recensie Terra insecta Anne Sverdrup-Thygeson

Recensie: Terra insecta, Anne Sverdrup-Thygeson

Een van de mooiste verhalen in het meeslepende boek Terra insecta van Anne Sverdrup-Thygeson vind ik dat over de allerbeste vriend van de chocola. Realiseert de hartstochtelijke chocoladefan zich dat hij of zij van een piepkleine mug afhankelijk is om deze lekkernij te kunnen blijven eten? En het meest bizarre verhaal is dat van een slapende dansmug die je kunt koken, in vloeibare stikstof dopen of jarenlang blootstellen aan kosmische straling. Tot 17 jaar na de start van deze wrede behandeling zal de larve van deze dansmug zich onbekommerd herstellen en vrolijk het leven vieren.

Terra insecta, een ode aan het insect. Nou ja, hét insect? Aan de triljoenen insecten die op aarde leven. De ene soort nog verrassender dan de andere. Wist je dat de huisvlieg met zijn voeten kan proeven? Dat een libelle tot driehonderd beelden per seconden kan onderscheiden en elk beeld kan zien? En dat insecten over intelligentie beschikken? Onderzoekers wisten hommels te leren touwtrekken om bij nectar te komen. Alsof je een hond africht!

Over het liefdesleven van insecten zijn ook sappige verhalen te vertellen. Bijvoorbeeld dat veel mannelijke insecten zijn voorzien van instrumenten die uitstekend geschikt zijn om … sperma uit het geslachtsorgaan van de wijfjes te verwijderen. Het doel is natuurlijk duidelijk: zodat hij zijn eigen sperma kan achterlaten en hij geen concurrentie te duchten heeft. Jammer genoeg beschikken zijn mannelijke soortgenoten over dezelfde instrumenten… Maar dan heeft hij altijd nog dat andere instrument: waarmee hij de geslachtsopening van het vrouwtje kan dichtproppen.

Ook weer een leuk weetje, eentje waar elke rozenliefhebber van zal gruwen: bladluizendames kun je vergelijken met een Russische matroesjkapop: ze baren levende bladluizen die op hun beurt al nieuwe bladluizendames dragen. En deze larven of jonge bladluizen worden verwekt zonder bemoeienis van een man. Het grote voordeel van deze manier van voortplanten? Dat het zo lekker explosief verloopt. Oftewel: je rozen zitten binnen de kortste keren vol met bladluizen.

Nu zijn er in de insectenwereld ook buitengewoon wrede voorbeelden te noemen. Zo wreed, dat ze theologen en wetenschappers in de negentiende eeuw tot heuse geloofstwijfel aanzetten. Men ontdekte toen dat parasieten op een wel heel wrede manier langzaam maar zeker de organen in het gastlichaam opaten. Dat viel toch niet te rijmen met het beeld van een Schepper als goede en liefdevolle Vader? En het vervelende is: het kan nog véél wreder!

Zo is de parasietwesp in staat om lieveheersbeestjes te veranderen in zombies. En dan is er ook nog de zielzuigerswesp die de hersenen van een kakkerlak inspuit met zenuwgif. De kakkerlak krijgt een eitje in de poot gespoten en wordt vervolgens langzaam maar zeker van binnenuit opgegeten. Ondertussen zijn sommige insecten weer heel nuttig voor ons mensen. De wesp bijvoorbeeld, dat verguisde diertje. Niemand wil een wespennest onder de dakgoot, maar het schijnt zo te zijn dat een wesp een kilo andere insecten kan eten. En dan hebben we het nog niet gehad over de spinnen…

Een heerlijk boek dit Terra insecta van Anne Sverdrup-Thygeson. Niet alleen biedt het talloze verrassende inzichten in de onbekende insectenwereld. Ook overtuigt het me dat insecten onmisbare dieren zijn. In de voedselketen natuurlijk. Insecten reguleren de aanwezigheid van schadelijke dieren. Ze bestuiven onze bloemen. Maar ze kunnen ons leven ook een heel positieve wending geven. Zo is er een insect dat letterlijk beschikt over een jeugdelixer: een keversoort. Deze kever beschikt zelfs over de gave om achteruit te groeien! In tijden van voedselschaarste wordt hij jonger en jonger. En is er plots weer voedsel genoeg, dan groeit hij weer op. En dan moeten we het nog hebben over een Zuid-Amerikaanse gifkikker. Het gif van het beestje kan mogelijk bijdragen aan een medicijn voor MS. Maar wat blijkt? Gifkikkers die een bepaalde kever niet meer eten, zijn plots niet giftig meer! De kever is dus de bron van het gif. En over hoeveel nog-niet-ontdekte nuttige stoffen beschikken de insecten die nog rondzwermen op de aarde?

Iedereen weet: met de insecten gaat het niet best. Op de achterflap van Terra insecta lees ik dat het aantal mensen in de afgelopen veertig jaar is verdubbeld, maar dat de hoeveelheid insecten in die tijd is gehalveerd. Als de hoeveelheid insecten in dit tempo blijft afnemen, kan dat wel eens tot rampspoed gaan leiden voor ons mensen. Je hoort wel eens politici en andere goeroes beweren dat voor alle problemen een technologische oplossing bestaat. Als dat zo is, dan kan dat in veel gevallen niet zonder de inzet van ‘de natuur’ en in concreto van: ‘insecten’. Zuinig zijn dus op onze insecten. Trouwens, wat mij betreft niet alleen vanwege het nut dat zij voor ons mensen hebben. Nee, het feit dat ze bestaan, en er al veel langer zijn dan ons mensen, is reden genoeg om ze te koesteren.

Geloof je me niet? Lees van Terra insecta maar. Een magistraal boek over wezens waar we nog veel te weinig van afweten. Je zult ervan genieten!

Terra insecta / Anne Sverdrup-Thygeson / De Bezige Bij / als paperback en als e-book

Lok insecten in je tuin met de volgende planten:

Samengesteld uit authentieke bloemenrassen.

Een tuin vol prachtige vlinderbloemen gegarandeerd.

Bloeitijd: het eerste jaar vanaf juni-juli en het daarop volgende jaar vanaf het voorjaar.

Biologische teelt van de zaden gegarandeerd.

Speciaal samengesteld om bijen te helpen.

Tip: Hang er een insectenhotel bij in de buurt!

De paarse bloemen kunnen tot ver in de herfst blijven komen en zullen dan zeker gevonden worden door de vlinders zoals de dagpauwoog en de atalanta. Maar ook andere insecten zullen deze plant snel vinden als hij in bloei staat.

Wil je in de nazomer ook nog bloemen in uw tuin voor de vlinders dan mag de hemelsleutel niet ontbreken. Mooie roze schermen die in augustus/september voor de vlinders een goede voedselbron zijn.

Duifkruid staat graag in de zon. Hij kent een lange bloeiperiode en trekt veel dagvlinders en ook hommels aan.

Dit is een gemakkelijke tuinplant met heldergele bloemen. Hij groeit goed en vormt een bossig gewas, dat zelfs planten uit de directe omgeving steun kan bieden.

Met deze kleurrijke bloemen in de tuin komen de vlinders bij jou thuis. Bijen komen ook graag naar de blauwe korenbloem, wat zorgt voor een goede bestuiving van uw tuin.

De lila-witte bloemen van het Bergsteentijm zijn zeer aantrekkelijk voor bijen en zweefvliegen. De plant staat graag op een open, zonnige plaats.

Het ophangen van een insectenhotel.

Een insectenvanger om ze levend buiten te zetten.

Het ophangen van een vlinderhotel.