Je begint met vogels kijken, maar je weet niet hoe te beginnen. Waar begin je met het zoeken naar vogels en hoe leer je snel de meest voorkomende soorten van elkaar te onderscheiden? Met de Uitvogelgids van Luc Hoogenstein leer je op een natuurlijke en toegankelijke manier 100 vogelsoorten herkennen. De makkelijke soorten eerst, maar meer naar het einde toe wordt het telkens wat lastiger. Een mooie opmaat dus. Ik denk dat dit een een heel handige en inspirerende gids is voor beginnende vogelaars.
 |
Van nul naar honderd soorten. Dat is moet te doen zijn, maar hoe? Luc Hoogenstein stelde voor zijn boek een Vogel Top 100 samen gebaseerd op het aantal, de aanwezigheid in het jaar en de kans dat je de soort ook daadwerkelijk ziet. Zo bestaat de Top 20 voornamelijk uit soorten die je in je directe omgeving kunt zien. Deze soorten zijn ook nog eens algemeen. Heel handig, want wanneer je deze soorten eenmaal leert herkennen, dan merk je ook de soorten die niet zo algemeen zijn een stuk sneller op. En natuurlijk is de Top 100 een dynamische lijst. Hij kan in de toekomst worden aangepast als dat nodig zou zijn.
Soortbeschrijvingen
Elke vogel op de lijst wordt op twee pagina’s beschreven. Je vindt op deze pagina’s informatie als de naam (zowel de Nederlandse als de Engelse naam, dat laatste vind ik heel handig, we gaan immers ook wel eens in het buitenland vogels kijken). Verder ontdek je of de vogel een standvogel, wintergast, zomergast of trekvogel is. Dan weet je meteen in welk seizoen je de soort het beste kunt zoeken. Andere gegevens die worden beschreven: het leefgebied, de verspreiding (afgebeeld met kaartjes), broedgegevens, de belangrijkste kenmerken, een verwijzing naar de online vogelgids voor aanvullende details en interessante weetjes over het gedrag. De Uitvogelgids is ook een notitiegids. Op elke soortpagina kun je aantekeningen maken over jouw waarnemingen.
Welke soorten staan in de Top 100?
Welke soorten staan in de Top 100? Het begint met makkelijke en veelvoorkomende soorten als de huismus, merel, spreeuw, koolmees, winterkoning en ekster. Die kunt je vast rond je huis zien. Dan volgen iets lastiger soorten als de fuut, buizerd, krakeend, boomkruiper en koperwiek. Daarvoor moet je er nog verder op uit. Naarmate de lijst vordert, volgen nog moeilijker soorten als de goudplevier, appelvink, zwarte mees, blauwborst, eider, bosrietzanger, spotvogel en toendrarietgans. Voor de beginnende vogelaar biedt de lijst de mogelijkheid om er even lekker ‘in te komen’ om vervolgens wat lastiger soorten te leren herkennen. De lijst biedt dus ook de nodige uitdaging, ook prettig.
Proef op de som: de braamsluiper
Laten we de proef eens op de som nemen met een lastige soort: de braamsluiper oftewel de Lesser Whitethroat. Je vindt deze zangvogel in stekelige struiken waaronder de braam. En dan voel je wel aan waar je de braamsluiper zoeken moet: in gebieden met veel dicht struweel. Dat kunnen natuurgebieden zijn maar ook stadsparken. Dat laatste klopt, hoewel ik dat in het buitenland heb ontdekt: tijdens onze meivakantie kwam ik in het centrum van de Deense hoofdstad Kopenhagen tal van braamsluipers tegen in de sleedoorns.
