Alweer vier jaar geleden publiceerde Eva Meijer haar bestseller Het vogelhuis. Je kunt je de knalgele voorkant van het boek misschien nog wel herinneren. In deze roman vertelt Meijer het verhaal van Len Howard die leefde met de vogels. Deze Len Howard was geen fictief personage. Ze heeft echt geleefd! En ze heeft zelfs twee boeken nagelaten waarop Meijer haar roman baseerde. Eén van die boeken verscheen onlangs bij Uitgeverij Cossee: Leven met vogels. Wil je weten hoe je samen met vogels kunt leven en vooral: hoe je het gedrag van individuele vogels observeert, dan is dit het boek dat je bestaan zal veranderen.
Observaties
Len Howard (1894-1973) was violist en biologe en ze woonde in Londen. Althans, tot ze op zekere dag verhuisde naar Sussex om daar in een klein huisje te gaan wonen met de ramen wagenwijd open. De vogels vlogen er in en uit en dat fascineerde haar zo dat ze de vogels in haar tuin begon te observeren. Ze beschreef de levensverhalen van ‘haar’ vogels in het boek Vogels als huisgenoten waarover ik schreef: ‘dit boek leest als een sprookje.’ Haar observaties brachten aan het licht dat één bepaalde koolmees wel heel bijzonder gedrag vertoonde. Ze noemde hem Ster. Deze koolmees was bijzonder intelligent, zo lees ik in Leven met vogels. Hij kon zelfs tellen, zo schrijft Len Howard. Niet omdat hij dan voedsel kreeg of een andere beloning in het vooruitzicht zag, nee, puur omdat hij er plezier in had. Ze maakte notities van haar observaties en die notities resulteerden in het boek Leven met vogels.
Een lichte ervaring
Het leuke van Leven met vogels is dat Howard er geen wetenschappelijke taal in bezigt. Dat maakt dat het lezen een lichte ervaring blijft. Ze geeft vrijwel alle vogels in haar tuin een naam. Ster de koolmees is al genoemd, zijn partner Kaalkop moet worden genoemd. En dan hebben we Pieter, Monocle, Inkie en al die andere tuinvogels nog.
[tekst gaat verder onder de afbeelding]
Een innige symbiose
De foto’s die je hier en daar in het boek aantreft, leveren het bewijs van de innige symbiose met haar tuinvogels. Koolmezen op haar schouder en hoofd of op de watergieter. De vogels waren dan ook zeer gesteld op de biologe die zover ging dat ze tuinvogels in haar huis liet slapen. Zo observeert ze de jonge koolmezen die na het uitvliegen alleen achterblijven. Hun ouders zijn weggevlogen en nu kregen ze hun eerste les in zelfstandigheid. Ze biedt een van de oudervogels een zachte cashewnoot aan, normaal gesproken zou Pippa het nootje maar wat graag voeren aan haar jongen, maar nu keerde Pippa de schrijfster haar rug toe. Het was voor Howard duidelijk: Pippa wilde op dat moment haar jongen niet voeren, omdat die moesten leren zelfstandig te worden.
Reacties op geluiden
Spreeuw, zanglijster, boomklever, pimpelmees, ze komen allemaal langs of binnen. De observaties van Howard zijn soms raak. Zo ontdekt ze dat het smakkende geluid dat mensen maken, en zij ook soms, vogels afschrikt en dat ze dan bang wegvliegen. Uitgelachen worden vinden de vogels ook niet prettig, maar hoesten daarentegen deert ze niet. Op diezelfde bladzijde legt ze uit welke stappen je kunt zetten om vogels in je tuin te krijgen.
Vogelgedrag observeren
En dan heb ik de merels, tuinfluiters, braamsluipers, fitissen, grasmussen en al die andere vogels nog niet genoemd. Achterin het boek vind je twee registers: het eerste van alle vogelsoorten die zij waarnam in haar tuin. Het tweede is het register van alle namen die zij aan haar vogels gaf, met de bladzijden waar je over deze vogels kunt lezen. Ik vind het niet alleen vermakelijk om de verhalen over haar leven met de tuinvogels te lezen. Dit boek is echt hét boek voor iedereen die wil samenleven met vogels. En het schoolvoorbeeld van hoe je vogelgedrag observeert en interpreteert.
Elke vogel heeft een uniek karakter
En hoeveel ze ook observeert en interpreteert, is haar uiteindelijke conclusie toch dat het onmogelijk is om iets algemeens te zeggen over het gedrag van vogels. Zo sterk is het gedrag van een individuele vogel afhankelijk van de persoonlijkheid van die ene vogel. Elke individuele koolmees reageert dus weer heel anders dan zijn soortgenoot. Menig vogelaar zal daar van opkijken. Ik ook, want zo kijk ik helemaal niet naar vogels. Ik zie de ene koolmees na de andere voorbij vliegen en de ene koolmees is voor mij inwisselbaar voor de andere. Zo niet voor Howard en zo dus ook niet in de samenleving der koolmezen waarin elk individu uniek is en uniek gedrag vertoont. Die ontdekking is de verdienste van Len Howard en ze is met haar observaties en de verslaglegging ervan tevens inspiratiebron voor menig vogelonderzoeker.
Leesfeest
Leven met vogels leest weliswaar niet zo sprookjesachtig als Vogels als huisgenoten, maar het is niet minder een leesfeest. Niet alleen als het gaat om de bijzondere observaties die Howard doet. Ook in literair opzicht. Elke bladzijde in dit boek is een pareltje.
Leven met vogels / Len Howard / Uitgeverij Cossee / als paperback en als e-book
PS.
Over Vogels als huisgenoten schreef ik: ‘Het moet een bijzondere vrouw zijn geweest, die Len Howard. Eentje die ons een groots boek heeft nagelaten. Verplichte kost voor wie vogels (en andere dieren) en hun gedrag bestuderen wil. Evenzeer verplichte kost voor wie zich wil bekwamen in het herkennen van vogelgeluiden. En tot slot ook verplichte kost voor iedereen met gevoel voor taal. Eén van de meest bijzondere natuurboeken die ik ooit las!’ Lees hier mijn volledige recensie over Vogels als huisgenoten.
Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |