Er ligt weer eens een veldgids op mijn tafel waar ik zeer van onder de indruk ben: de Veldgids Orchideeën. Een gloednieuwe gids die werkelijk alle wilde orchideeën beschrijft die in Europa, het mediterrane gebied en op een aantal eilanden voorkomen. Ik durf wel te stellen dat dit dé veldgids is voor iedereen die binnen en buiten onze landsgrenzen wilde orchideeën wil determineren.
In Europa komen maar liefst 300 taxa voor (soorten, ondersoorten en variëteiten) plus 70 natuurlijke hybriden. Deze worden allemaal afgebeeld in deze gids en voorzien van een beknopte en duidelijke omschrijving. Wil je weten hoever je kunt afreizen met deze veldgids in je reiskoffer? Je kunt ermee orchideeën determineren tot diep in Rusland en de Kaukasus, in mediterraan Europa en Noord-Afrika inclusief de Canarische eilanden, Madeira en de Azoren. Determinatiesleutels bevat de Veldgids Orchideeën niet. Het is zoals de auteurs schrijven een gids die overwegend fotografisch is. Determinaties maak je door ‘jouw’ orchidee te vergelijken met de afbeeldingen in de veldgids. Dat kan nog wel eens flink puzzelen worden, schat ik zo in. Mijn advies: bezoek je een bepaalde regio om er orchideeën te gaan kijken, breng dan van te voren in kaart welke soorten en ondersoorten je er kunt aantreffen. Zet stippen in je gids of zo. Je beperkt dan het aantal mogelijkheden aanzienlijk. Het zal de determinatie een stuk eenvoudiger maken, vermoed ik. En ook: maak altijd detailfoto’s van de planten als het je niet lukt ze in het veld te determineren. Dan kun je later op je gemak de juiste soortnaam erbij zoeken.
En een technisch detail voor wie er belang bij heeft: de nomenclatuur volgt grotendeel die van de World Checklist of Flowering Plant Families. Een enkele keer krijg ik bij één van de andere plantengidsen een vraag hierover.
De Veldgids Orchideeën bevat een paar informatieve inleidende hoofdstukken die je helpen bij het determineren. In de inleiding wordt een beeld geschetst van de structuur van de bloemen van orchideeën. Middelste sepaal (kelkblad) tot petaal (kroonblad), de helmhokjes, de spooringang en nog veel meer onderdelen van de bloem worden afgebeeld en met detaillijnen aangewezen. Dit overzicht zou ik zeker in je hoofd prenten, het maak het determineren en het lezen van de omschrijvingen een stuk eenvoudiger. Natuurlijk gaan de auteurs in de inleidende hoofdstukken ook in op zaken als de bestuiving, de relatie met insecten, habitats, taxonomie en andere zaken die handig zijn om te weten. Lees zeker ook de informatie over hybriden waarvan er in de gids zeventig worden afgebeeld en omschreven.
Mijn ervaring met orchideeën is dat ze vaak lastig te determineren zijn. Als je over de grens orchideeën gaat kijken (ik was dat deze week van plan in Zuid-Frankrijk, in de Ariège, een lustoord voor alle liefhebbers van orchideeën), dan zijn er niet alleen de hybriden (kruising tussen families of soorten) die je het leven lastig maken. Een soort kan van leefgebied tot leefgebied ook nog eens morfologische variaties vertonen. De planten vertonen kleinere of iets grotere variaties, je denkt dat het verschillende soorten zijn, maar het is toch één en dezelfde soort. De auteurs hebben deze uitdagingen zoveel mogelijk proberen te ondervangen door per soort de variaties te tonen. Dan begrijp je meteen waarom dit zo’n lijvige veldgids is.
Mannetjesorchis (Orchis mascula)
Even de proef op de som nemen. Hoe pakt dit nu in de praktijk uit? Ik sla de Veldgids Orchideeën open bij de Orchis mascula (de Mannetjesorchis). Komt in Nederland niet voor maar verder wel in grote delen van West-Europa en Turkije. Wat me opvalt zijn de vele foto’s van plant en bloemen. Bij de onderscheidende kenmerken lees ik: ‘Bladeren groen of gevlekt met donker paarsbruin. Aar cilindrisch in de omtrek. Bloemen paars met de middelste sepaal en petalen die een open kap vormen, de zijdelingse sepalen rechtop of afstaand als konijnenoren en stomp tot toegespitst. Lip 3-loppig met uitgespreide lobben, meestal paars gestippeld op het basale tot centrale deel, niet longitudinaal gewelfd; spoor knotsvormig, even lang als of iets langer dan het vruchtbeginsel, zwak naar boven gebogen.’
