De hoofdpersoon in de roman Tasmanië van Paolo Giordano, bekend geworden met zijn roman De eenzaamheid van de priemgetallen, maakt de ene crisis na de andere door. Vriendschappen lopen stuk of verflauwen in een mum van tijd, de reputatie van één van zijn beste vrienden valt in diggelen, met het milieu en klimaat gaat het bergafwaarts en dan is er nog zijn eigen relatie die ook niet echt je van het is. Het is een wat langzaam geschreven roman die het leven van een niet erg gepassioneerde jongeman beschrijft. In een kalme cadans wandel je met hem mee op weg naar de vervulling die niet komen zal.
De bom, en met name de nucleaire bom, dat is wat de hoofdpersoon, journalist en schrijver van beroep, fascineert. Hij heeft het plan opgevat om een boek te schrijven over de kernbommen die aan het einde van de Tweede Wereldoorlog twee Japanse steden verwoestten. Het is een project waaraan hij met horten en stoten en met de nodige twijfels aan werkt. Want hij is de eerste niet die over de twee kernbommen en het verloop na de bombardementen schrijft. Wat zal zijn boek aan eerder verschenen boeken toevoegen? Wat voegt zijn aanwezigheid op de wereld in algemene zin eigenlijk toe nu zijn relatie dreigt te verzanden? Lorenza, zijn partner, geeft hem de opdracht om de wereld en zichzelf te verkennen in een los-vast verband. En daar beginnen de lome avonturen die hem in een keur aan Europese steden doen belanden en zelfs tot ver erbuiten, in Japan.
Lome avonturen, zelfs wanneer het spannend wordt. In een kalme cadans geschreven. In de verte doet de schrijfstijl van Paolo Giordano me denken aan de verhalen van Cesare Pavese die ook in een kalme cadans doodgewone gebeurtenissen weet te beschrijven. Er gebeurt niets, haast niets, maar in de woorden en regels zit diepe ervaringen verstopt die jij als lezer moet zien te ontdekken. Tot die diepte reikt Paolo Giordano in Tasmanië echter niet. En dat komt, omdat ik in de hoofdpersoon een anti-held zie, iemand die in de omstandigheden verkeert om veel te beleven, maar het om onverklaarbare redenen helemaal laat afweten.
Neem nu zijn ontdekkingstocht op los-vast basis van Lorenza. Hij ontmoet een journaliste die de meest bizarre plekken ter wereld heeft bezocht en beschreven. Hij trekt maandenlang bij haar in, maar het enige wat hen werkelijk verbindt zijn de zinnen vol sarcasme die ze gedurig uitwisselen. Van lichamelijke toenadering is geen sprake, maar hoe kan dat nu, als je maandenlang in een klein doch rommelig appartement samenwoont? Je zou ook kunnen redeneren dat dat juist het bijzondere is. Misschien zijn juist mijn verwachtingen op dit punt voorspelbaar.
En dan is er zijn grote vriend Novelli, ‘de wolkenman’. Een wetenschapper, gespecialiseerd in wolken en hun relatie met het klimaat, wereldwijd gerespecteerd om zijn kennis en wetenschappelijke publicaties. Tijdens een symposium over het feminisme in de wetenschap gooit de vermaarde wetenschapper zijn reputatie in een luttel ogenblik aan gruzelementen. De wetenschapper blijkt een oude, witte man te zijn die met slecht onderbouwde analyses betoogt dat niet de vrouw wordt ondergewaardeerd in de wereld van de wetenschap, maar juist de man. Steunt de hoofdpersoon zijn vriend? Valt hij hem af? Nee, hij doet niets, of in elk geval grenzen zijn inspanningen aan niets. Het is een passieve lummel, om het beschaafd uit te drukken.
Ondertussen passeren allerlei beschouwingen over klimaatverandering, de bom en zijn eigen relatie de revue. Zijn vriend Karol, een Romeinse priester, legt het aan met een twintigjarig meisje en als ook deze geliefden allebei een beroep doen op de hoofdpersoon, blijf hij opnieuw op de vlakte. De gesprekken over liefde en geloof tussen de hoofdpersoon en de priester die het spoor bijster is, zijn aan de magere kant. Het huwelijk van een andere vriend mondt uit in een vechtscheiding met een enig kind dat er de dupe van wordt, en ook nu is zijn optreden niet weifelachtig en mat.
De hoofdpersoon verkeert in een midlifecrisis, zo las ik in een beschouwing. Dat heb ik geen moment overwogen, toen ik Tasmanië las. Ik vind het vooral een kleurloos figuur, vlees noch vis, nauwelijks in staat om liefde te geven of te delen. Niet in staat tot passie. Altijd vlak, niet in staat van de oppervlakte op te stijgen. Dat is jammer voor de fictieve hoofdpersoon, maar anderzijds geeft het deze roman wel de prettige, kalme cadans waarin een veelvoud van actuele thematiek de revue passeert. Denk aan klimaatverandering, verhoudingen tussen man en vrouw, massale uitsterving, de verwoestende gevolgen van menselijk handelen gesymboliseerd met het vallen van de kernbommen.
Tasmanië ondertussen is het enige toevluchtsoord dat nog rest voor de weinige happy few die de catastrofe weten te overleven. Geen enkele wereldmacht zal op het idee komen op te stomen naar dit eiland, gelegen ten zuiden van Australië. Het is vooral het gedroomde toevluchtsoord, waar nog wel een toekomst resteert als die elders ter wereld teniet gedaan zal zijn, want meer dan een schaduw, een vage mistflard, wordt het eiland niet.
Een verhaal dat actuele thema’s aansnijdt. Geen opwinding in deze roman echter. Ook nauwelijks diepgang, of het moet zijn na de oogoperatie die de hoofdpersoon moet ondergaan. Het enige moment waarop de hoofdpersoon en zijn partner elkaar wat dieper toenaderen. Precies op het moment dat de hoofdpersoon in een hulpeloze toestand verkeert. Hij moet huilen. Maar daar blijft het dan ook bij. Een onaf karakter is hij. Een antiheld. Ik heb althans het heldhaftige in de hoofdpersoon niet kunnen ontdekken. Zulke figuren moeten er echter ook zijn in de literaire wereld.
Tasmanië / Paolo Giordano / De Bezige Bij / als paperback en als e-book
Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |  |