Arie Kok heeft iets met de Tweede Wereldoorlog. Was de hoofdpersoon in zijn debuutroman Morie een joodse jongen die in Nijkerk werd geboren en uiteindelijk vanuit die plaats weggevoerd, in zijn tweede roman Nachtmotet zijn de hoofdpersonen hoog bejaarden in een verzorgingstehuis. Zij blikken terug op hun leven en kampen met pijnlijke oorlogsherinneringen.
 |
Villa Bethel heet het verzorgingstehuis. Wie er woont, is op leeftijd, hoog bejaard. Negentig jaar of nog ouder. De meeste bewoners zijn behoorlijk eenzaam. Hannie Havergort is er zo één. Haar echtgenoot leeft niet meer en haar zoon Herman wordt ook een dagje ouder en ziet zich genoodzaakt haar in Villa Bethel op te bergen. Daar heeft Hannie tenslotte mensen om zich heen. De huiskamer is de centrale ruimte. Hier komen de bewoners elke avond samen om naar het journaal te kijken en nieuwtjes uit te wisselen.
En zo levert op een goede dag de firma ‘Van Dooren en zonen, pianovervoer’ een oude piano af en is pianospel de eerste kennismaking van Hannie met haar nieuwe buurman Günther Schlossherr-Brüler. ‘De Duitser’ noemen de bewoners hem en ze organiseren ze een petitie tegen pianospel ’s nachts. Want Günther speelt ’s nachts piano vergezeld met onheilspellende geluiden. Mendelssohn blijkt zijn favoriete componist.
Hannie en Günther raken met elkaar in gesprek. Het wordt al snel duidelijk dat beiden te kampen hebben met pijnlijke oorlogsherinneringen. Hannie was in de oorlog het liefje van Wehrmachtsoldaat Günther en of haar zoon Herman verwekt is door haar echtgenoot Johan is onduidelijk, maar het laat zich raden… De wraakzuchtige behandeling van ‘moffenmeiden’ na de bevrijding was ook haar deel. De verbindende schakel met de nieuwe bewoner Günther blijkt niet alleen diens naam te zijn (dezelfde dus als haar Wehrmachtsoldaat) en het pianospel.
De nieuwe bewoner Günther heeft evenals Hannie te kampen met een pijnlijk oorlogsverleden. Heulde Hannie met de bezetter, daar was Günther het slachtoffer van het vreselijke antisemitisme. Hij blijkt joods te zijn, een weggevoerde jood die de oorlog overleefde. Een van de vele joden die de littekens tot het einde van zijn leven met zich meedraagt.
De tegengestelde pijnlijke oorlogservaringen komen samen in de muziek. Waar Günther zijn pijn levend houdt met het spelen van muziekstukken van joodse componisten, daar zong Hannie muziek van ‘foute’ componisten. Günther wordt binnenkort honderd jaar en als Hannie hem voorstelt tijdens zijn verjaardag een lied van Wagner te zingen, weigert hij die geste resoluut. ‘Wagner was een antisemiet.’
Ook in Nachtmotet weeft Arie Kok historische feiten in het verhaal. Verboden muziek tijdens de Tweede Wereldoorlog is er dus zo een. Ervaringen van joodse overlevenden in kampen als Westerbork en Theresienstadt de andere. Hoe het verhaal zich precies ontwikkelt, laat ik in deze bespreking in het midden. Ervaar het zelf, het verhaal loopt uit op een dramatische climax.
Ik heb Nachtmotet in één adem uitgelezen. Het is een boeiende roman over het thema verboden joodse muziek in de Tweede Wereldoorlog. De schrijfstijl van Arie Kok is prettig toegankelijk zonder simpel te zijn. Nachtmotet lijkt me dan ook precies een goede roman voor literatuurlijsten in het voortgezet onderwijs.
Nachtmotet / Arie Kok / Uitgeverij Mozaïek / paperback
De beste verrekijkers voor vogelaars
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 300,00 Goede en betrouwbare verrekijkers voor beginnende vogelaars en voor mensen die niet te duur uit willen zijn. |
1. Vortex Diamondback HD 10x42  Helder beeld, ook bij weinig licht. Volledig multi-coated lenzen Ligt heerlijk in de hand. |
2. Bynolyt Stork WPR 10x42 DCF  Een slank en elegant instapmodel. Laag gewicht. Haarscherp beeld en ook verkrijgbaar als 8x42. |
3. Kowa SVII 10x42  Lichtgewicht allround verrekijker. Volledig multi-coated lenzen. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 750,00 |
Verrekijkers die net een stapje verder gaan in gebruikte materialen, afwerking en gebruikscomfort. |
1. GPO Passion ED 10x42  Hoogwaardig ED glas. Goede beeldkwaliteit, ook als het minder licht is. De makers hebben hun sporen verdiend bij Zeiss. Ligt zeer prettig in de hand. |
2. Bynolyt Yellowbird 8x42  Zeer prettig gebruikscomfort. Zeer scherp en lichtsterk beeld. Relatief lichte verrekijker. |
3. Hawke Frontier EDX 10x42  Een hoogwaardige verrekijker voor de allround natuurliefhebber. Lichtsterk met een hoog gebruikscomfort. Hoogwaardige coatings en prisma's. Ook verkrijgbaar als 8x42. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse tot EURO 1.500,00 |
Topverrekijkers die qua afwerking en gebruikte materialen je nog een stap verder brengen. |
1. GPO Passion HD 10x42  Scherp van rand tot rand. HD glas en meerdere coatings en dus een briljant beeld. Zeer natuurgetrouwe kleuren. |
2. Leica Trinovid HD 10x42  Robuust en lichtvan gewicht. Haarscherp beeld en briljant beeld. Zeer nauwkeurig scherpstellen. |
3. Swarovski CL Companion 8x30  Een van de beste verrekijkers van dit moment. Hoogwaardige materialen en coatings. Heerlijk lichtgewicht. |
De beste verrekijkers in de prijsklasse vanaf EURO 1.500,00 |
Dit zijn de Ferrari's onder de verrekijkers! |
1. Swarovski NL Pure 10x42  De nieuwe reeks topkijkers van Swarovski. Levert nog meer kijkgemak, helderheid, lichtheid, contrast en stabiliteit op. En met een gezichtsveld van 133 meter is dit model onovertroffen. De ab-so-lu-te topkijker van dit moment! |
2. Leica Noctivid 10x42  Het paradepaardje van Leica waarmee je razendsnel en super precies scherp stelt. |
3. Zeiss Victory T*SF 8x42  Het topmodel van Zeiss dat niet alleen een fantastisch beeld oplevert, maar ook nog eens heerlijk in de hand ligt, weet ik uit ervaring. En het gezichtsveld van 148 meter is ook absoluut top. Een geweldige verrekijker! |