Duurzaam Nederland. Een thema dat velen bezighoudt en dat naar vele kanten uitgewerkt kan worden. Eén van die kanten is een duurzaam bloeiend Nederland. Oftewel: investeren in biodiversiteit waarbij inheemse flora het uitgangspunt bij vormen van beheersplannen. Het prachtige boek Planten van hier van Henny Ketelaar pakt deze handschoen op. En eigenlijk zou iedereen moeten volgen.
De inzet van Planten van hier is om inheemse planten permanent onderdeel te laten uitmaken van beheersplannen. Voor landbouwgebieden bijvoorbeeld, waar de natuur dan niet alleen een productiefactor is, maar ook een factor om te beheren, te beschermen en te verzorgen. Inheemse planten kunnen zelfs nuttig zijn voor de landbouw. Ze bestrijden en voorkomen ziekten en plagen… Maar ook wie actief in het groenbeheer kan nog veel leren van Planten van hier. Hoeveel oppervlakte aan dijken, bermen en andere oppervlakten liggen niet te wachten op een kwaliteitsinjectie in de vorm van (her)introductie van de oorspronkelijke flora? Niet alleen voor de natuur goed – zo lees ik in het prachtige boek De man op de dijk hoe belangrijk inheemse planten langs akkerranden voor grauwe kiekendieven zijn, maar ook voor menselijke bewoners. Het is aangetoond dat de meeste mensen liever in een groene, natuurlijke omgeving wonen en werken. Last but not least is het ook in de stedelijke omgeving van belang om inheemse planten in te zetten. Ook hier valt een wereld te winnen. Groendaken die bekleed worden met inheemse flora bijvoorbeeld. Goed om de zomerhitte te temperen en goed voor de biodiversiteit. Een stad als Rotterdam schijnt er al heel ver mee te zijn.
Helaas is het oorspronkelijke landschap en daarmee ook de inheemse flora flink aangetast in ons land en in grote delen van de wereld. Bemesting, vervuiling, intensivering en het gebruik van gif hebben ertoe geleid dat de biodiversiteit inmiddels is teruggelopen met 80%. Dat is een schrikbarend cijfer.
Het omvormen van gebieden van monotoon in bloemrijk is gelukkig nog altijd haalbaar. Maar dan moet het wel goed gebeuren, is de inzet van de auteurs van Planten van hier. Gebruik liever geen zaadbommen die zaden van exoten en cultivars bevatten. Inheemse planten, daar gaat het om. Heel belangrijk voor de rest van de voedselpiramide. Insecten hebben vaak een unieke relatie met een plant. Zulke insecten help je dus alleen door de juiste planten in te zaaien. Exoten komen van ver weg en met die planten hebben onze inheemse dieren (nog) geen relatie. Ze kunnen er hun eitjes niet op leggen, larven kunnen niet van de bladeren of de steeltjes eten. En soms bieden deze planten ook in het geheel geen voedsel.
Het boek Planten van hier is opgebouwd uit verschillende delen. Het eerste deel gaat in zijn algemeenheid in op het belang van de inheemse flora. Het belang voor flora, fauna en ons mensen.
Het tweede deel biedt een overzicht van inheemse planten. Compleet met uitgebreide omschrijving en schitterende afbeeldingen van de plant zelf én van de dieren die afhankelijk zijn van die plant. Bij de kleine pimpernel prijken bijvoorbeeld foto’s van het kalkgrasdikkopje, icarusblauwtje en de pluimvoetbij.
Het derde deel zet in op de beleidsmatige en praktische vertaling van de inzet van inheemse planten in ons landschap. Hoe pak je dit dan aan als overheid, als boer of particulier? Hoe leg je een bloemweide aan? En op welke bloemen en bijbehorende insecten ga je je richten? En als je eenmaal een kruidenrijke bloemweide hebt gerealiseerd, hoe beheer je die dan? Natuurlijk kun je hiervoor ook een professional inschakelen. Ik denk dat dat vooral gebeurt voor de inrichting van de buitenruimte op bedrijfsdaken en bedrijventerreinen. Een voor mij sprekend voorbeeld is het bedrijfsdak van het BP hoofdkantoor in de Europoort. Ik passeer dit gebouw regelmatig tijdens mijn vogeltochten. Het gebouw ligt verscholen onder een dikke laag aarde die ingezaaid is met allerlei kruidensoorten.
Voor waterschappen en gemeenten is het hoofdstuk over flora- en faunarijke linten in het landschap een must-read. Dijken en watergangen zijn immers belangrijke onderdelen van de ecologische hoofdstructuur in Nederland. Via deze linten kunnen insecten en planten zich snel verspreiden. Als de aanwijzingen in dit boek worden opgevolgd, zou het herstel van insectenpopulaties wel eens heel erg snel kunnen gaan. Laten beleidsmakers kennis nemen van dit boek!
Planten van hier is geschreven door specialisten van organisaties als NL Bloeit!, Heem, Het Levend Archief en de Vlinderstichting. Kwaliteit gewaarborgd. Professionals én amateurs kunnen ermee aan de slag. Ik zeg: doen.
Planten van hier / Henny Ketelaar e.a. / KNNV Uitgeverij / Gebonden
Tover je tuin om in een insectenparadijs met de volgende planten:
Inheems bloemenmengsel
Met dit inheemse bloemenmengsel voor solitaire bijen zaai je de natuur letterlijk uit rondom jouw huis en tuin. Geniet van de kleur en geur van deze bloemen die vroeger zo algemeen voorkwamen.
Vlinderbloemenmengsel
Deze wilde bloemenzaden zijn samengesteld uit authentieke bloemenrassen. Als je deze bloemenzaden zaait is een tuin vol prachtige vlinderbloemen gegarandeerd.
Korenbloem
Je hoeft niet meer de deur uit om vlinders te bewonderen; met deze kleurrijke bloemen in de tuin komen ze bij jou thuis. Bijen komen ook graag naar de blauwe korenbloem, wat zorgt voor een goede bestuiving van uw tuin.
Vlinderstruik
Prachtige paarsblauwe pluimen bloeien weelderig van juli tot en met september. Heerlijk voor vlinders en andere insecten om van het nectar van deze plant te smullen.
Herfstaster
De paarse bloemen kunnen tot ver in de herfst blijven komen en zullen dan zeker gevonden worden door de vlinders zoals de dagpauwoog en de atalanta. Maar ook andere insecten zullen deze plant snel vinden als hij in bloei staat.
Hemelsleutel
Wil je in de nazomer ook nog bloemen in uw tuin voor de vlinders dan mag de hemelsleutel niet ontbreken. Mooie roze schermen die in augustus/september voor de vlinders een goede voedselbron zijn.
Duifkruid
Deze dwergvariant van het Duifkruid staat graag in de zon. Hij kent een lange bloeiperiode en trekt veel dagvlinders en ook hommels aan.
Meisjesogen
Dit is een gemakkelijke tuinplant met heldergele bloemen. Hij groeit goed en vormt een bossig gewas, dat zelfs planten uit de directe omgeving steun kan bieden.
Bergsteentijm
De lila-witte bloemen van het Bergsteentijm zijn zeer aantrekkelijk voor bijen en zweefvliegen. De plant staat graag op een open, zonnige plaats.
Aar Ereprijs
De Aar Ereprijs heeft lange blauwpaarse bloemaren die zich kunnen meten met die van een vlinderstruik. Bijen en hommels brengen graag een bezoekje aan deze plant.