Een Vinex-wijk in Almere. Weliswaar niet ontzettend ver van de Oostvaardersplassen en dichtbij een park. Geen bijzonder huis met een oude tuin. Nee, zoals auteur Renze Borkent het uitdrukt: een huis-tuin-en-keukentuin. Wel eentje met een recht en vrij fantasieloos pad om bij de fietsenschuur te komen. Er wonen niet heel veel mensen in het huis, maar in de tuin barst het van het leven. Meer dan 1.200 soorten leven er in deze kleine stadstuin. Planten en dieren die Renze met een bewonderingswaardige ijver wist op te sporen en nog te determineren ook. In zijn boek Kleine natuur ga je twee jaar lang op stap met hem. Op zoek naar al het leven (dat soms ook dood gaat) in die kleine stadstuin.
Een bewonderingswaardige ijver. Dat mag je gerust concluderen na het lezen van het boek Kleine natuur. De auteur besluit om allerlei redenen, waarvan de corona-pandemie er één is, om het leven in zijn tuin in kaart te brengen. Telkens wanneer hij de tuin in ging, liep hij spiedend rond, op zoek naar leven. En het ging natuurlijk verder. Hij leverde ook graag een bijdrage aan biodiversiteitsherstel. En ondertussen brengt hij op formule waarom hij veel vreugde beleeft aan de natuur. De essentie? Omdat de natuur niets van je wil. Dat vind ik wel een mooi geformuleerd. Ik vraag het mezelf ook wel eens af. Waarom kijk ik nu zo graag vogels en naar andere dieren? Een beetje merkwaardig toch? Ik blijf nog broeden op mijn diepste reden, maar de natuur, al dat leven dat niets van mij wil en autonoom en onbegrepen voort leeft en sterft, dat zal vast ook ergens voor mij een rol spelen om bij tijd en wijlen er zo in op te gaan.
Overigens is er nog een mooie reden: In de verte gloort steeds weer iets nieuws.
Zelfs in een kleine stadstuin in Almere gloort steeds weer iets nieuws. Dat biedt perspectief. Je hoeft niet naar de andere kant van de wereld om iets nieuws te zien. Begin in je tuin, dan kun je jaren vooruit met het ontdekken van nieuwe dingen. Wie er geen oog voor heeft, leidt eigenlijk een erbarmelijk leven, concludeer ik. In het kleine leven in je tuin, ervaar je echter iets groots, iets wat fantastisch mooi is.
Maar goed, je moet er oog voor hebben, je moet met de planten en dieren mee willen leven, in letterlijke zin, en je moet er ook nog het geduld voor hebben om al dat leven te registreren en vooral: op naam te brengen! Ik vind het werkelijk een formidabele prestatie om gedurende twee jaar meer dan 1.200 organismen in een tuin op naam te brengen! Sommige dieren zijn piepklein en haast onherkenbaar. Andere, zoals de Europese egel, herken je natuurlijk meteen. En dan zijn er ook nog de planten en paddenstoelen. Renze Borkent blijkt een allerkenner! Ik neem er mijn petje voor af. Ik die me heb gespecialiseerd in vogels, en in de zomer in dagvlinders, weet me soms geen raad met al die insecten, geleedpotigen, mossen en planten die me omringen. Meestal doe ik niet eens een poging om precies uit te zoeken welk dier of welke plant ik heb ontmoet.
Zo niet Renze. Hij fotografeert een vlieg, en determineert die als Roodwangbromvlieg. Volgt de Wormkruidbij, het Citroenlieveheersbeestje en al die andere insecten. Hij volgt de verrichtingen van de merel die voor het eerst in zijn tuin besluiten te broeden. Zoonlief maakt hem wakker als een ekster het nest heeft geplunderd. Alle kuikens lijken dood, maar zowaar, de dag erna scharrelen toch nog twee merels door de tuin! Twee zeearenden die boven zijn hoofd cirkelen blijven ook niet onopgemerkt.
Wie de biodiversiteit in zijn omgeving wil helpen, die doet er goed aan om ook een natuurlijke vijver aan te leggen. Allerlei insecten en amfibieën zullen je dankbaar zijn. Verzamel je moed om je tuin te verrijken met een vijver, lees dan hoe geweldig mooi het is. Groene kikker, mieren, de hommelbijvlieg, glidkruidmot en vele andere dieren scharrelen rond de vijver.
De klimop blijkt ook een overweldigende vindplaats van leven te zijn. Even een bos klimop uitschudden, een pizzadoos eronder houden, en kijken wat er gebeurt. In geval van Renze Borkent viel er een miniwesp uit het groen, eentje die luistert naar de naam Microterys seyon. De tweede vindplaats van deze miniwesp in Nederland! Wow!
Overigens, voor determineren moet je een engelengeduld hebben en een scherp oog voor de kleinste details. Gelukkig zijn er ook digitale hulpmiddelen, zoals determinatieapps die middels kunstmatige intelligentie je op het spoor zetten van de juiste soort. En anders zijn er nog de deskundigen op waarneming.nl die met je mee denken.
Bij leven hoort ook dood. Dat ontdekt de auteur ook. Ecosystemen kunnen niet zonder de dood. Het ene dier eet het andere. Van de honderden kikkervisjes in de tuin groeien er hooguit een handjevol uit tot een volwassen kikker. Zo gaat dat in de natuur. Eten en gegeten worden. En een andere mooie beschouwing in één van de slotalinea’s: Hoe meer je ontdekt, hoe meer je tegelijkertijd beseft dat je nog niets begrijpt van het leven. Dat vind ik ook mooi geformuleerd. De natuur is een mysterie en zal dat ook blijven. Om ook de laatste zin in het boek na te spreken: Het leven is goddelijk mysterieus. Alle reden om de natuur te beschermen, om de diversiteit in onze leefomgeving te vieren, en te onderzoeken. Want zelfs in het kleine leven in je tuin, ervaar je niettemin iets groots, iets wat fantastisch mooi is!
Ik herhaal het nog maar eens: ik vind het bewonderingswaardig wat Renze Borkent heeft neergezet. Meer dan 1.200 uiteenlopende organismen opsporen en deze nog determineren ook! Met aan de start niet veel meer soortenkennis dan de gemiddelde leek.
Vierentwintig maanden lang de natuur in je tuin op de voet volgen en beschrijven. De hoofdstukken lezen als een dagboek. Wel een verdiepend dagboek vanwege de mooie en vaak persoonlijke beschouwingen die Renze Borkent in zijn teksten weeft. Hij fotografeerde ook tal van dieren en planten. Een groot aantal foto’s haalde zijn boek. En achterin het boek vind je het soortenregister.
Lezen dit boek! Het is hopelijk een voorbeeld voor velen! Je zult met andere ogen naar je tuin gaan kijken. En naar alles wat er wemelt!
Kleine natuur / Renze Borkent / KNNV Uitgeverij / als paperback
Duurzame producten voor de vogels in je tuin Het hele jaar rond de vogels in je tuin welkom heten. En zeker in de herfst en de winter! Met verantwoorde producten zoals vogelvoer en nestkasten om in te schuilen. Op Vivara.nl vind je een uitgebreid aanbod aan betrouwbare natuurproducten voor in de tuin. |