Dat een soort regionaal een heel ander uiterlijk kan hebben, blijkt uit de foto’s. Zelfs binnen de Franse regio Averyon komen grote verschillen voor. Ik zie een foto uit deze regio met paarswitte bloemen en eentje met compleet witte bloemen. Dan komt het aan op het onderzoeken van de vormen van de bloemen.
Maar het hoofdstuk van de Manntejesorchis gaat verder. Verspreid over Europa en erbuiten komen nog eens vier subspecies van de Mannetjesorchis voor. Twee subspecies komen ook op het Europese vasteland en kennen qua verspreiding overlap met wat ik simpelweg noem: de hoofdvorm van Orchis mascula. Ook op de eilanden Madeira en Sardinië komen subspecies voor, maar die zijn op die eilanden uniek. Bij elke subspecies tref je weer een aantal detailfoto’s.
Wat een bijzondere soorten kom ik tegen in de Veldgids Orchideeën! De Weidehommelophrys bijvoorbeeld, en de Bijenorchis die ook in Nederland voorkomt. De Aapjesorchis waarvan ik ook weer grote kleurvariaties zie. En de Spiegelorchis. Nu snap ik waarom sommige mensen in de bloemen van orchideeën een bij zien, of een hommel. Ik zie inderdaad in de bloemen van de Spiegelorchies een hommel… Ik kom ook de Harlekijn tegen, een soort die je ook in de Lage Landen kunt tegenkomen. Ook al met grote kleurvariaties, van compleet wit tot zo ongeveer helemaal paars. Er worden nog vijf extra subspecies beschreven en afgebeeld, inclusief de Blesharlekijn die je in Zuid-Frankrijk, in delen van Spanje, Portugal en Marokko kunt tegenkomen. De Harlekijn is ook meteen de laatste soort die wordt beschreven. Daarna volgen de beschrijvingen van de hybriden die uiteenvallen in Infragenerieke hybriden (kruising van twee soorten) en Intergenerieke hybriden (kruising tussen soorten in verschillende geslachten en meestal zeer zeldzaam). De beschrijvingen zijn iets korter, maar de foto’s van de bloemen zijn ook hier weer héél gedetailleerd.
Mijn vakantie naar Zuid-Frankrijk hoop ik nog wel een keer in te halen. Om er vogels te kijken, maar ook om er de tientallen soorten orchideeën te zoeken die in de Ariège voorkomen. De Veldgids Orchideeën gaat dan zeker mee. Ik vind het een indrukwekkende veldgids die alle soorten orchideeën in Europa en omstreken beschrijft en vooral: afbeeldt. Een standaardwerk dat in de boekenkast van elke liefhebber van wilde orchideeën zou moeten staan.
Veldgids Orchideeën / Hendrik Ae Pedersen en Philip Cribb / Uitgeverij Noordboek / paperback
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 | ||
Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. | ||
1. Vortex Diamondback HD 10x42  | Ligt heerlijk in de hand. Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen | |
2. Bynolyt Stork WPR 8x42  | Door Roots verkozen tot beste verrekijker in deze prijsklasse. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 10x42. | |
3. Kowa SVII 10x42  | Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 | ||
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. | ||
1. GPO Passion ED 10x42  | Hoogwaardig ED glas. Ligt zeer prettig in de hand. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. | |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  | Zeer scherp en lichtsterk beeld. Zeer prettig gebruikscomfort. Relatief lichte verrekijker. | |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  | Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Hoogwaardige coatings en prisma's. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Ook verkrijgbaar als 8x42. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 | ||
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. | ||
1. GPO Passion HD 10x42  | Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. | |
2. Leica Trinovid HD 10x42  | Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. | |
3. Swarovski CL Companion 8x30  | Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 | ||
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! | ||
1. Swarovski NL Pure 10x42  | De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! | |
2. Leica Noctivid 10x42  | Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. | |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  | Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! | |
Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |  |