. |
3. Kowa SVII 10x42  Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 |
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. |
1. GPO Passion ED 10x42  Hoogwaardig ED glas. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. Ligt zeer prettig in de hand. |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  Zeer prettig gebruikscomfort. Zeer scherp en lichtsterk beeld. Relatief lichte verrekijker. |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Hoogwaardige coatings en prisma's. Ook verkrijgbaar als 8x42. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 |
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. |
1. GPO Passion HD 10x42  Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. |
2. Leica Trinovid HD 10x42  Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. |
3. Swarovski CL Companion 8x30  Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 |
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! |
1. Swarovski NL Pure 10x42  De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! |
2. Leica Noctivid 10x42  Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! |
Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |  |