Voor me ligt een voornaam boek. Lekker groot, dik en bijzonder vormgegeven. Je ziet het silhouet van de markante schrijver met zijn opvallend lange vlecht. Biologisch – ecologisch – organisch zijn drie kernwoorden die de aandacht opeisen. Dit is niet zomaar een boek, nee, dit is Natuurlijk tuinieren, een uitgebreid handboek voor biologisch, ecologisch en organisch tuinieren. En gelukkig ook ontspannen tuinieren, voegt Bob Flowerdew er aan toe. Een inspirerend figuur die een al even inspirerend boek schreef.
Wat zijn drijfveren zijn, dat wordt meteen duidelijk in de inleiding. Het is een kritische maatschappijvisie die hem drijft de mensheid een stukje hoop te bieden. Hoop voor de toekomst en het liefst een duurzame toekomst. ‘We kijken ontzet toe hoe onze kinderen worstelen met overgewicht’, schrijft hij. ‘In feite zijn ze ondervoed, want ze krijgen te eenzijdige voedingsstoffen binnen.’ En hij voegt er nog een aantal even terechte opmerkingen aan toe, variërend van de opkomst van genetisch gemanipuleerd voedsel, wanpraktijken van sommige voedselproducenten, schaarste aan voedsel die arme en rijke landen bedreigt en natuurlijk het klimaatprobleem dat overal ter wereld natuurrampen veroorzaakt. Maar gelukkig, schrijft hij: ‘We worden groener – al gaat het nog te langzaam.’ Wil je ook meedoen? Verbouw dan je eigen voedsel op natuurlijke, biologische en duurzame wijze. Heb je een lapje grond, dan kun je meteen aan de slag. Niet alleen goed voor het milieu, ook voor je lichaam en geest, want: ‘Werken in de tuin is veel beter voor je lichaam en geest dan een muffe sportschool en een supermarkt. Wanneer je omringd bent door kwetterende vogels en de natuur krijg je verbazingwekkend snel een fantastisch gevoel.’
Het instandhouden en bevorderen van het bodemleven is een van de principes die Bob Flowerdew hanteert in Natuurlijk tuinieren. Zonder gezonde bodem vol leven zou de beschaving zoals wij die kennen, verdwijnen. Hij propageert dan ook het voeden van de grond met organisch materiaal. Dé manier om een rijk bodemleven in je tuin te creëren. Andere principes die Bob Flowerdew hanteert zijn op een goede manier planten telen, het gebruik van natuurlijke bestrijdingsmiddelen en het streven om onze invloed op het milieu zoveel mogelijk proberen te beperken. Hoe je die vier principes in de praktijk brengt, legt hij je op bevlogen wijze uit.
En gelukkig is het allemaal zo moeilijk niet. Het allerbelangrijkste om een biologisch huishouden te voeren is het recyclen van tuin- en keukenafval. Dit vormt de basis van je biologische tuin. De tweede ligt voor de hand: stop met het gebruik van alle oplosbare kunstmest, alle herbiciden, de meeste fungiciden en de meeste insecticiden. Het gebruik van het woordje ‘meeste’ intrigeerde mij enorm. Daarmee lijkt Flowerdew het gebruik van gif niet helemaal uit te sluiten. Dat is echter maar schijn. Er zijn namelijk ook biologische pesticiden beschikbaar. Pesticiden op basis van natuurlijke ingrediënten als plantenolie, knoflook, chilipeper en zelfs melk.
Maar die biologische middelen komen pas in hoofdstuk tien ter sprake. In de hoofdstukken ervoor maak je uitgebreid kennis met biologisch tuinieren. Je leert alles over het nut van bloemen in je moestuin, het indelen van je tuin, hoe je je tuin vruchtbaar houdt (en opgeruimd), hoe je op de juiste wijze je planten verzorgd, hoe je de heerlijkste groenten, kruiden en fruitsoorten teelt en kweekt. En ook heel praktisch: hoe je op een handige manier je opbrengsten in meer maanden van het jaar kunt vergroten. En tot slot de jaarkalender. Deze kalender begint in de winter, gaat via lente, zomer en herfst weer terug naar midwinter en vroege winter. Het laatste punt op de kalender luidt:
‘Ontspan en doe het even rustig aan: noteer je successen en mislukkingen van het afgelopen jaar, geniet van de vruchten van je werk en kijk uit naar het komende jaar.’
Nooit eerder was het zo eenvoudig om je eigen, smakelijke, voedzame producten te verbouwen, schrijft Bob Flowerdew. Nooit eerder was er zo veel kennis voorhanden dan in dit tijdperk. Vrijwel iedereen beschikt over een stukje grond, en dat hoeft echt niet groot te zijn om voedsel te verbouwen. Natuurlijk tuinieren is het boek dat ik in de inleiding al omschreef als lekker groot, dik en bijzonder vormgegeven. En inspirerend is het ook.
Natuurlijk tuinieren / Bob Flowerdew / Terra / paperback
