recensie kroniek van een verzonnen leven charles ducal

Recensie: Kroniek van een verzonnen leven, Charles Ducal

Eens in de zoveel tijd krijg ik – meestal bij verrassing – een boek in handen waarvan ik me afvraag wat ik daar nu mee aan moet. Nu had ik er weer eens zo één: Kroniek van een verzonnen leven van de Vlaamse auteur Charles Ducal. Een literaire roman waarin een getormenteerde ziel centraal staat. Deze categorie zielen schijnt de beste teksten te schrijven en dat is dan ook het geval in dit literaire meesterwerk. Maar ik zeg er wel bij: niet geschreven voor brave Hendriken en voor wie het conflict met het eigen lichaam nog geen verleden tijd is.

paul verhaeghe intimiteit

Voordat ik zover ben dat ik de hoofdpersoon in Kroniek van een verzonnen leven aan u voorstel, eerst maar een uitstapje naar een prachtig interview met een andere Vlaamse auteur: Paul Verhaeghe. Van deze bekende hoogleraar klinische psychologie en psychoanalyse verscheen onlangs het boek Intimiteit. Het eerste dat hij zegt in het interview is dat in zijn consultaties steeds meer mannen en vrouwen klagen dat ze verlangen naar intimiteit maar in plaats daarvan slechts seks krijgen. Een interessant aanloopje naar mijn recensie, maar het interview van Verhaeghe biedt nog meer. Hij zegt verder dat hijzelf streng is opgevoed in een tijd waarin religie centraal stond en het lichaam zondig was, maar dat er gelukkig een einde is gekomen aan het eeuwenoude conflict met ons lichaam dat ‘bedwongen’ moest worden. Hij doelt dan op de zondige verlangens waar men zich schuldig over voelde. En dan haal ik nog één ding aan en ga ik over naar de bespreking van Kroniek van een verzonnen leven. De interviewer vraagt zich af of competitie en prestatiedrang slecht zijn. Dat niet, antwoordt Verhaeghe, maar het idee dat het nooit genoeg is, is ‘nefast.’

Waarom deze uitgebreide inleiding? Wel, omdat Charles Ducal als geen ander deze inzichten heeft verwerkt in zijn literaire meesterwerk Kroniek van een verzonnen leven. In deze roman staat een jongeman centraal die worstelt met zichzelf. Dwangmatig gedrag is hem niet vreemd. Honderd uit honderd is op school zijn streven. Dat blijkt al op de eerste bladzijde. In Nederland zouden we zeggen: alleen maar tienen willen halen. Zijn vader is een hardwerkende herenboer, de patriarch van de familie. Het zijn de jaren voor de seksuele revolutie en het conflict met het eigen lichaam wordt op felle wijze gevoerd. Een jongeman in ontwikkeling heeft met zijn seksualiteit flink wat te stellen en pijnlijk realistisch beschrijft Ducal de strijd van de jongeman. Die overigens ook nog eens wordt achtervolgd door de wrede indrukken van een verkrachting die voor zijn ogen plaats vond. ‘s Avonds laat, in het donker, hij lag al op bed, maar herinnerde zich het ‘vieze blaadje’ aan de kant van de landweg. En terwijl hij het blaadje ‘redt’ ziet hij hoe een grote man een vrouw verkracht en vermoordt. De beelden raakt hij nooit meer kwijt, maar opbiechten dat hij getuige was van deze misdaad zal hij zijn hele leven niet kunnen opbrengen. 

recensie kroniek van een verzonnen leven charles ducal

De jongeman gaat als goed katholiek ventje naar het internaat. Het verblijf tussen opgroeiende jongens drijft het conflict met zijn lichaam tot grotere hoogten. Maar zijn zakdoek laat hem gelukkig nooit in de steek. Later maakt hij de revolutionaire gebeurtenissen in de stad waar hij dan studeert. Porno is nooit ver weg, en zowaar ontpopt hij zich als een uitstekende minnaar als hij samensmelt met een jongedame die ook in de stad studeert. Intimiteit ontbreekt ten enen male. Behalve misschien die ene keer met zijn goeie vriend Joris in bed. Ja, je maakt alles mee in Kroniek van een verzonnen leven

De jongeman, inmiddels geen jongeman meer, maakt furore als gelauwerd dichter. De getormenteerde ziel droomt van de hoogste literaire prijs, de competitiedrang is nooit van hem geweken. Zijn verwrongen seksualiteit ook niet. Altijd schemert hem het dodelijke gebeuren met de vrouw op de landweg voor de ogen. Tijdens een bezoek aan de Brusselse hoer wordt hem dat bijna fataal. De hoer komt er trouwens ook niet ongeschonden uit.

Hoe eindigt een verloren leven? Toch met een begin van inkeer en inzicht. Maar nooit is het falen ver weg. Als hij tenslotte in een inrichting terecht komt, rest hem niets anders dan zich als een beest te gedragen bij zijn vrouw. Maar dan zit het leven van de getormenteerde ziel erop en blijkt zijn vrouw een barmhartige scherprechter.

Een bijzondere roman vol gevloek, porno en meer van dat ergs. Het katholieke milieu van de jaren vijftig dat fel contrasteert met de seksuele revolutie een decennium later. Een leven dat langzaam ten onder gaat aan zijn eigen prestatiedrang en een gemankeerd seksleven. Een broeierig verhaal dat genomineerd is voor het beste spirituele boek van 2018 in Vlaanderen. Want natuurlijk speelt ook God een rol in Kroniek van een verzonnen leven. God die ‘alle inwendige onkuisheid, namelijk onkuise begeerten en vrijwillig behagen in onkuise gedachten verbiedt.’

Charles Ducal blijkt het pseudoniem te zijn van Frans Dumortier. Hij was twee jaar lang Dichter des Vaderlands van België. Zijn roman Kroniek van een verzonnen leven is zijn debuut. Geschreven in een prachtige dichterlijke taal. Het schijnt dat zijn roman autobiografische elementen bevat, maar daar denk ik maar niet te veel over na.

Kroniek van een verzonnen leven / Charles Ducal / Atlas-Contact / als hardcover en als e-book