Van Gerbrand Bakker las ik ooit zijn veelgeprezen debuutroman Boven is het stil. Ik vond het een prachtige roman waarin hij met liefde verhaalt over de natuur, de boerderij, de weilanden en een oude vader. Ik heb hem kunnen volgen in dagblad Trouw waar hij regelmatig een column voor schrijft. En nu ligt het boek Rotgrond bestaat niet voor me. Waarin hij in korte hoofdstukken ingaat op de relatie van ons cultuurlandschap en de natuur. Het boek staat trouwens op de shortlist voor de Jan Wolkers Prijs 2018 zou daarmee tot de vijf beste natuurboeken van dit jaar behoren. En ik snap denk ik best waarom.
Vakantiehuis midden in de natuur Op Natuurhuisje.nl vind je vakantiehuisjes midden in de natuur, in Nederland en ver daarbuiten. Je geniet van de stilte en vooral: van de natuur! |  |
In Rotgrond bestaat niet schrijft Gerbrand Bakker over de ingewikkelde relatie van de mens met de natuur. Hij bestrijkt een heel breed terrein. Van tuinieren tot vogelobservatie en zelfs een heuse polemiek met de bekende boswachter en natuurschrijver Peter Wohlleben schuwt hij niet. De titel komt trouwens uit het hoofdstuk over Griekenland waar hij tijdens een of andere zomer verblijft. Hij duikt er om vissen te observeren (en waarvan hij de namen niet perse hoeft te weten). Hij beschrijft zijn liefde voor met olijfbomen beplante hellingen. Olijfbomen die sinds de economische crisis in Griekenland het landschap weer domineren.
Het hoofdstuk na dat over die rotgrond vind ik ontzettend leuk gevonden. Twee verspreidingskaartjes uit de befaamde Petersons vogelgids staan naast elkaar, en verrek: die spiegelen elkaar inderdaad. Een knappe observatie. Op het ene kaartje zie je het verspreidingsgebied van de zwarte kraai en op het andere dat van de bonte kraai. Het lijkt erop dat de twee soorten elkaar niet verdragen, maar dat ligt toch iets genuanceerder.
Soms gaat Gerbrand Bakker in Rotgrond bestaat niet wel heel ver met nuanceren. In het hoofdstuk over insecten vraagt hij zich af of de afname van insecten echt zo erg is. ‘Is het misschien niet gewoon zo dat er bizar veel insecten zijn en dat het niet uitmaakt dat driekwart daarvan er niet meer is?’ Goed, voor bestrijdingsmiddelen mag wat hem betreft ondertussen wel eens een alternatief worden uitgevonden. En in de tijd dat Bakker huisschilder was redde hij de spinnen die in zijn verfblik vielen ‘met gevaar voor eigen leven.’ Maar voor mij is dit toch te veel relativeringsdrang. Wat mij betreft gaan we iets bewuster om met de biodiversiteit in onze omgeving en dus ook met de variatie aan insecten. Ondertussen zetten dit soort van gedachten je natuurlijk wel aan het denken en dat is ook wel eens goed.
Ronduit vermakelijk vind ik de polemiek met Peter Wohlleben, de Duitse boswachter die ik in mijn recensies vaak heb geprezen. En in elk geval zijn eerste boek, Het verborgen leven van bomen. Bakker heeft het niet zo op de toon die Wohlleben aanslaat. Te veel antropomorfismen, te menselijk gedacht en geschreven over bomen. Te weinig voetnoten gezien de dikte van het bomenboek. Een populair geschreven boek over bomen dat zich makkelijk laat fileren door iemand met een filosofische inslag. Maar dan overvraag je zo’n boek wel weer, denk ik dan. Laat Wohlleben het grote publiek de unieke levenswijze van bomen maar bijbrengen. Dat hij daarbij al te menselijke beelden gebruikt, het zij hem vergeven (wat mij betreft). Er zijn boeken aan te wijzen van wetenschappers die op hoofdlijnen hetzelfde betogen als Wohlleben, of zelfs nog verder gaan. Ik noem in dit verband alleen het boek Briljant groen van de Italiaan Stefano Mancuso (verschenen trouwens bij de uitgever van de boeken van Gerbrand Bakker).
Dan stip ik nog aan het verhaaltje over de boomklever en vooral het jonge beestje dat bij hem naar binnen vloog en er bewusteloos neerviel. Hier valt Bakker op een slordigheid te betrappen, want in de ene alinea is het een boomkruiper en in de andere plots een boomklever. Twee soorten die weliswaar allebei tegen een boomstam opkruipen, maar met een toch heel verschillend uiterlijk. Met het verhaaltje is verder trouwens helemaal niets mis. Mooi geschreven, zoals je van Gerbrand Bakker mag verwachten.
Rotgrond bestaat niet. Een bundel fijnzinnige verhalen waarin de landschappen in Wales, de Eifel, Friesland en weet ik veel waar voorbij komen. Ik snap wel waarom dit boek genomineerd is voor de Jan Wolkers Prijs 2018. Gerbrand Bakker behoort momenteel tot de beste schrijvers van Nederland en niet alleen van romans. Ook op de korte baan staat hij zijn mannetje. Met humor, soms met venijn en altijd met oog voor detail en natuur. Rotgrond bestaat niet zette me in elk geval vaak aan tot denken.
Rotgrond bestaat niet / Gerbrand Bakker / Uitgeverij Cossee / als paperback en als e-book
Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |  |