Nog niet zo heel lang geleden ging ik regelmatig op het strand van Maasvlakte 2 fossielen zoeken. Het begon voorzichtig met wat fossiele schelpen tot mijn dochter plots een steen omdraaide en ik de lamellen herkende: een gave mammoetkies! Het virus sloeg kortstondig toe en nu zijn we in bezit van een glazen stolp vol fossielen. Er worden daar op het strand nog altijd bijzondere vondsten gedaan. Het fossielenstrand kreeg zo veel aandacht dat het Havenbedrijf Rotterdam er zelfs een boek over uitgaf: Schatten van het mammoetstrand, geschreven door Evert van Ginkel en Jelle Reumer.

Andere actuele boeken over fossielen in Nederland:

Het boek werd gepresenteerd net nadat Walter Langendoen, een bekende amateurzoeker, een stukje van een mensenschedel had gevonden. Het oudste stukje mensenschedel ooit in Nederland gevonden! Het fragment is vermoedelijk uit de steentijd afkomstig en in het Schatten van het mammoetstrand lees ik dat onderzoekers uit het fragment hebben kunnen opmaken wat er zoal op het menu stond van onze verre voorvader. Zoogdieren en vissen uit zoet en zout water stonden in elk geval op zijn menu. Hoe kunnen er op dat gloednieuwe strand nu zulke bijzondere fossielen gevonden worden?

Het antwoord is betrekkelijk eenvoudig: duizenden jaren geleden was er geen Maasvlakte. Wel een andere vlakte, een haast oneindige vlakte. Er was geen zee, je liep zo naar Engeland. En op die vlakte wemelde het bij tijd en wijle van het leven. Mammoeten, reuzenherten, wolharige neushoorns, sabeltandtijgers, reuzenbevers en veel andere uitgestorven beesten scharrelden er rond. De bitter koude ijstijden verdreven de dieren, maar ze keerden in warmere perioden weer terug. Tot de zeespiegel ging stijgen en de vlakte werd overspoeld. Veel dieren van de vlakte stierven uit. Hun resten kwamen in de bodem terecht waar ze op grote diepte uitstekend werden geconserveerd. Toen de zandzuigers deze zandlagen opzogen en op het strand spoten, kwamen deze resten bloot te liggen. En zo spoelen in dat zand nog dagelijks fossielen schoon. Plots verschijnt er een stuk mammoetkaak in het zand, of een versteende hyenadrol of, en dan spreek ik voor mezelf, een gehoorbeen van zo’n reuzenbeest uit de oertijd, een wolharige neushoorn of een mammoet. Maar ik heb ook paardenkiezen, stukken neushoornkies, een wervel van een spitssnuitdolfijn en kniegewrichten gevonden. Die laatste lijken wel op van die kanonskogels uit de zestiende eeuw. Zie je plots een donkere bal liggen…

De auteurs van Schatten van het mammoetstrand nemen je mee op een reis door de tijd. Ze stellen je de oudste bewoners van ons land voor en vertellen je over hun levenswijze. Al zo’n 7.000 jaren geleden voeren er mensen in kano’s rond, boomstamkano’s. Ze leggen je uit wat er in de loop van de tijd zoal is gebeurd. Hoe het komt dat de mammoetsteppe uiteindelijk verdween. Waarom de mammoet uitstierf. En hoe je fossielen kunt herkennen. In de gids achterin kom je alles te weten over de dieren die op de vlakte leefden. Leuk is dat ze van vrijwel elk dier ook fossiele resten afbeelden. Als je een keer een fossiel vindt, dan kom je er zo misschien wel achter bij welk dier het fossiel hoorde. Ook de mensen die onderzoek deden naar de fossielen en naar het oerlandschap, komen aan het woord. Zo vertelt Lucia Kubiak-Martens, archeo-botanicus, over haar onderzoek naar fossiele plantenresten op de Maasvlakte. Zij ontdekte dat onze verre voorvaderen hazelnoten verzamelden, en eikels en waternoot. Zij analyseerde resten van eetbare planten die deels verkoold waren, dus door mensen behandeld en bereid om te eten. Wil je echt weten hoe het oerdieet eruit ziet, dan moet je het boek Schatten van het mammoetstrand lezen. Er worden trouwens ook gereedschappen gevonden op de Maasvlakte. Schrabbers om visschubben van de vissenlijven te schrapen bijvoorbeeld. Of sikkelvormige messen, vermoedelijk om kruiden mee te snijden. Ik vind het ook bijzonder om te lezen dat uit grindanalyse blijkt dat er stollingsgesteenten liggen die uit Scandinavië stammen. Er zijn zelfs steensoorten uit Finland en de Baltische staten gevonden.

Ben je geïnteresseerd in archeologie, in onderzoek naar grondlagen en fossielen, dan is Schatten van het mammoetstrand een heel informatief boek voor je. Het is een kleurrijk boek, er zijn duidelijk kosten noch moeiten bespaard om er een prachtig boek van te maken. Je krijgt bovendien tips hoe je je fossielen het beste kunt bewaren en conserveren. En natuurlijk ook waar je al die andere fossielen van de Maasvlakte kunt bewonderen. Een heel inspirerend boek dus dat mij in elk geval weer enthousiast maakte om het strand weer eens te bezoeken. Een strandwandeling maken is altijd leuk en als je op je tochten ook nog eens een bijzonder fossiel kunt vinden, dan is het dubbel zo leuk.

Schatten van het mammoetstrand / Evert van Ginkel en Jelle Reumer / Havenbedrijf Rotterdam / Paperback