Eerder deze week besprak ik de vogelgids Verrassend vlakbij – Vogels van Jip Louwe Kooijmans. Een veldgids voor beginnende vogelaars waar ik erg enthousiast over ben. In diezelfde serie verscheen ook de veldgids Vlinders en libellen van Barbara Rijpkema. Ook deze gids kan bij mij rekenen op een feestelijk onthaal.
Evenals de vogelgids richt de veldgids Vlinders en libellen zich op natuurliefhebbers en beginnende vlinderaars die de meest voorkomende soorten willen herkennen. Ik ken geen andere veldgids die je op zo’n aanstekelijke manier meeneemt het veld in, op jacht naar vlinders en libellen. Ja, vlinders en libellen zijn verrassend vlakbij, zoals de ondertitel suggereert. Je hoeft maar een paar bloemen in de tuin of op je balkon te hebben en je maakt al kans op vlinders. En anders smeer je gewoon een mengsel van stroop en alcohol op een boom of schutting en wacht je in het donker van de nacht op nachtvlinders die op deze lekkernij neerstrijken. Die manier van vlinders lokken kan overal, want er vliegen vrijwel overal nachtvlinders rond.
Om je een indruk te geven van het aantal vlinders dat bioloog Barbara Rijpkema uitgebreid beschrijft: twintig dagvlinders, achtentwintig libellen en juffers en tot slot zestien nachtvlinders. Dit zijn uiteraard de meest voorkomende soorten. Gelukkig worden in andere hoofdstukken ook tal van zeldzamere vlinders beschreven. Zo beschouwd is Vlinders en libellen wat betreft dagvlinders aardig compleet. Van libellen, juffers en nachtvlinders zijn er zoveel (zo leven er in Nederland liefst 2.400 soorten nachtvlinders), die passen nooit in een veldgids als deze. Ben je een ‘gewone’ natuurliefhebber of een beginnende vlinderaar dan is dit een prima gids om mee te beginnen. Ben je eenmaal iets verder gevorderd, overweeg dan om een uitgebreidere veldgids aan te schaffen. Ook voor tieners en jongeren is dit trouwens een ontzettend leuke gids. Het binnenwerk is even fleurig vormgegeven als de vrolijke voorkant, het is dus ook een cadeau waarmee je veel mensen blij maakt.
Niet alleen de vormgeving is fris. Hetzelfde geldt voor het taalgebruik. Je komt nauwelijks vaktermen tegen en dat is voor veel mensen heel prettig. De bladzijden waarop soorten worden beschreven bevatten een duidelijke beschrijving, de belangrijkste kenmerken als spanwijdte, waardplanten en andere soorten waarmee je de vlinder of libelle makkelijk kunt verwarren. Natuurlijk één of meer duidelijke foto’s en onder die foto telkens een bijzonder weetje. Zo wijst de auteur je bij de atalanta, een fraaie dagvlinder, op de najaarstrek naar het zuiden. Atalanta’s volgen evenals vogels de kustlijn en waar ze de zee moeten oversteken (bijvoorbeeld op het puntje van Schouwen-Duiveland) kun je ze in groepjes zien vliegen. Een bijzonder schouwspel! Verder geeft Barbara Rijpkema in haar gids Vlinders en libellen verrassend veel tips en trucs over hoe en waar je vlinders en libellen kunt zien. Zo kom je bijvoorbeeld te weten wat de beste vlindergebieden zijn in Nederland, België en Duitsland. Ik verzeker je: na het lezen van deze gids kun je een aantal mooie uitstapjes maken. Wat ik ook erg leuk vind, is de jaarkalender. Dat is weer eens een geheel andere invalshoek! Per maand geeft de auteur aan welke soorten je dan kunt zien. Wist je dat je zelfs in de winter vlinders kunt zien? Misschien niet vliegend, maar wel als pop of eitje…
Er komt overigens geen einde aan de informatie die je wordt aangereikt in Vlinders en libellen. Maak je tuin tot een vlinder- of libellentuin met de aanwijzingen die Rijpkema je geeft. Welke bloemen plant je en: hoe kun je vlinders voeren? Waar vind je tropische vlindertuinen? En veel meer. Ik wil ook de pagina vermelden waar je op duidelijke wijze het verschil tussen verschillende blauwtjes wordt uitgelegd. Zelf heb ik al uren zitten puzzelen om al die blauwtjes uit elkaar te kunnen houden. Zo’n bladzijde is buitengewoon nuttig en wat mij betreft volgen er meer van dat soort werkbladen (misschien iets voor een digitale uitgave?). De notitieruimte en soortenlijst achterin Vlinders en libellen maakt deze veldgids compleet. Nee, sorry: het handige leeslint maakt de gids compleet.
Geen veldgids voor specialisten dus (hoewel sommige hoofdstukken ook hen zullen aanspreken). Wel voor ‘gewone’ liefhebbers en beginnende vlinderaars. Zelfs kinderen worden er enthousiast van is mijn ervaring. Toen mijn dochter, die op de basisschool juist een vlinderproject had afgerond, de gids zag, pakte ze hem gretig op om hem daarna bladzijde voor bladzijde te bekijken. De uitstekende informatie, vrolijke vormgeving en gewone schrijftaal maken elke natuurliefhebber enthousiast voor vlinders en libellen.
Verrassend vlakbij – Vlinders en libellen / Barbara Rijpkema / KNNV Uitgeverij / Hardcover