Braamsluipers zijn trekvogels die vanaf eind juli wegtrekken. Het lijkt op de grasmus, maar zijn de iris van een grasmus is lichter dan die van de braamsluiper. Om dat detail waar te nemen moet je wel heel dichtbij de vogel komen en mijn ervaring is dat dat best lastig is. Vogels kijken is soms best een uitdaging… En dat bevestigt de auteur. ‘Door hun verstopte levenswijze zijn braamsluipers niet makkelijk te zien, behalve aan het begin van het broedseizoen.’ Dan zitten de mannetjes regelmatig vanuit de top van een boom of struik te zingen. In de notitieruimte noteer je de datum en de locatie van je waarnemingen en of het een mannetje, vrouwtje of juveniel was.
Beschrijvingen van biotopen
Tussen de beschrijvingen van de vogelsoorten door worden ook de verschillende biotopen beschreven. Zo lees je in het hoofdstuk over de Duinen dat je vooral tijdens de najaarstrek in de duinen veel vogels zien kunt. Veel trekvogels volgen dan de kustlijn en bovendien is het duinstruweel rijk aan bessen. Die vormen tijdens de najaarstrek dus een rijk buffet voor de vogels. Vervolgens zie je een overzicht van de vogels die je in de duinen kunt zien en worden de mooiste natuurgebieden aan de kust op een rijtje gezet. Makkelijk, zo ontdek je nieuwe en vooral: mooie natuurgebieden waar je heerlijk kunt vogels kijken. En dan volgt tenslotte een praktische tip van Luc Hoogenstein, zelf een heel ervaren vogelaar. In het hoofdstuk over de Duinen adviseert hij je om in mei rond zonsopkomst de duinen te bezoeken. Je zult onder de indruk raken van het vogelgezang dat je dan hoort. Ook dat kan ik beamen. Gelukkig mag je ook iets later je bed uit om dit overweldigende vogelkoor te ervaren.
Een doeltreffend concept en inspirerend hulpmiddel
Ik vind het concept van de Uitvogelgids doeltreffend. De gids is duidelijk opgezet en uitgekiend ingedeeld. De vormgeving is bijzonder mooi met kaartjes, grafieken en natuurlijk duidelijke foto’s van de vogelsoorten.
Ik merk tijdens excursies dat beginnende vogelaars vaak moeite hebben met het herkennen van vogels, zelfs van algemene soorten. Met de Uitvogelgids leren beginnende vogelaars snel de meest voorkomende soorten te herkennen om daarna ook op zoek te gaan naar vogels die lastiger te herkennen zijn. Natuurlijk gaat het in het veld niet allemaal precies op volgorde van deze Top 100. Ga je deze gids gebruiken, dan zul je zien dat je in praktijk kriskras door het boek gaat. Nu eens een makkelijke soort om dan plotseling, als bij verrassing, voor een onbekendere soort te staan die in de tweede helft van de lijst staat. Zo gaat dat in de natuur. Het is alleen de mens die met lijsten over de wereld gaat. Niet zelden is zo’n lijst een knellend keurslijf, maar soms is zo’n lijst best handig en dat blijkt. Ben je een beginnende vogelaar en wil je snel vogels leren herkennen, dan is de Uitvogelgids een inspirerend hulpmiddel.
Uitvogelgids / Pixfactory / Luc Hoogenstein / als paperback
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. |
1. Vortex Diamondback HD 10x42  Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen Ligt heerlijk in de hand. |
2. Bynolyt Stork WPR 10x42 DCF  Een slank en elegant instapmodel. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 8x42. |
3. Kowa SVII 10x42  Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 |
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. |
1. GPO Passion ED 10x42  Hoogwaardig ED glas. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. Ligt zeer prettig in de hand. |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  Zeer prettig gebruikscomfort. Zeer scherp en lichtsterk beeld. Relatief lichte verrekijker. |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Hoogwaardige coatings en prisma's. Ook verkrijgbaar als 8x42. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 |
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. |
1. GPO Passion HD 10x42  Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. |
2. Leica Trinovid HD 10x42  Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. |
3. Swarovski CL Companion 8x30  Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 |
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! |
1. Swarovski NL Pure 10x42  De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! |
2. Leica Noctivid 10x42  Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! |