Je wandelt door bos of park en je komt een boom of struik tegen. Het is winter, bladeren heeft de boom niet meer. Bloemen evenmin. Wat zijn nu de kenmerken waarmee je de boom op naam kunt brengen? Knoppen en twijgen blijken nu goede aanknopingspunten om boom of struik te herkennen. De Natuurgids knoppen en twijgen van Jean-Denis Godet (auteur van een groot aantal Duitstalige natuurgidsen) helpt je om meer dan 150 soorten bomen en struiken te herkennen aan de knoppen en twijgen.
Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |  |
Laat ik om te beginnen eens een opmerking maken over het gebruiksgemak. Ik opende nietsvermoedend de gids en hij bleek wel heel prettig open te vallen. Veel gidsen staan vaak heel strak ‘in het pak’ en klappen meteen weer dicht, maar deze gids blijft op tafel gewoon open liggen. Heel prettig.
Wil je bomen en struiken leren herkennen in de winter, dan kun je afgaan op een aantal kenmerken. Het meest eenvoudige kenmerk is natuurlijk de vorm van de boom. Van bomen en struiken in een bos of park zie je vaak het silhouet niet, maar van vrijstaande bomen wel. Is de boom nog ongeschonden, dan biedt de vorm al de nodige aanknopingspunten om hem te herkennen. Heel karakteristiek zijn natuurlijk de bast en de schorsstructuur. Toch geldt ook hier een voorbehoud: de schors ontwikkelt zich in de loop van de jaren. Een jonge boom kent vaak een gladde bast; bij een oudere boom is de schors vaak veel ruwer.
Eenjarige scheuten, de twijgen die in de laatste groeiperiode zijn gevormd, zijn de basis voor herkenning in de wintermaanden. Deze twijgen hebben namelijk kenmerken die nog niet vervormd zijn. Gebruik dan wel de scheuten van de buitenste delen van de boom of struik, want die zijn in de meeste gevallen echt ongeschonden. Binnenste takken kunnen door water of schaduw toch al bepaalde afwijkingen vertonen. Zo blijft de determinatie van bomen en struiken een kwestie van veel doen en goed nadenken waar je je op richt.
Pas echt moeilijk maak je het jezelf als je de bladlittekens wil gebruiken om de boom of struik te herkennen. Daar waar een tak is afgevallen, blijft op de tak een litteken achter dat een unieke vorm heeft. Maar deze littekens zijn vaak zo klein, dat je aardig wat moeite moet doen om ze goed te bekijken.
En dan zijn er natuurlijk nog de knoppen. Je kent ze vast, de knopschubben die het zachte weefsel van de bladeren beschermen tegen vorst en vraat van dieren. De schubben zijn hard en vaak kleverig. Deze knoppen zijn prima aanknopingspunten om boom of struik te herkennen.
De Natuurgids knoppen en twijgen van Jean-Denis Godet biedt na de inleidende hoofdstukken voor naaldbomen en loofbomen handige determinatiesleutels voor juist die knoppen en zoals de titel aangeeft, ook de twijgen. Voor de loofbomen zijn de knoppen als volgt uitgesplitst:
- Tegenoverstaande knoppen of knoppen die met meerdere kransvormig zijn gerangschikt.
- Knoppen die verspreid en tweerijig zijn gerangschikt.
- Knoppen die spiraalsgewijs zijn gerangschikt.
- En groenblijvende loofbomen en -stuiken.
De determinatiesleutels worden luister bijgezet door kleine foto’s, een beknopte beschrijving van de kenmerken die het meest in het oog springen en natuurlijk de verwijzing naar de uitgebreide beschrijving verderop in de Natuurgids knoppen en twijgen. Pal voor de determinatiesleutels vind je trouwens een praktische uitleg hoe je die sleutels kunt gebruiken en een overzichtstabel met een indeling van bomen en struiken.
De uitgebreide beschrijvingen in het tweede deel van de gids, zijn heel mooi opgezet. De detailfoto’s van de twijgen en knoppen zijn lekker uitvergroot en lichten mooi op tegen de zwarte achtergrond. Zie bijvoorbeeld de pagina met de beschrijving van de Witte paardenkastanje. De kleverige knop glimt overduidelijk. De omschrijving wijst je op de eindknoppen die in dit geval breed en kegelvormig zijn en groter dan de zijknoppen. De zijknoppen zijn spits eivormig en liggen tegen de twijg aan of staan er vanaf. De knobschubben zijn olijfbruin en kleven sterk. De bladlittekens zijn veelsporig, is de korte mededeling. Alle aandacht gaat dus uit naar de knoppen en de twijgen waarvan op de tegenoverliggende pagina een foto staat vermeld. Onder de foto van de twijg van de Witte paardenkastanje staat vermeld dat de jongen twijgen olijf, grijs tot grijsbruin zijn. De twijgen zijn kaal en monopodiaal groeiend.
Hier moet ik als vogelaar even op onderzoek uit. Wat betekent monopodiaal ook alweer? Ik lees al snel dat dit het tegenovergestelde van sympodiaal, ook al zo’n term die ik graag aan plantenliefhebbers laat. Het komt er kort op neer dat bij monopodiale groei de stengel telkens uit de eindknop groeit en dat bij sympodiale groei de stengel telkens uit de zijknop groeit. Gelukkig kun je een uitleg van veel gebruikte en heel specifiek termen aan het begin van het derde hoofdstuk tegen.
Het is nog winter tijdens het schrijven van deze recensie. Ik ga binnenkort eens het park in om de bomen en struiken op naam te brengen met de Natuurgids knoppen en twijgen. Ik vind het een heel prettige gids door de uitvoering (de gids valt heerlijk open en blijft ook open liggen), door de uitgebreide determinatiesleutels die je als vanzelf bij de juiste soort brengen) en door de prachtige detailfoto’s in de uitgebreide beschrijving. Liefhebbers van bomen en struiken, of mensen die op welke manier dan ook werkzaam zijn ‘in het groen’ zullen denk ik veel aan de Natuurgids knoppen en twijgen hebben. Een boom of struik herkennen in de winter vereist een specifieke kijk en deze gids leert je te kijken naar een paar specifieke kenmerken.
Een praktische en bruikbare gids dus voor iedereen die zich bezig houdt met bomen en struiken.
Natuurgids knoppen en twijgen / Jean-Denis Godet / Uitgeverij Noordboek / als luxe paperback
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 | ||
Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. | ||
1. Vortex Diamondback HD 10x42  | Ligt heerlijk in de hand. Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen | |
2. Bynolyt Stork WPR 10x42 DCF  | Een slank en elegant instapmodel. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 8x42. | |
3. Kowa SVII 10x42  | Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 | ||
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. | ||
1. GPO Passion ED 10x42  | Hoogwaardig ED glas. Ligt zeer prettig in de hand. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. | |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  | Zeer scherp en lichtsterk beeld. Zeer prettig gebruikscomfort. Relatief lichte verrekijker. | |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  | Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Hoogwaardige coatings en prisma's. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Ook verkrijgbaar als 8x42. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 | ||
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. | ||
1. GPO Passion HD 10x42  | Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. | |
2. Leica Trinovid HD 10x42  | Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. | |
3. Swarovski CL Companion 8x30  | Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. | |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 | ||
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! | ||
1. Swarovski NL Pure 10x42  | De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! | |
2. Leica Noctivid 10x42  | Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. | |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  | Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! | |