Isaac Newton was eeuwenlang de beroemdste wetenschapper ter wereld. Totdat Einstein hem van zijn troon stootte. Maar nog altijd zijn mensen van mening dat Newton de onbetwiste nummer één in wetenschappersland is. Isaac Newton vestigde zijn reputatie door revolutionaire ontdekkingen in de wiskunde en natuurkunde. Hoog tijd om een goede inleiding te schrijven over het leven en werk van Newton. Het pas verschenen boek Newton in 30 seconden biedt een overzicht in 63 lemma’s waarin het leven en werk van Newton wordt uitgelegd.
De titel zegt het al: Newton in 30 seconden betekent elke dag een informatieve tekst die je in 30 seconden tot je kunt nemen. Dan zou je weer een facet uit het leven en werk van Newton moeten hebben geleerd. In precies 1.890 seconden heb je heel Newton te pakken en dat is alles bij elkaar iets meer dan een half uur. Nou, dat kan slechter. Heb je ooit op school moeten leren over de appel die op het hoofd van Newton viel, dan lees je in Newton in 30 seconden dat die appel nooit op zijn kruin terecht is gekomen. Maar dat er wel een herinnering van een antiquair is opgetekend die Newton heeft horen vertellen over vallende appels. Waarom vallen appels recht naar beneden en niet opzij of omhoog? Steeds weer valt de appel richting het middelpunt van de aarde. Newton bedacht: de appel trekt de aarde aan, net zoals de aarde de appel aantrekt.
Newton dankt zijn faam ook aan zijn experimenten met prisma’s. Tot zijn ontdekkingen dacht iedereen dat licht wit was en dat kleur voortkwam uit een verandering van wit licht. Newton ontdekte dat deze aanname onjuist was. En dat ontdekte hij door het gebruik van prisma’s. Hij hield een prisma voor een gat waar licht doorheen viel. Op de muur werd een regenboog geprojecteerd waarmee Newton aantoonde dat licht helemaal niet wit is, maar alle kleuren bevat. Na die ontdekking verrichte Newton nog talloze andere experimenten. De ene iets ingewikkelder dan de andere. In de economische studie die ik heb gevolgd, werden de theorieën van Newton niet toegepast, dus het was voor mij allemaal behoorlijk nieuwe stof.
Newton was trouwens in meer geïnteresseerd dan in natuurkunde en wiskunde. Ook theologie en alchemie (de voorloper van scheikunde) hadden zijn belangstelling. Zeer tegen de heersende mening van die tijd was hij bepaald niet recht in de theologische leer. Zo geloofde hij wel in een Opperwezen, maar niet op de klassiek christelijke wijze waarin de drie-eenheid een centrale rol speelt. Integendeel, Newton was een rasechte Ariaan die de drie-eenheid juist ontkende. Deze vorm van ketterij zou voor iedereen de doodsteek van de carrière betekenen, maar Newton was een grote naam. Daarnaast was Newton lange tijd parlementariër en lid van de Royal Society (waarvan hij gedurende 12 jaar de voorzitter was).
Wetenschappelijk held word je niet zonder slag of stoot. Er zijn altijd mensen die je reputatie bevechten of strijden om dezelfde eer. Newton blijkt een behoorlijk eerzuchtig figuur te zijn geweest. Zo was Robert Hooke een van de grootste rivalen. Newton en Hooke hadden een dispuut dat aanhield tot de dood van Hooke. Ook Gottfried Leibniz twistte langdurig met de grote Newton. Dat kwam omdat Newton en Leibniz onafhankelijk van elkaar een versie van de differentiaal- en de integraalrekening hadden geformuleerd. Newton beschuldigde Leibniz van plagiaat. De twist liep zo hoog op dat de honderd jaar erna Engelse en Europese wiskundigen elkaar niet konden luchten of zien. Newton had natuurlijk ook vrienden, waaronder ‘onze’ eigen Christiaan Huygens, de uitvinder van de microscoop.
Brian Clegg is een bekend auteur van populair-wetenschappelijke boeken. Zijn Newton in 30 seconden is een prima inleiding in het leven en werk van Isaac Newton. Het boek is mooi vormgegeven. Een kloeke hardcover die rijkelijk is voorzien van fraaie illustraties. Bij elke tekst van 30 seconden wordt een gedachteflits van 3 seconden aangeboden, plus een gedachte waar je 3 minuten over kunt nadenken. Wetenschappers van alle tijden die Newton hebben geïnspireerd, of juist geïrriteerd, staan met naam en verdiensten in de kantlijn. Zeer informatief voor wie zich interesseert in natuurkunde en de verdiensten van Isaac Newton in het bijzonder.
Newton in 30 seconden / Brian Clegg / Librero / hardcover
